2024 March 28 - پنج شنبه 09 فروردين 1403
رجال پايه 10 : اقسام حديث، حديث موضوع
کد مطلب: ٦٧٦٥ تاریخ انتشار: ١٤ تير ١٣٩٣ تعداد بازدید: 6774
آموزش رجال » درايه پايه 10
رجال پايه 10 : اقسام حديث، حديث موضوع

(11)

أقسام الحديث

50 ـ ما هو المراد من الحديث الموضوع؟
51 ـ ما الفرق بين الحديث الموضوع والضعيف؟
52 ـ ما هو سبب شيوع الأحاديث الموضوعة؟
50 ـ ما هو المراد من الحديث الموضوع؟
الحديث الموضوع هو المكذوب المختلق المصنوع، بمعني أنّ واضعه اختلقه وصنعه، لا مطلق حديث الكذوب فإنّ الكذوب قد يصدق. وقد صرّحوا بأنّ الموضوع شرّ أقسام الضعيف ولا يحلّ روايته للعالم بوضعه من غير فرق بين الأحكام والمواعظ والقصص و... إلاّ مبيّناً لحاله، ومقروناً ببيان كونه موضوعاً بخلاف غيره من الضعيف المحتمل للصدق حيث جوّزوا روايته في الترغيب والترهيب.
51 ـ ما الفرق بين الحديث الموضوع والضعيف؟
الحديث الموضوع هو المختلق المكذوب الذي لايجوز نقله لأنّه إعانة علي الإثم وإشاعة للفاحشة وإضلال للمسلمين بخلاف الضعيف لأنّه ربما يكون قرينة لفهم الصحاح، كما ربّما يحصل من تراكمها اطمينان بالمضمون. راجع مقباس الهداية: 1/417 وأصول الحديث وأحكامه: 124.
قال الشهيد الثاني: ومريد رواية حديث ضعيف أو مشكوك في صحّته بغير إسناد، يقول: رُوي أو بلغنا، أو ورد، وجاء، ونحوه من صيغ التمريض، ولا يذكره بصيغة الجزم، كـ قال رسول اللّه (صلي الله عليه و آله و سلّم) ، وفعل، ونحوها من الألفاظ الجازمة إذ ليس ثَمَّ ما يوجب الجزم. الرعاية: 165.
52 ـ ما هو سبب شيوع الأحاديث الموضوعة؟
قد ذكرت لسبب شيوع الأحاديث الموضوعة امور:
1 ـ منع تدوين الحديث
لقد منع حكّام المسلمين الصحابة من كتابة الحديث قُرابة قرن، ثمّ سمحوا لهم بتدوينه إلاّ أ نّهم استغلوا ذلك لصالحهم إذ وجدوا أرضيّة مناسبة لبثّ ما يدعم حكمهم ويجاري أهواءهم، فحملوا أنصارهم وأعوانهم علي الكذب والوضع والرواية عن الأحبار والرهبان بما أخذته اليهود والنصاري وغيرهما من أهل الكتاب من بدع وسخافات وخرافات.




Share
1 | ابوالفضل | Iran - Tehran | ٠٧:٠٠ - ٢١ ارديبهشت ١٣٩٥ |
با سلام.
حدیث لاتنظر الی من قال انظر الی ما قال، آیا واقعا از گفته های امام علی علیه السلام است یا نه؟
ظاهرا هیچ سندی برای این روایت در منابع ذکر نشده.
همچنین احادیث ظاهرا مخالف آن وجود دارد. مانند، هرکس به گفته کسی گوش فرا دهد، خود را بنده او قرار داده.
همچنین این حدیث که، هرچیزی که از خانه ما اهل بیت خارج نمیشود، باطل است. یا، در تفسیر آیه ی فلینظر الانسان الی طعامه، امام میفرمایند که، ببیند که علمش را از چه کسی میگیرد.
ممنون.

پاسخ:
با سلام
دوست گرامي
اولا: در خصوص روايت«لا تنظر إلى‏ من‏ قال‏ و انظر إلى ما قال» که از زبان حضرت علي عليه السلام در غرر الحكم و درر الكلم ص744 نقل شده است، و روايات ديگر که شما ذکر کرديد، بايد به اين نکته توجه مخاظب اين روايات چه کسي هست؟ آیا می‌توان گفت که تمامی احادیث و آیات مخاطبشان عموم مردم هستند؟!!
انسان‌ها همان طور كه از نظر توانايي جسمي يكسان نيستند، از لحاظ روحي و فعاليت فكري هم يكي نيستند. ظرف پذیرش و فهم آنان نيز فرق دارد
در روایت لاتنظر کلمه «انظر» به کار رفته است که به معنای «نگاه کن» است. که به معني با تأمّل و تفکّر است منحصر به دیدن معمولی نمی‌شود، چنان‌که راغب اصفهانی در مفردات می‌گوید: «نَظَر» در حقيقت مقصود از دیدن و تأمّل، به ‌دست آوردن معرفت و شناختى است که بعد از تحقیق حاصل می‌شود لذا مخاطب اين روايت هر شخص عادي نمي شود بلکه مخاطب اين روايت افرادی است که توانایی علمی و قدرت تجزيه و تحليل را دارند والا کساني که قدرت درک و تحليل سخنان کسي را ندارند، شامل اين روايت نمي شوند و کساني که زود تحت تاثير شخص سخنران و شیوه سخنرانی قرار مي گيرند، نمی­توانند از فرمول «انظر الی ما قال» که برای اهل تفکر و انديشه است، استفاده کنند بخاطر همين این‌گونه افراد در پذیرش یک سخن باید به شخصیت گوینده «من قال» نیز توجه داشته باشند.اين نوع افراد طبق روايت دوم عمل بکنند و به مخاطب نيز توجه داشته باشند تا تحت تاثير افکار گمراه قرار نگيرد
البته یک فرد می‌تواند به میزان دانشی که دارد، در برخی موارد از توصیه روایت اول استفاده کرده و در مواردی که دانش او کمتر است به توصیه روایت دوم و بعدي که بيان شده است که گوينده را نيز در نظر داشت، پایبند باشد.
آيت الله مکارم شيرازي نيز در خصوص روايت اول گويد:
گر چه اين جمله، معروف است كه «أنظر إلى ما قال و لا تنظر إلى من قال؛ به گفتار بنگر نه به گوينده». ولى اين سخن در مورد مطالب روشن و منطقى صادق است و در مواردى كه مسائل مهم و پيچيده و انديشه‏ هاى يك مكتب مطرح است به يقين بايد «من قال» و آورنده آن از هر نظر شناخته شده باشد تا بتوان بر او اعتماد كرد و او را الگو و اسوه خود قرار داد؛ لذا قرآن مجيد در موارد مختلف به معرّفى پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و بيان‏ صفات والاى او مى‏پردازد تا اعتماد مردم را به آيين او جلب كند؛ مى‏فرمايد: « «لَقَدْ جاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ ما عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنِينَ رَؤُفٌ رَحِيمٌ»؛ به يقين، رسولى از خود شما به سوى‏تان آمد كه رنج‏هاى شما بر او سخت و ناگوار است و بر هدايت شما اصرار مى‏ورزد و نسبت به مؤمنان رئوف و مهربان است».
پيام امام امير المومنين عليه السلام، ج‏6، ص: 271
ثانيا: مفاد این روایت اول به معني گوش دادن به سخن متکلم به طور مطلق نیست بلکه مراد روايت اين است که اگر کسی هرچند آدم خوبي نيست اما نبايد بی اعتبار بودن گوینده باعث بی اعتبار شمردن سخنش شود و به این دلیل از حرف خوب و قابل استفاده او خود را محروم نماییم
بنابراين اين روايات باهم مخالف نيستند
موفق باشيد
گروه پاسخ به شبهات
2 | مهسا | | ١٣:١٥ - ١٩ تير ١٣٩٥ |
عرض سلام و تشکر
با توجه به این حدیث آیا چنین داستانی صحت داره که شیطان به حضرت موسی میگه نام خدا را ببر، اما حضرت موسی جواب میده چون تو می گویی اطاعت نمیکنم!
یا نقلی شبیه به این!

پاسخ:
باسلام
دوست گرامی
چنین نقلی را ما به این صراحت پیدا نکردیم
موفق باشید
گروه پاسخ به شبهات
   
* نام:
* پست الکترونیکی:
* متن نظر :
  

آخرین مطالب