در میان فرزندان ائمه اطهار _{علیهم‌السلام} و ذریه پیامبر خاتم _{صلی‌الله‌علیه‌وآله}، دردانه باب الحوائج موسی بن جعفر_{علیهما‌السلام} همانند ماه شب چهارده در آسمان شیعه می درخشد. بانویی که مشهور به «معصومه» شد تا آینه عصمت مادر گرانقدرش حضرت فاطمه زهرا _{سلام‌الله‌علیها} باشد. بانویی که زیارتش بهشت را برای دوستداران و پیروانش ضمانت می کند و هر که برای دیدار بارگاه او قدمی بردارد مانند آن است که خورشید خراسان _{علیه‌السلام} را در غربت طوس، زیارت کند و پاداشش بهشت ابدی است. چنان‌که امام رضا _{علیه‌السلام} فرمودند:

«مَن زَارَهَا فَلَهُ الْجَنَّةُ ؛ کسی که خواهرم معصومه را در قم زیارت کند، بهشت از آن اوست.»

شیخ حر عاملى، تفصیل وسائل الشیعة، ج14، ص567، مؤسسة آل البیت (ع) - قم، چاپ: اول، 1409 ق. 

یکی از الطاف خدای رحمان به بندگانش در هنگامه قیامت، بخشیده شدن به واسطه شفاعت خوبان است. هر چند جاهلان، قصد آن را دارند که مقام بانوان مسلمان را کم ارزش جلوه دهند و به جهانیان بگویند که بانوی مسلمان محدود و محصور است، اما برخلاف سیاه‌نمایی آنان، بانوی کرامت همانند مادر بزرگوارش به لطف خدا شفیعه محشر شد تا دستگیر بندگان باشد.

در توشه زیارتی که از سوی امام معصوم _{علیه‌السلام} در مورد حضرت معصومه _{سلام‌الله‌علیها} به شیعیان رسیده، فرازی بیان شده که نشان از مقام والای حضرتش دارد؛ آنجا که در قابل ضریح مطهر می‌ایستی و کریمه اهل بیت _{علیهم‌السلام} را می‌خوانی و با اطمینان خاطر می‌گویی: «یَا فاطمة اشْفَعِی لِی فِی الْجَنَّةِ فَإِنَّ لَکِ عِنْدَ اللَّهِ شَأْناً مِنَ الشَّأْنِ؛ ای فاطمه! مرا در بهشت (برای رفتن به بهشت) شفاعت بفرما؛ چراکه همانا تو در نزد خداوند دارای شأن و منزلت بلندی هستی.»

محمد باقر مجلسى، بحار الأنوار، ج99، ص267، دار إحیاء التراث العربی - بیروت، چاپ: دوم، 1403 ق.

اما در شرح و تفسیر این کلمات نورانی دو وجه بیان شده که هر دو به معنای بشارت بهشت است: 

معنای نخست؛

زائر هنگامی که بانوی کرامت را صدا می زند از او می خواند: «ای فاطمه! مرا برای رفتن به بهشت، شفاعت بنما!» بر اساس این سخن، زائر از محضر بانوی کرامت می خواهد تا در روز قیامت او را برای رفتن به بهشت شفاعت نماید.

این سخن، مضمون روایتی است که امام صادق _{علیه‌السلام} سال‌ها قبل از ولادت حضرت معصومه _{سلام‌الله‌علیها} در توصیف شخصیت ایشان فرموده است: «إِنَّ قُمَ‏ الْکُوفَةُ الصَّغِیرَةُ أَلَا إِنَّ لِلْجَنَّةِ ثَمَانِیَةَ أَبْوَابٍ ثَلَاثَةٌ مِنْهَا إِلَى قُمَّ تُقْبَضُ فِیهَا امْرَأَةٌ مِنْ وُلْدِی اسْمُهَا فاطمه بِنْتُ مُوسَى وَ تُدْخَلُ بِشَفَاعَتِهَا شِیعَتِی الْجَنَّةَ بِأَجْمَعِهِمْ؛ قم کوفۀ کوچک ماست. بدانید که خدای رحمان برای برای بهشت جاودانش، هشت درب قرار داده که سه درب آن به سوی شهر قم است. زنی در شهر قم وفات می کند که از فرزندان من و نامش فاطمه دختر موسی است. در قیامت با شفاعت او تمام شیعیانم وارد بهشت می شوند.»

محمد باقر مجلسى، بحار الأنوار، ج57، ص228، دار إحیاء التراث العربی - بیروت، چاپ: دوم، 1403 ق.

فاطمه معصومه _{سلام‌الله‌علیها} شفیعه محشر شد تا در هنگامه حزن و اندوه قیامت، با شفاعتش، شادی قلوب بندگان خدا باشد و از آنان دستگیری کند و به لطف او بهشت میزبانشان باشد؛ چرا که خدای رحمان، شفاعت از بندگانش را تنها به برگزیدگان بخشیده است. فاطمه معصومه _{سلام‌الله‌علیها} مصداق همان آیه نورانی است که از سوی پروردگار جهانیان بیان شده، آیه ای که شفاعت را تنها به اذن و اجازه خالق هستی می داند. قرآن می فرماید:«مَنْ ذَا الَّذِی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ [البقرة/255] چه کسى جز به اذن او، در نزد او شفاعت کند؟»

 این کلام نورانی خدای رحمان، همان مقام شفاعتی است که به بندگان شایسته و انتخاب شده‌اش عنایت کرده تا در روز حساب و جواب، مقام رفیع و والای آنان برای اهل محشر شناخته شود. خوشا بر احوال آنان که در دنیا فاطمه معصومه _{سلام الله علیها} را شناختند تا در قیامت شفیعه آنان باشد.

معنای دوم؛

محب و پیرو خاندان اهل بیت علیهم‌السلام همان که به حضور بانوی با کرامت مشرف می شود و در کنار مضجعش او را صدا می زند، از او می خواهد: «یَا فاطمة اشْفَعِی لِی فِی الْجَنَّةِ فَإِنَّ لَکِ عِنْدَ اللَّهِ شَأْناً مِنَ الشَّأْنِ؛ ای فاطمه! مرا در بهشت (برای رفتن به بهشت) شفاعت بفرما؛ چراکه همانا تو در نزد خداوند دارای شأن و منزلت بلندی هستی.»

محمد باقر مجلسى، بحار الأنوار، ج99، ص267، دار إحیاء التراث العربی - بیروت، چاپ: دوم، 1403 ق.

معنای این سخن آن است که مؤمن، هنگامی که از صحرای محشر گذر کرد و به بهشت فراخوانده شد، در رضوان الهی شفاعت کریمه اهل بیت _{علیهم‌السلام} شامل حالش شود و به درجات اعلای قرب الهی راه داده شود. خدای رحمان به شفاعت بندگان برگزیده اش در قرآن اشاره می کند. آن بندگانی که در دنیا هادی مخلوقات بودند و در قیامت نیز از سوی خدای متعال، شفیع گنهکاران می شوند.

پروردگار جهانیان در قرآن کریم می فرماید:«لَا یَسْبِقُونَهُ بِالْقَوْلِ وَهُمْ بِأَمْرِهِ یَعْمَلُونَ * یَعْلَمُ مَا بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلَا یَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضَى وَهُمْ مِنْ خَشْیَتِهِ مُشْفِقُونَ [الأنبیاء/27، 28] هرگز در سخن بر او پیشی نمی‌گیرند؛ و (پیوسته) به فرمان او عمل می‌کنند. آنچه فراروى آنان و آنچه پشت سرشان است مى‌داند و جز براى کسى که [خدا] رضایت دهد، شفاعت نمى‌کنند و خود از بیم او هراسانند.»

جناب جابر جعفی یکی از شیعیانی است که درزمره یاران امام محمد بن علی باقر العلوم _{علیهما‌السلام} شمرده شده، او می گوید، روزی از امام _{علیه‌السلام} شنیدم که می فرمودند: «و قالوا اتخذ الرحمن ولدا سبحانه بل عباد مکرمون، و أومأ بیده إلى صدره، و قال: لا یسبقونه بالقول و هم بأمره یعملون* یعلم ما بین أیدیهم و ما خلفهم و لا یشفعون إلا لمن ارتضى و هم من خشیته مشفقون‏؛ و [مشرکان] گفتند:خدایِ رحمان صاحب فرزند است. منزه است او. بلکه آنان بندگانى گرامى و ارجمندند. در این هنگام امام باقرالعلوم _{علیه‌السلام} به سوی خود اشاره کرده و فرمودند:هرگز در سخن بر او پیشی نمی‌گیرند؛ و (پیوسته) به فرمان او عمل می‌کنند. آنچه فراروى آنان و آنچه پشت سرشان است مى‌داند و جز براى کسى که [خدا] رضایت دهد، شفاعت نمى‌کنند و خود از بیم او هراسانند.»

      بحرانى، البرهان فی تفسیر القرآن، ج‏3 ، ص812، رقم:7128، مؤسسه بعثه - قم، چاپ: اول، 1374 ش.

آری؛ امامان معصوم _{علیهم‌السلام} همان شفیعان برگزیده روز محشرند و فاطمه معصومه _{سلام‌الله‌علیها} نیز که از خاندان رسالت است، آنچنان که اهل بیت _{علیهم‌السلام} در مناقب حضرتش فرموده اند، با اذن خالق خود، از مؤمنین و مومنات شفاعت می کند.

آیات قرآن و احادیث نورانی پیامبر خاتم _{صلی‌الله‌علیه‌وآله} و وارثان رسالت _{سلام‌الله‌علیهم‌اجمعین}، بیان کننده آن هستند که بهشت دارای درجات و طبقاتی متفاوت و مجزای از یکدیگر است و انسان مؤمن بر اساس عملش در طبقات هشتگانه آن جای می گیرد.

قرآن کریم می فرماید: «وَلِکُلٍّ دَرَجَاتٌ مِمَّا عَمِلُوا وَلِیُوَفِّیَهُمْ أَعْمَالَهُمْ وَهُمْ لَا یُظْلَمُونَ [الأحقاف/19] و براى هر یک در [نتیجه‌] آنچه انجام داده‌اند درجاتى است و تا [خدا پاداش‌] اعمالشان را تمام بدهد؛ و آنان مورد ستم قرار نخواهند گرفت.»

مولای عالم، امیرمؤمنان _{علیه‌السلام} نیز در کلمات گوهربار خود به طبقات و درجات متفاوت بهشت اشاره کرده و پیرامون آن می‌فرمایند:

«دَرَجَاتٌ‏ مُتَفَاضِلَاتٌ‏ وَ مَنَازِلُ مُتَفَاوِتَاتٌ لَا یَنْقَطِعُ نَعِیمُهَا وَ لَا یَظْعَنُ مُقِیمُهَا وَ لَا یَهْرَمُ خَالِدُهَا وَ لَا یَبْأَسُ سَاکِنُهَا ؛ درجاتی فروتر و برتر و منزل هایی متفاوت است که نعمت های آن قطع نمی گردد و جای­گزیده در آن، کوچ نمی نماید و جاویدان در آن، پیر نمی گردد، ساکن در آن هیچ‌گاه نیازمند نمى‌گردد.»

شریف الرضى، نهج البلاغة (للصبحی صالح)، ص116، هجرت - قم، چاپ: اول، 1414 ق.

اما باید گفت در بهشت نعیم و یا جنات عدن و یا فردوس برین و مقامات و طبقات دیگر بهشت، آن‌گاه که مومن وارد هرکدام از آن درجات شود، امید دارد تا شفاعت دختر باب الحوائج و خواهر خورشید خراسان و آینه تمام نمای حضرت فاطمه زهرا _{سلام‌الله‌علیهم}، شامل حالش شود و در اعلی مراتب قرب الهی در کنار اهل بیت _{علیهم‌السلام} او را جایگاه و مقام دهد.

چرا شفاعت در بهشت، دور از انتظار باشد از کریمه اهل بیت _{سلام‌الله‌علیها} که جواد الائمه _{علیه‌السلام} در بیان ارزش و پاداش زیارتش فرموده :«مَنْ‏ زَارَ عَمَّتِی‏ بِقُمَّ فَلَهُ الْجَنَّةُ ؛هر کس عمه مرا در قم زیارت کند، بهشت از آن اوست.»

        محمد باقر مجلسى، بحار الأنوار، ج48، ص316، دار إحیاء التراث العربی - بیروت، چاپ: دوم، 1403 ق.

بی جهت نیست که فاطمه معصومه _{سلام‌الله‌علیها} همنام مادرش فاطمه زهرا _{سلام‌الله‌علیها} نامیده شد؛ چرا که مادر گرامی اش نیز شفیعه شده تا از امت پدرش خاتم‌الأنبیاء _{صلی‌الله‌علیه‌وآله} شفاعت کند. آنجا که سیدالمرسلین _{صلی‌الله‌علیه‌وآله} از آن ملک مقرب الهی پرسیدند:

 «قُلْتُ حَبِیبِی جَبْرَئِیلُ وَ لِمَ سُمِّیَتْ فِی السَّمَاءِ الْمَنْصُورَةَ وَ فِی الْأَرْضِ فَاطِمَةَ قَالَ سُمِّیَتْ فِی الْأَرْضِ فَاطِمَةَ لِأَنَّهَا فُطِمَتْ‏ شِیعَتُهَا مِنَ‏ النَّارِ وَ فُطِمَ أَعْدَاؤُهَا عَنْ حُبِّهَا وَ هِیَ فِی السَّمَاءِ الْمَنْصُورَةُ وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ‏ وَ یَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ بِنَصْرِ اللَّهِ یَنْصُرُ مَنْ یَشاءُ یَعْنِی نَصْرَ فَاطِمَةَ لِمُحِبِّیهَا ؛ ای حبیب من جبرئیل، چرا [فاطمه] در آسمان منصوره و در زمین فاطمه نامیده شده است؟ امین وحی گفت: بدین سبب در زمین فاطمه نامیده شده که شیعیانش را از آتش جهنم رهایی می ‏‌بخشد و دشمنانش از محبت او ‏‌بهره ای نخواهند داشت. اما در آسمان بدین جهت منصوره نامیده شده؛ چراکه خداوند می فرماید: «وَیَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ * بِنَصْرِ اللَّهِ یَنْصُرُ مَنْ یَشَاءُ [الروم/ 5] و در آن روز است که مؤمنان به سبب نصرت و یاری خدا شادمان مى‌گردند؛ [آری او] هرکس را بخواهد، یاری می دهد.»

        محمد باقر مجلسى، بحار الأنوار، ج43، ص4، دار إحیاء التراث العربی - بیروت، چاپ: دوم، 1403 ق.