2024 April 20 - شنبه 01 ارديبهشت 1403
آيا عائشه براي اصلاح امت، جنگ جمل را به راه انداخت ؟ چرا بعد از جنگ جمل مجازات نشد؟
کد مطلب: ٥٠٦٦ تاریخ انتشار: ٢٥ خرداد ١٣٩١ تعداد بازدید: 23574
پرسش و پاسخ » صحابه
آيا عائشه براي اصلاح امت، جنگ جمل را به راه انداخت ؟ چرا بعد از جنگ جمل مجازات نشد؟

سؤال كننده: محمد باقر

بسم الله الرحمن الرحم

فهرست مطالب

توضيح سؤال

پاسخ:

آيا عائشه به قصد اصلاح، خارج شده بود؟

عائشه، فرمانده جنگ جمل

كينه قديمي عائشه از اميرمؤمنان عليه السلام

چرا رسول خدا (ص) به اميرمؤمنان (ع) دستور داد با عائشه بجنگد؟

رسول خدا، عائشه را از رفتن به جنگ جمل، نهي كرده بود

ام سلمه، جنگيدن با عائشه را مشروع مي دانست

پيش بيني حذيفه: مادر شما به جنگ تان مي آيد

پيروان جمل از ابتدا تصميم به جنگ با حضرت علي داشتند:

اهل جمل از مردم براي جنگ با علي دعوت مي كردند نه براي اصلاح امت:

عائشه، بر هودجي از آهن سوار شده بود

عائشه مردم را براي جنگ با لشكريان اميرمؤمنان عليه السلام تحريك مي كرد:

آغازگر فتنه چه كسي بود؟

هجوم ياران اميرمؤمنان عليه السلام به هودج عائشه

چرا اميرمؤمنان عليه السلام عائشه را مجازات نكرد؟

زن، حتي اگر مرتد شود، كشته نمي شود؛ چه رسد كه اگر باغيه باشد:

كشتن اسير جايز نيست:

اطاعت از دستور رسول خدا

چرا رسول خدا (ص) عبد الله بن أبي را حد نزد؟

چرا حضرت موسي، سامري را نكشت؟

مجازات عائشه، آتش فتنه را شعله ورتر مي كرد:

توضيح سؤال

اگر آن طور كه شيعيان ادعا مي كنند، ام المؤمنين عائشه در جنگ جمل مقصر بوده و باعث كشته شدن هزاران نفر از مسلمانان شده است، چرا علي عليه السلام با او برخورد نكرد؟ چرا او را مجازات نكرد؟

رها كردن عائشه و حتي انتقال محترمانه او به مدينه، نشانگر اين است كه عائشه براي اصلاح امت اسلامي به طرف بصره رفته و قصد جنگ و فتنه نداشته است.

پاسخ:

آيا عائشه به قصد اصلاح، خارج شده بود؟

ترديدي نيست كه هدف عائشه از برپايي فتنه جمل، جنگ با اميرمؤمنان عليه السلام بوده، ايجاد اختلاف و تفرقه در جامعه اسلامي و اخلال در نظم و امنيت حكومت نوپاي اميرمؤمنان عليه السلام بوده است و گرنه دليلي نداشت كه بر خلاف دستور صريح خداوند، حريم رسول خدا صلي الله عليه را ترك و همراه با هزاران مرد نامحرم از اين ديار به آن ديار، از اين شهر به آن شهر، از اين معركه به آن معركه حركت و مسلمانان را يكي پس از ديگري قرباني رياست طلبي طلحه و زبير نمايد.

ما در اين مقاله تلاش مي كنيم كه ابتدا به صورت كوتاه در باره انگيزه عائشه از به راه انداختن جنگ جمل صحبت و در آخر به اين سؤال پاسخ دهيم كه چرا اميرمؤمنان عليه السلام عائشه را مجازات نكرد؟

اما پيش از ورود به اصل بحث، بايد اين مسأله ثابت شود كه فرمانده جنگ جمل چه كسي بوده است؟ آيا عائشه تقصيري داشته يا خير؟

عائشه، فرمانده جنگ جمل

بي ترديد، مقصران اصلي جنگ جمل، عائشه، طلحه و زبير بودند. از اين ميان تقصير عائشه بيش از دو نفر ديگر مي تواند باشد؛ چرا كه اگر او طلحه و زبير را همراهي نمي كرد، مردم براي اين نبرد حاضر نمي شدند و شايد فتنه جمل اصلا شكل نمي گرفت.

مردم وقتي ديدند كه ناموس رسول خدا صلي الله عليه وآله فرمانده اين لشكر است، دچار شك و ترديد شدند و از طرف ديگر عده زيادي گول همين قضيه را خوردند و به جنگ اميرمؤمنان عليه السلام آمدند.

اميرمؤمنان عليه السلام در خطبه 13 نهج البلاغه، روز جمعه سال 36 هجري پس از پايان جنگ جمل در مسجد جامع شهر بصره در نكوهش مردم بصره فرمود:

كُنْتُمْ جُنْدَ الْمَرْأَةِ وَ أَتْبَاعَ الْبَهِيمَةِ رَغَا فَأَجَبْتُمْ وَ عُقِرَ فَهَرَبْتُمْ أَخْلَاقُكُمْ دِقَاقٌ وَ عَهْدُكُمْ شِقَاقٌ وَ دِينُكُمْ نِفَاقٌ وَ مَاؤُكُمْ زُعَاقٌ وَ الْمُقِيمُ بَيْنَ أَظْهُرِكُمْ مُرْتَهَنٌ بِذَنْبِهِ وَ الشَّاخِصُ عَنْكُمْ مُتَدَارَكٌ بِرَحْمَةٍ مِنْ رَبِّهِ كَأَنِّي بِمَسْجِدِكُمْ كَجُؤْجُؤِ سَفِينَةٍ قَدْ بَعَثَ اللَّهُ عَلَيْهَا الْعَذَابَ مِنْ فَوْقِهَا وَ مِنْ تَحْتِهَا وَ غَرِقَ مَنْ فِي ضِمْنِهَا.

شما سپاه يك زن، و پيروان حيوان «شتر عايشه» بوديد، تا شتر صدا مي كرد مي جنگيديد، و تا دست و پاي آن قطع گرديد فرار كرديد.اخلاق شما پست، و پيمان شما از هم گسسته، دين شما دو رويي، و آب آشاميدني شما شور و ناگوار است.

كسي كه ميان شما زندگي كند به كيفر گناهش گرفتار مي شود، و آن كس كه از شما دوري گزيند مشمول آمرزش پروردگار مي گردد.

گويا مسجد شما را مي بينم كه چون سينه كشتي غرق شده است، كه عذاب خدا از بالا و پايين او را احاطه مي كند، و سرنشينان آن، همه غرق مي شوند. و در روايتي است: سوگند به خدا، سرزمين شما را آب غرق مي كند، گويا مسجد شما را مي نگرم كه چون سينه كشتي يا چونان شتر مرغي كه بر سينه خوابيده باشد بر روي آب مانده است.

در اين روايت، اميرمؤمنان عليه السلام صراحتا مردم بصره را لشكريان عائشه و پيروان شتر او معرفي مي كند.

همچنين در صحيح بخاري به نقل از ابو بكره آمده است كه عدم پيوستن به لشكر بصره را فرماندهي عائشه دانسته است:

عن أبي بَكْرَةَ قال لقد نَفَعَنِي الله بِكَلِمَةٍ سَمِعْتُهَا من رسول اللَّهِ صلي الله عليه وسلم أَيَّامَ الْجَمَلِ بَعْدَ ما كِدْتُ أَنْ أَلْحَقَ بِأَصْحَابِ الْجَمَلِ فَأُقَاتِلَ مَعَهُمْ قال لَمَّا بَلَغَ رَسُولَ اللَّهِ صلي الله عليه وسلم أَنَّ أَهْلَ فَارِسَ قد مَلَّكُوا عليهم بِنْتَ كِسْرَي قال لَنْ يُفْلِحَ قَوْمٌ وَلَّوْا أَمْرَهُمْ امْرَأَةً.

از ابوبكره نقل شده است كه به راستي خداوند به من سود رساند، زماني كه مي خواستم به ياران جمل بپيوندم و به همراه آن ها بجنگم، به ياد كلامي از رسول خدا صلي الله عليه وآله افتادم. وقتي به آن حضرت خبر رسيد كه مردم فارس دختر كسري را به عنوان پادشاه انتخاب كرده اند، فرمود: هيچ گاه سعادت مند نمي شود قومي كه فرمانده آن ها يك زن باشد.

صحيح البخاري ج4، ص1610، ح4163، كتاب بدأ الخلق، بَاب كِتَابِ النبي e إلي كِسْرَي وَقَيْصَرَ

و باز در جاي ديگر از اين كتاب آمده است:

حدثنا عُثْمَانُ بن الْهَيْثَمِ حدثنا عَوْفٌ عن الْحَسَنِ عن أبي بَكْرَةَ قال لقد نَفَعَنِي الله بِكَلِمَةٍ أَيَّامَ الْجَمَلِ لَمَّا بَلَغَ النبي صلي الله عليه وسلم أَنَّ فَارِسًا مَلَّكُوا ابْنَةَ كِسْرَي قال لَنْ يُفْلِحَ قَوْمٌ وَلَّوْا أَمْرَهُمْ امْرَأَةً.

از ابوبكره نقل شده است كه خداوند به من نفع رساند، آن زمان كه در ايام جمل به ياد سخن رسول خدا (ص) افتادم. هنگامي كه به رسول خدا خبر رسيد كه مردم فارس دختر كسري را به پادشاهي برگزيده اند، آن حضرت فرمود: هيچ گاه قومي كه فرمانده آن ها يك زن باشد، رستگار نخواهند شد.

صحيح البخاري، ج6، ص2600، ح6686، كِتَاب الْفِتَنِ، بَاب الْفِتْنَةِ التي تَمُوجُ كَمَوْجِ الْبَحْرِ.

طبق اين روايات، أبا بكره كه از اصحاب رسول خدا صلي الله عليه وآله است، دليل عدم پيوستن خود را به ياران جمل را فرماندهي عائشه دانسته است.

بنابراين عائشه فرمانده جنگ جمل بوده و همان طور كه رسول خدا صلي الله عليه وآله فرموده، آن ها هرگز رستگار نشدند و امروزه نيز طرفداران جمل و آن هايي كه از اهل جمل و پيروان آن ها طرفداراي مي كنند، هرگز رستگار نخواهند شد.

كينه قديمي عائشه از اميرمؤمنان عليه السلام

منشأ اصلي اين جنگ و حركت عائشه بر ضد اميرمؤمنان عليه السلام، كينه اي است كه او از قديم الأيام نسبت به اميرمؤمنان عليه السلام در دل پنهان مي كرد و همين كينه بود كه او را وادار كرد دست به جنگي بزند كه نتيجه آن كشته شدن بيش از بيست هزار نفر از مسلمانان بود.

عائشه دوست نداشت، نام اميرمؤمنان عليه السلام را ببرد:

كينه و عداوت عائشه نسبت به اميرمؤمنان عليه السلام به حدي بود كه طبق روايت محمد بن اسماعيل بخاري در صحيح ترين كتاب اهل سنت بعد از قرآن، او حتي نمي توانست نام اميرمؤمنان عليه السلام را بر زبان جاري كند. اين روايت در چهار جا از كتاب صحيح بخاري نقل شده است:

حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ مُوسَي قَالَ أَخْبَرَنَا هِشَامُ بْنُ يُوسُفَ عَنْ مَعْمَرٍ عَنِ الزُّهْرِيِّ قَالَ أَخْبَرَنِي عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ قَالَتْ عَائِشَةُ لَمَّا ثَقُلَ النَّبِيُّ - صلي الله عليه وسلم - وَاشْتَدَّ وَجَعُهُ اسْتَأْذَنَ أَزْوَاجَهُ أَنْ يُمَرَّضَ فِي بَيْتِي فَأَذِنَّ لَهُ، فَخَرَجَ بَيْنَ رَجُلَيْنِ تَخُطُّ رِجْلاَهُ الأَرْضَ، وَكَانَ بَيْنَ الْعَبَّاسِ وَرَجُلٍ آخَرَ. قَالَ عُبَيْدُ اللَّهِ فَذَكَرْتُ ذَلِكَ لاِبْنِ عَبَّاسٍ مَا قَالَتْ عَائِشَةُ فَقَالَ لِي وَهَلْ تَدْرِي مَنِ الرَّجُلُ الَّذِي لَمْ تُسَمِّ عَائِشَةُ قُلْتُ لاَ. قَالَ هُوَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ.

عائشه گفت: هنگامي كه بيماري رسول خدا صلي الله عليه وآله شديد شد، از همسرانش اجازه گرفت كه دوران نقاهت را در خانه من بگذراند، و آن ها اجازه دادند. پس آن حضرت در حالي خارج شد كه دو مرد زير بغل هاي او را گرفته بودند و پاهاي حضرت از شدت بيماري بر زمين كشيده مي شد. عباس و يك مرد ديگر زير بغل او را گرفته بودند. عبيد الله مي گويد كه اين قصه و سخن عائشه را با عبد الله بن عباس در ميان گذاشتم؛ پس گفت: آيا مي داني آن مردي كه عائشه اسم او را نياورده چه كسي بود؟ گفتم: خير. گفت: او علي بن أبي طالب بود.

صحيح البخاري، ج1، ص162، ح665، كتاب الأذان، باب حَدِّ الْمَرِيضِ أَنْ يَشْهَدَ الْجَمَاعَةَ؛ ج3، ص135، ح2588، كتاب الهبة، باب هِبَةِ الرَّجُلِ لاِمْرَأَتِهِ وَالْمَرْأَةِ لِزَوْجِهَا؛ ج5، ص140، ح4442، كتاب المغازي، باب مَرَضِ النَّبِيِّ - صلي الله عليه وسلم - وَوَفَاتِهِ؛ ج7، ص18، ح5714، كتاب الطب، باب 22.

احمد بن حنبل، همين روايت را به صورت كامل تر نقل كرده و دليل اين كه چرا عائشه نام اميرمؤمنان عليه السلام را نبرده، نيز توضيح داده است:

حدثنا عبد اللَّهِ حدثني أَبِي ثنا عبد الرَّزَّاقِ عن مَعْمَرٍ قال قال الزهري وأخبرني عُبَيْدُ اللَّهِ بن عبد اللَّهِ بن عُتْبَةَ أَنَّ عَائِشَةَ أَخْبَرَتْهُ قالت أَوَّلُ ما اشْتَكَي رسول اللَّهِ صلي الله عليه وسلم في بَيْتِ مَيْمُونَةَ فَاسْتَأْذَنَ أَزْوَاجَهُ ان يُمَرَّضَ في بَيْتِهَا فَأَذِنَّ له قالت فَخَرَجَ ويدله علي الْفَضْلِ بن عَبَّاسٍ ويدله علي رَجُلٍ آخَرَ وهو يَخُطُّ بِرِجْلَيْهِ في الأَرْضِ قال عُبَيْدُ اللَّهِ فَحَدَّثْتُ بِهِ بن عَبَّاسٍ فقال أَتَدْرُونَ مَنِ الرَّجُلُ الآخَرُ الذي لم تُسَمِّ عَائِشَةُ هو عَلِيٌّ وَلَكِنَّ عَائِشَةَ لاَ تَطِيبُ له نَفْساً.

... من قصه را با ابن عباس در ميان گذاشتم، گفت: آيا مي داني آن مردي كه عائشه نام او را نبرده چه كسي بود؟ او علي عليه السلام بود؛ ولي عائشه قلبش نسبت به آن حضرت پاك نبود.

الشيباني، ابوعبد الله أحمد بن حنبل (متوفاي241هـ)، مسند أحمد بن حنبل، ج6، ص228، ح25956، ناشر: مؤسسة قرطبة - مصر.

ابن حجر عسقلاني در فتح الباري و بدر الدين در عمدة القاري در شرح اين روايت مي گويند:

قوله قال هو علي بن أبي طالب زاد الإسماعيلي من رواية عبد الرزاق عن معمر ولكن عائشة لا تطيب نفسا له بخير ولابن إسحاق في المغازي عن الزهري ولكنها لا تقدر علي أن تذكره بخير.

اين جمله بخاري «قال هو علي بن أبي طالب» اسماعيلي به از عبد الرزاق از معمر نقل كرده است كه:

چون عايشه از علي دل خوشي نداشت.

و ابن اسحاق در مغازي از زهري نقل كرده است كه:

چون عائشه نمي توانست از علي (عليه السلام) به نيكي ياد كند.

العسقلاني الشافعي، أحمد بن علي بن حجر ابوالفضل (متوفاي852 هـ)، فتح الباري شرح صحيح البخاري، ج2، ص156، تحقيق: محب الدين الخطيب، ناشر: دار المعرفة - بيروت.

العيني الغيتابي الحنفي، بدر الدين ابومحمد محمود بن أحمد (متوفاي 855هـ)، عمدة القاري شرح صحيح البخاري، ج5، ص192، ناشر: دار إحياء التراث العربي - بيروت.

سجده شكر عائشه در شهادت اميرمؤمنان عليه السلام:

كينه عائشه نسبت به اميرمؤمنان عليه السلام به حدي بود كه ابوالفرج إصفهاني، دانشمند پرآوازه اهل سنت، در كتاب مقاتل الطالبيين با سند معتبر نقل كرده است:

حدثني محمد بن الحسين الأشناني، قال: حدثنا أحمد بن حازم، قال: حدثنا عاصم بن عامر، وعثمان بن أبي شيبة، قالا: حدثنا جرير، عن الأعمش، عن عمرو بن مرة، عن أبي البختري، قال:

لما أن جاء عائشة قتل علي عليه السلام سجدت.

أبوالبختري گفته: وقتي خبر شهادت علي عليه السلام به عائشه رسيد، سجده كرد.

الاصفهاني، مقاتل الطالبيين، اسم المؤلف: أبو الفرج علي بن الحسين (متوفاي356هـ)، ج1، ص11، طبق برنامه الجامع الكبير.

البته تعدادي اشكال مي كنند كه ابو الفرج اصفهاني شيعه بوده است؛ ولي اين مطلب قابل اثبات نيست. حتي اگر شيعه هم باشد، بازهم در قبول روايت او ضرري وارد نمي شود؛ چرا كه شمس الدين ذهبي و ابن حجر او را راستگو دانسته اند:

والظاهر أنه صدوق.

الذهبي الشافعي، شمس الدين ابوعبد الله محمد بن أحمد بن عثمان (متوفاي 748 هـ)، ميزان الاعتدال في نقد الرجال، ج5، ص151، تحقيق: الشيخ علي محمد معوض والشيخ عادل أحمد عبدالموجود، ناشر: دار الكتب العلمية - بيروت، الطبعة: الأولي، 1995م؛

العسقلاني الشافعي، أحمد بن علي بن حجر ابوالفضل (متوفاي852 هـ)، لسان الميزان، ج4، ص221، تحقيق: دائرة المعرف النظامية - الهند، ناشر: مؤسسة الأعلمي للمطبوعات - بيروت، الطبعة: الثالثة، 1406هـ - 1986م.

علاوه بر اين، تعدادي از علماي اهل سنت؛ از جمله: ابن سعد در الطبقات الكبري، طبري در تاريخ، ابوالفرج اصفهاني در مقاتل الطالبيين، إبن سمعون بغدادي در الأمالي، إبن أثير جزري در الكامل في التاريخ، دميري در حيات الحيوان الكبري، ابن الدمشقي در جواهر المطالب و... نقل كرده اند كه وقتي خبر شهادت اميرمؤمنان عليه السلام به عائشه رسيد، براي نشان دادن شادي خود اين شعر را خواند:

وذهب بقتل علي عليه السلام إلي الحجاز سفيان بن أمية بن أبي سفيان بن أمية بن عبد شمس فبلغ ذلك عائشة فقالت:

فأَلقتْ عَصاها واستقرَّ بها النَّوي كما قرَّ عيناً بالإيابِ المُسافِرُ

سفيان بن أميه، خبر كشته علي عليه السلام را به حجاز برد، وقتي اين خبر به عائشه رسيد گفت:

عصايش را انداخت و سرجاي خودش آرام گرفت

همچنان كه چشم ها در هنگام بازگشت مسافر روشن مي شود.

الزهري، محمد بن سعد بن منيع ابوعبدالله البصري (متوفاي230هـ)، الطبقات الكبري، ج3، ص40، ناشر: دار صادر - بيروت؛

الطبري، أبو جعفر محمد بن جرير بن يزيد بن كثير بن غالب (متوفاي310)، تاريخ الطبري، ج3، ص159، ناشر: دار الكتب العلمية - بيروت.

الاصفهاني، أبو الفرج علي بن الحسين (متوفاي356هـ)، مقاتل الطالبيين، ج1، ص11، طبق برنامه الجامع الكبير

ابن سمعون البغدادي، أبو الحسين محمد بن أحمد بن إسماعيل بن عنبس (متوفاي387هـ)، أمالي ابن سمعون، ج1، ص43، طبق برنامه الجامع الكبير.

ابن أثير الجزري، عز الدين بن الأثير أبي الحسن علي بن محمد (متوفاي630هـ) الكامل في التاريخ، ج3، ص259، تحقيق عبد الله القاضي، ناشر: دار الكتب العلمية - بيروت، الطبعة الثانية، 1415هـ.

الدميري المصري الشافعي، كمال الدين محمد بن موسي بن عيسي (متوفاي808 هـ)، حياة الحيوان الكبري، ج1، ص75، تحقيق: أحمد حسن بسج، ناشر: دار الكتب العلمية - بيروت / لبنان، الطبعة: الثانية، 1424 هـ - 2003م.

الدمشقي الباعوني الشافعي، أبو البركات شمس الدين محمد بن أحمد (متوفاي871 هـ)، جواهر المطالب في مناقب الإمام علي بن أبي طالب ( ع )، ج2 ص104، تحقيق: الشيخ محمد باقر المحمودي، ناشر: مجمع إحياء الثقافة الاسلامية ـ قم، الطبعة: الأولي، 1412هـ

اين بيت از شعر كه از زمان جاهليت بر جاي مانده، زماني استفاده مي شود كه بعد از سختي، اندوه و مشكلات زياد، گشايش، راحتي و شادي نصيب انسان شود.

خود «انداختن عصا» كنايه نيز از اطمينان قلب و آسودگي خاطر است كه وقتي شخصي در مكان معيني قلبش آرام و فكرش آسوده شود، گفته مي شود «القي عصاه».

مقصود عايشه از گفتن اين شعر آن بود كه در حقيقت مي خواست بگويد از بابت علي خيالم آسوده شد، دلم آرام گرفت، و سينه ام باز و فكرم راحت شد، چون هميشه منتظرچنين خبري بود، مانند كسي كه انتظار مسافري را داشته باشد كه به آمدن مسافر چشم هايش روشن و قلبش آرام گردد؟!

چرا رسول خدا (ص) به اميرمؤمنان (ع) دستور داد با عائشه بجنگد؟

روايات متعددي وجود دارد كه رسول خدا صلي الله عليه وآله به اميرمؤمنان عليه السلام و ياران آن حضرت دستور داده است كه با عائشه و دارد دسته او و همچنين معاويه و خوارج بجنگند.

ابن عبد البر قرطبي در اين باره مي نويسد:

ولهذه الأخبار طرق صحاح قد ذكرناها فِي موضعها.

وروي من حديث علي، ومن حديث ابْن مَسْعُود، ومن حديث أَبِي أَيُّوب الأَنْصَارِيّ: أَنَّهُ أمر بقتال الناكثين، والقاسطين، والمارقين.

وروي عَنْهُ، أَنَّهُ قَالَ: مَا وجدت إلا القتال أو الكفر بما أنزل الله، يَعْنِي: والله أعلم قوله تعالي: «وَجَاهِدُوا فِي اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ».

و براي اين احاديث طرق وسندهاي صحيح است كه ما در جاي خود آن را آورديم واز حديث علي (عليه السلام)و از حديث ابن مسعود واز حديث أبوأيوب الأنصاري، روايت شده است كه آن حضرت مأمور شده است به جنگ نمودن با ناكثين وقاسطين ومارقين.

و از آن حضرت نقل شده است كه فرمود: من بين جنگ با آن ها و كفر به آن چه كه خداوند نازل كرده، مخير بودم. منظور آن حضرت اين آيه قرآن بود كه «در راه خداوند آن گونه كه شايسته است، جهاد كنيد».

إبن عبد البر، يوسف بن عبد الله بن محمد بن عبد البر النمري (متوفاي463هـ)، الاستيعاب في معرفة الأصحاب، ج3، ص1117، تحقيق علي محمد البجاوي، ناشر: دار الجيل - بيروت، الطبعة: الأولي، 1412هـ.

حال سؤال اين جا است كه اگر قصد عائشه از به راه اندازي فتنه جمل، اصلاح بين امت بود، چرا رسول خدا صلي الله عليه وآله به اميرمؤمنان عليه السلام و ساير اصحاب آن حضرت، دستور داده است كه با عائشه و سپاهيان او بجنگند؟

آيا رسول خدا صلي الله عليه وآله به جاي امر به معروف، امر به منكر كرده است؟

براي اطلاع بيشتر در اين زمينه به آدرس ذيل مراجعه فرماييد:

https://www.valiasr-aj.com/fa/page.php?bank=question&id=15305

پس ترديدي نيست كه قصد عائشه از به راه انداختن جنگ جمل و كشتن هزاران مسلمانان، اصلاح امت اسلام نبوده است.

اما چرا اميرمؤمنان عليه السلام عائشه را مجازات نكرد؟ چرا او را به جزاي اعمالش نرساند؟ مگر نه اين كه او باعث كشته شدن بيش از بيست هزار نفر شده بود؛ پس چرا قصاص نشد؟

رسول خدا، عائشه را از رفتن به جنگ جمل، نهي كرده بود

از طرف ديگر روايات متعدد و صحيح السندي وجود دارد كه رسول خدا صلي الله عليه وآله، عائشه را از رفتن به جنگ جمل منع كرده است. اين روايت به صورت متواتر در كتاب هاي اهل سنت نقل شده است كه ما فقط به دو روايت اشاره مي كنيم:

37771 حدثنا أبو أُسَامَةَ قال حدثنا إسْمَاعِيلُ عن قَيْسٍ قال لَمَّا بَلَغَتْ عَائِشَةُ بَعْضَ مِيَاهِ بَنِي عَامِرٍ لَيْلاً نَبَحَتْ الْكَِلاَبُ عليها فقالت أَيُّ مَاءٍ هذا قَالَوا مَاءُ الْحَوْأَبِ فَوَقَفَتْ فقالت ما أَظُنُّنِي إَلاَ رَاجِعَةً فقال لها طَلْحَةُ وَالزُّبَيْرُ مَهْلاً رَحِمَك اللَّهُ بَلْ تَقْدُمِينَ فَيَرَاك الْمُسْلِمُونَ فَيُصْلِحُ اللَّهُ ذَاتَ بَيْنِهِمْ قالت ما أَظُنُّنِي إَلاَ رَاجِعَةً إنِّي سَمِعْت رَسُولَ اللهِ صلي الله عليه وسلم قال لنا ذَاتَ يَوْمٍ كَيْفَ بِإِحْدَاكُنَّ تَنْبَحُ عليها كَِلاَبُ الْحَوْأَبِ.

از قيس بن حازم نقل شده است كه وقتي عائشه در هنگام شب به چاه هاي بني عامر رسيد، سگ ها بر او پارس كردند؛ سؤال كرد: اين چه آبي است؟ گفتند: آب منطقه حوأب. پس عائشه ايستاد و گفت: من چاره اي جز بازگشت ندارم. طلحه و زبير به او گفتند: صبر كنيد، خدا شما را رحمت كند، شما آمده اي تا خداوند به وسيله شما ميان مسلمانان اصلاح نمايد. عائشه گفت: من بايد برگردم؛ چرا كه از رسول خدا صلي الله عليه وآله شنيدم كه روزي به همسرانش فرمود: چگونه خواهيد بود كه سگان منطقه حوأب بر يكي از شما پارس كند؟!

إبن أبي شيبة الكوفي، ابوبكر عبد الله بن محمد (متوفاي235 هـ)، الكتاب المصنف في الأحاديث والآثار، ج7، ص536، تحقيق: كمال يوسف الحوت، ناشر: مكتبة الرشد - الرياض، الطبعة: الأولي، 1409هـ.

و شمس الدين ذهبي در كتاب تاريخ الإسلام مي نويسد:

وَكِيعٌ، عَنْ عِصَامِ بْنِ قُدَامَةَ، وَهُوَ ثِقَةٌ، عَنْ عِكْرِمَةَ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): " أَيَّتُكُنَّ صَاحِبَةُ الْجَمَلِ الأَدْبَبِ، يُقْتَلُ حَوَالَيْهَا قَتْلَي كَثِيرُونَ، وَتَنْجُو بَعْدَ مَا كَادَتْ".

رسول خدا صلّي اللّه عليه و آله به همسرانش فرمود: كداميك از شما بر شتر پر مو مي نشيند و گرداگردش مردم بسياري كشته مي شوند و خودش نجات مي يابد؟

الذهبي الشافعي، شمس الدين ابوعبد الله محمد بن أحمد بن عثمان (متوفاي 748 هـ)، تاريخ الإسلام ووفيات المشاهير والأعلام، ج3، ص490، تحقيق د. عمر عبد السلام تدمري، ناشر: دار الكتاب العربي - لبنان/ بيروت، الطبعة: الأولي، 1407هـ - 1987م.

189 حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ، عَنْ مَعْمَرٍ، عَنِ ابْنِ طَاوُسٍ، عَنْ أَبِيهِ، أَنّ رَسُولَ اللَّهِ (ص) قَالَ لِنِسَائِهِ: " أَيَّتُكُنَّ الَّتِي تَنْبَحُهَا كِلابُ مَاءِ كَذَا وَكَذَا، إِيَّاكِ يَا حُمَيْرَاءُ " يَعْنِي عَائِشَةَ.

رسول خدا صلي الله عليه وآله به همسران خود فرمود: كداميك از شما، همان كسي خواهد بود كه سگ هاي منطقه فلان بر او پارس خواهد كرد؟ اي حميراء (عائشه) مبادا تو آن زن باشي.

المروزي، أبو عبد الله نعيم بن حماد (متوفاي288هـ)، كتاب الفتن، ج1، ص84، ح189، تحقيق: سمير أمين الزهيري، ناشر: مكتبة التوحيد - القاهرة، الطبعة: الأولي، 1412هـ.

اين روايت صراحتا رسول خدا صلي الله عليه وآله عائشه را مخاطب قرار داده و او را از رفتن به جنگي كه در مسير راه سگ هاي منطقه حوأب بر او پارس كردند، بازداشته است.

با وجود اين روايات، آيا بازهم بهانه اي باقي مي ماند كه كسي ادعا كند هدف عائشه خيرخواهي و اصلاح بين امت بوده است؟

در صحت اين روايت و رواياتي كه با اين مضمون نقل شده است، هيچ ترديدي نيست؛ چنانچه شمس الدين ذهبي در سير أعلام النبلاء بعد از نقل روايتي با همين مضمون مي نويسد:

هذا حديث صحيح الإسناد ولم يخرجوه.

اين روايت سندش صحيح است؛ ولي صاحبان صحاح نقل نكرده اند.

الذهبي الشافعي، شمس الدين ابوعبد الله محمد بن أحمد بن عثمان (متوفاي 748 هـ)، سير أعلام النبلاء، ج2، ص178، تحقيق: شعيب الأرناؤوط , محمد نعيم العرقسوسي، ناشر: مؤسسة الرسالة - بيروت، الطبعة: التاسعة، 1413هـ.

و ابن كثير دمشقي سلفي مي نويسد:

وهذا إسناد علي شرط الصحيحين ولم يخرجوه.

سند اين روايت، شرايط بخاري و مسلم را دارد؛ ولي آن ها نقل نكرده اند.

ابن كثير الدمشقي، ابوالفداء إسماعيل بن عمر القرشي (متوفاي774هـ)، البداية والنهاية، ج6، ص212، ناشر: مكتبة المعارف - بيروت.

هيثمي نيز در باره اين روايت مي گويد:

رواه أحمد وأبو يعلي والبزار ورجال أحمد رجال الصحيح

الهيثمي، ابوالحسن نور الدين علي بن أبي بكر (متوفاي 807 هـ)، مجمع الزوائد ومنبع الفوائد، ج7، ص234، ناشر: دار الريان للتراث/ دار الكتاب العربي - القاهرة، بيروت - 1407هـ.

و ابن حجر عسقلاني مي نويسد:

وأخرج هذا أحمد وأبو يعلي والبزار وصححه بن حبان والحاكم وسنده علي شرط الصحيح.

اين روايت را احمد، ابويعلي، بزار، نقل كرده و ابن حبان و حاكم آن را تصحيح كرده اند، سند اين روايت، شرايط صحيح بخاري را دارا است.

العسقلاني الشافعي، أحمد بن علي بن حجر ابوالفضل (متوفاي852 هـ)، فتح الباري شرح صحيح البخاري، ج13، ص55، تحقيق: محب الدين الخطيب، ناشر: دار المعرفة - بيروت.

ناصر الدين الباني نيز اين روايت را تصحيح و از اشكالاتي كه برخي به اين روايت كرده اند، پاسخ داده است:

قلت: و إسناده صحيح جدا، رجاله ثقات أثبات من رجال الستة: الشيخين و الأربعة رواه السبعة من الثقات عن إسماعيل بن أبي خالد و هو ثقة ثبت كما في " التقريب ". و قيس بن أبي حازم مثله.

من مي گويم: سند اين روايت جدا صحيح و راويان آن موثق، مورد اعتماد و از روات صحاح سته هستند. اين روايت را هفت نفر از افراد ثقه از اسماعيل بن أبي خالد كه او ثقه است نقل كرده است؛ همان طوري كه ابن حجر در تقريب گفته و ابن حازم هم همانند او ثقه است.

ألباني، محمّد ناصر، سلسة الأحاديث الصحيحة ، طبق برنامه المكتبة الشاملة، ذيل حديث شماره:474.

اين روايات ثابت مي كند كه رسول خدا صلي الله عليه وآله، عائشه را از رفتن به اين جنگ منع كرده است و عائشه نيز قصد بازگشت داشته؛ ولي در نهايت سخن طلحه و زبير را بر سخن پيامبر خدا ترجيح داد و به جاي بازگشت، ادامه مسير داد و شد آن چه كه نبايد مي شد.

حال سؤال اين جا است كه اگر قصد عائشه، اصلاح امر مسلمانان بوده؛ چرا رسول خدا صلي الله عليه وآله عائشه را از رفتن به اين جنگ منع كرده است؟

آيا رسول خدا، عائشه را از اصلاح كار امت منع كرده است؟

بنابراين اگر ما كار عائشه را درست بدانيم، در حقيقت رسول خدا صلي الله عليه وآله را تخطئه كرده ايم. اهل سنت به جاي تخئطه عائشه و پذيرش اشتباه او، پيامبر خدا را تخطئه مي كنند و فكر مي كنند كه رسول خدا به اشتباه به اميرمؤمنان عليه السلام دستور جنگ با عائشه را داده است و فكر مي كنند كه رسول خدا به اشتباه عائشه را از جنگ با اميرمؤمنان عليه السلام منع كرده است.

ام سلمه، جنگيدن با عائشه را مشروع مي دانست

طبق روايات صحيح السندي كه در كتاب هاي اهل سنت وجود دارد، ام المؤمنين ام سلمه موافق جنگيدن با عائشه و دار و دسته او بوده، به اميرمؤمنان عليه السلام توصيه مي كند كه به جنگ اهل جمل بپردازد و فرزند عزيزش را نيز با آن حضرت همراه مي كند:

(4550)- [3: 117] حَدَّثَنِي أَبُو سَعِيدٍ أَحْمَدُ بْنُ يَعْقُوبَ الثَّقَفِيُّ مِنْ أَصْلِ كِتَابِهِ، ثنا الْحَسَنُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ شَبِيبٍ الْمَعْمَرِيُّ، ثنا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ صَالِحٍ الأَزْدِيُّ، حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ سُلَيْمَانَ بْنِ الأَصْبَهَانِيُّ، عَنْ سَعِيدِ بْنِ مُسْلِمٍ الْمَكِّيِّ، عَنْ عَمْرَةَ بِنْتِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ، قَالَتْ: لَمَّا سَارَ عَلِيٌّ إِلَي الْبَصْرَةِ دَخَلَ عَلَي أُمِّ سَلَمَةَ زَوْجِ النَّبِيِّ صَلَّي اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ يُوَدِّعُهَا، فَقَالَتْ: " سِرْ فِي حِفْظِ اللَّهِ وَفِي كَنَفِهِ، فَوَاللَّهِ إِنَّكَ لِعَلَي الْحَقِّ، وَالْحَقُّ مَعَكَ، وَلَوْلا أَنِّي أَكْرَهُ أَنْ أَعْصَي اللَّهَ وَرَسُولَهُ، فَإِنَّهُ أَمَرَنَا صَلَّي اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ أَنْ نَقَرَّ فِي بُيُوتِنَا لَسِرْتُ مَعَكَ، وَلَكِنْ وَاللَّهِ لأُرْسِلَنَّ مَعَكَ مَنْ هُوَ أَفْضَلُ عِنْدِي وَأَعَزُّ عَلَيَّ مِنْ نَفْسِي ابْنِي عُمَرَ ".

از عمره دختر عبد الرحمن نقل شده است كه وقتي علي بن أبي طالب عليه السلام قصد حركت به سوي بصره را داشت، پيش ام سلمه همسر گرامي رسول خدا صلي الله عليه وآله آمد تا با او وداع نمايد، ام سلمه فرمود: برو كه خداوند حافظ و پشتيبان تو است، به خدا سوگند كه تو با حق هستي و حق با تو است، اگر نبود اين كه من دوست نداشتم از دستور خدا و پيامبرش سرپيچي كنم؛ چرا كه خداوند به ما دستور داده است كه در خانه هاي خودمان بمانيم، با تو مي آمدم؛ ولي به خدا سوگند كه برترين شخص در نزد من و عزيزتر از جانم؛ يعني فرزندم عمر را با تو همراه مي كنم.

حاكم نيشابوري بعد از نقل اين روايت مي گويد:

هَذِهِ الأَحَادِيثُ الثَّلاثَةُ كُلُّهَا صَحِيحَةٌ عَلَي شَرْطِ الشَّيْخَيْنِ، وَلَمْ يُخَرِّجَاهُ

تمام اين احاديث سه گانه، بر طبق شرايط بخاري و مسلم صحيح هستند؛ ولي آن دو نقل نكرده اند.

ذهبي نيز در تعليق اين روايت، نظر حاكم را تأييد كرده و مي نويسد «خ م» كه مخف «علي شرط البخاري و مسلم» است.

اين روايت مطالب متعددي را ثابت مي كند؛ از جمله اين كه امهات المؤمنين حق نداشتند از خانه خود خارج شوند؛ حتي براي اصلاح.

همچنين ثابت مي كند كه ام سلمه، جنگ با عائشه و لشكريان او را مشروع و حق را با اميرمؤمنان عليه السلام مي دانسته است؛ تا جائي كه فرزند عزيزش را در ركاب اميرمؤمنان عليه السلام به جنگ با عائشه مي فرستد.

گفتگوي ام سلمه با ديوار (عائشه):

بيهقي در المحاسن والمساوي و ماوردي بصري در الحاوي الكبير، مي نويسند كه ام سلمه قسم ياد كرده بود كه هرگز با عائشه سخن نگويد و تا آخر عمر با او قهر بود:

روي عن عائشة، رضي الله عنه، أنها دخلت علي أم سلمة بعد رجوعها من وقعة الجمل وقد كانت أم سلمة حلفت أن لا تكلمها أبداً من أجل مسيرها إلي محاربة عليّ بن أبي طالب، فقالت عائشة: السلام عليك يا أم المؤمنين فقالت: يا حائط ألم أنهك ؟ ألم أقل لك ؟ قالت عائشة: فإني أستغفر الله وأتوب إليه. كلميني يا أم المؤمنين، قالت: يا حائط ألم أقل لك ؟ ألم أنهك ؟ فلم تكلمها حتي ماتت، وقامت عائشة وهي تبكي وتقول: وا أسفاه علي ما فرط مني.

روايت شده است كه عائشه بعد از جنگ جمل بر ام سلمه وارد شد، ام سلمه سوگند ياد كرده بود كه هرگز با عائشه حرف زند؛ چرا كه عائشه به جنگ علي بن أبي طالب عليه السلام رفته بود. عائشه گفت: سلام بر تو اي مادر مؤمنان! ام سلمه در جواب گفت: اي ديوار! مگر تو را نهي نكردم، مگر به تو نگفتم؟ عائشه گفت: من از خداوند طلب بخشش و توبه مي كنم، با من سخن بگو اي مادر مؤمنان. ام سلمه گفت: اي ديوار، مگر به تو نگفتم، مگر تو را نهي نكردم؟

پس ام سلمه تا زنده بود با عائشه سخن نگفت. عائشه بلند شد، در حالي كه گريه مي كرد مي گفت: اي تأسف بر آن چه كه از دست دادم!.

البيهقي، إبراهيم بن محمد (متوفاي بعد 320هـ)، المحاسن والمساوئ، ج1، ص222، تحقيق: عدنان علي، ناشر: دار الكتب العلمية - بيروت/ لبنان، الطبعة: الأولي، 1420هـ - 1999م؛

الماوردي البصري الشافعي، أبو الحسن علي بن محمد بن حبيب (متوفاي450هـ)، الحاوي الكبير في فقه مذهب الإمام الشافعي وهو شرح مختصر المزني، ج15، ص447، تحقيق الشيخ علي محمد معوض - الشيخ عادل أحمد عبد الموجود، ناشر: دار الكتب العلمية - بيروت - لبنان، الطبعة: الأولي، 1419 هـ -1999م.

اگر عائشه براي اصلاح امت رفته بود، چرا ام المؤمنين ام سلمه با او قهر كرد و تا آخر عمر با او سخن نگفت؟

ابن طيفور در بلاغات النساء و ديگر علماي اهل سنت، مطالب جالبي را از زبان ام المؤمنين ام سلمه آورده اند كه نقل آن خالي از لطف نخواهد بود:

وقال هارون عن العتبي عن أبيه قال قالت أم سلمة وفي نسخة كتبت إليها أم سلمة رحمة الله عليها لعائشة لمّا همّت بالخروج: يا عائشة! إنّك سدّة بين رسول الله صلي الله عليه وآله وبين أمّته، حجابك مضروب علي حرمته، وقد جمع القرآن ذيلك فلا تَنْدَحِيه، و سَكَّنَ عُقَيْرَاك فلا تُصْحِريها، اللّه من وراء هذه الأمّة، قد علم رسول اللّه مكانك لو أراد أن يعهد فيك، عهد، بل قد نهاك عن الفُرطة في البلاد، ما كنت قائلة لو أنّ رسول الله صلي الله عليه وآله قد عارضك بأطراف الفلوات نَاصَّةً قَلُوصاً قعودا من منهل إلي منهل؟! إنّ بعين الله مثواك! وعلي رسول الله صلي الله عليه وآله تعرضين، ولو أمرتُ بدخول الفردوس لاستحييتُ أن أَلْقَي محمداً هاتِكة حجاباً قد ضَرَبَه عليَّ ، فاجعليه سترك، وِقاعَة البيت قبرَك حتي تلقيه وهو عنك راض.

هنگامي كه عائشه تصميم به خروج گرفت، ام سلمه به او گفت:

تو رابط ميان رسول خدا و امتش هستي و حجاب تو براي حفظ حرمت او زده شده است.

قرآن دامن لباس تو را جمع كرده؛ پس آن را پهن مكن و بچه شترهايت را سكني داده و آنها را روانه صحرا نكن، خداوند پشت سر اين امت است. اگر رسول خدا صلّي اللّه عليه و آله و سلم مي دانست جهاد به عهده زنان نهاده شده به تو سفارش مي كرد؛ بلكه پيامبر تو را از راه افتادن در شهرها نهي كرد.

اگر در يكي از اين بيابانها رسول خدا با تو برخورد كند در حالي كه شترت را به سرعت از يك آبشخور به آبشخور ديگر مي راني، به او چه خواهي گفت؟. اعمال تو در محضر خداست و به سوي رسولش باز خواهي گشت به خدا قسم اگر من گفته شود: «ام سلمه! داخل بهشت شو» باز حيا مي كنم با محمّد صلّي اللّه عليه و آله و سلم ملاقات كنم در حالي كه حجابي را كه او براي من زده است هتك كرده باشم.

پس خانه ات را پناهگاه خود، و پهنه شرم و حيا را قبرت قرار ده تا او را به همين حال ديدار كني كه اگر به آن پاي بند باشي بيش از همه حال مطيع خداوندي و مادامي كه در آن ثابت قدم هستي بيش از همه وقت ياور دين هستي. و اگر سخني از رسول خدا را كه مي داني، به تو يادآور شوم همچون نيش زدن ماري سياه و سفيد گزيده خواهي شد. و السّلام»

أبي الفضل بن أبي طاهر المعروف بابن طيفور (متوفاي380 هـ ) بلاغات النساء، ج1، ص3، طبق برنامه الجامع الكبير

الحربي، أبو إسحاق إبراهيم بن إسحاق (متوفاي285هـ)، غريب الحديث، ج2، ص486، تحقيق: د. سليمان إبراهيم محمد العايد، ناشر: جامعة أم القري ـ مكة المكرمة، الطبعة: الأولي، 1405هـ.

الدينوري، ابومحمد عبد الله بن مسلم ابن قتيبة (متوفاي276هـ)، الإمامة والسياسة، ج1، ص51، تحقيق: خليل المنصور، ناشر: دار الكتب العلمية - بيروت - 1418هـ - 1997م.

الآبي، ابوسعد منصور بن الحسين (متوفاي421هـ)، نثر الدر في المحاضرات، ج4، ص31، تحقيق: خالد عبد الغني محفوط، ناشر: دار الكتب العلمية - بيروت /لبنان، الطبعة: الأولي، 1424هـ - 2004م.

الزمخشري الخوارزمي، ابوالقاسم محمود بن عمرو بن أحمد جار الله (متوفاي538هـ)، الفائق في غريب الحديث، ج2، ص168، تحقيق: علي محمد البجاوي -محمد أبو الفضل إبراهيم، ناشر: دار المعرفة، الطبعة: الثانية، لبنان.

پيش بيني حذيفه: مادر شما به جنگ تان مي آيد

حذيفة بن يمان، يكي از اصحاب جليل القدر رسول خدا صلي الله عليه وآله است كه آن حضرت او را از علوم غيبي و الهي آگاه ساخت و حتي طبق برخي از روايات اهل سنت، او از تمام فتنه هاي كه تا قيامت اتفاق خواهد افتاد آگاه كرده بوده.

وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّار، حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَر، حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، ح وَحَدَّثَنِي أَبُو بَكْرِ، بْنُ نَافِع حَدَّثَنَا غُنْدَرٌ، حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، عَنْ عَدِيِّ بْنِ ثَابِت، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ يَزِيدَ، عَنْ حُذَيْفَةَ، أَنَّهُ قَالَ أَخْبَرَنِي رَسُولُ اللَّهِ صلي الله عليه وسلم بِمَا هُوَ كَائِنٌ إِلَي أَنْ تَقُومَ السَّاعَةُ...

از حذيفه نقل شده است كه گفت: رسول خدا (ص) مرا از تمام اتفاقاتي كه تا قيامت خواهد افتاد آگاه كرد....

النيسابوري القشيري، ابوالحسين مسلم بن الحجاج (متوفاي261هـ)، صحيح مسلم، ج4، ص2217، ح2891، كتاب الفتن واشرط الساعة، باب إِخْبَارِ النَّبِيِّ صلي الله عليه وسلم فِيَما يَكُونُ إِلَي قِيَامِ السَّاعَةِ، تحقيق: محمد فؤاد عبد الباقي، ناشر: دار إحياء التراث العربي - بيروت.

يكي از فتنه هايي كه رسول خدا صلي الله عليه وآله، از آن به حذيفه خبر داده بود، فتنه جمل بود. حذيفة بن يمان سال ها پيش از اين كه جنگ جمل اتفاق بيفتد، از اين قضيه به مردم خبر مي داد.

نعيم بن حماد در كتاب الفتن و عبد الرزاق صنعاني در كتاب المصنف خود با سند صحيح نقل كرده اند:

حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ، عَنْ مَعْمَرٍ، عَنْ وَهْبِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ، عَنْ أَبِي الطُّفَيْلِ، سَمِعَ حُذَيْفَةَ بْنَ الْيَمَانِ، يَقُولُ: " لَوْ حَدَّثْتُكُمْ أَنَّ أُمَّكُمْ تَغْزُوكُمْ أَتُصَدِّقُونِي؟ " قَالُوا: أَوَ حَقٌّ ذَلِكَ؟ قَالَ: " حَقٌّ "

از ابوطفيل نقل شده است كه شنيدم حذيفة بن يمان مي گفت: اگر براي شما بگويم كه مادرتان با شما خواهد جنگيد، آيا مرا تصديق خواهيد كرد؟ گفتند: آيا اين قضيه حقيقت دارد؟ گفت: بلي حقيقت دارد.

المروزي، أبو عبد الله نعيم بن حماد (متوفاي288هـ)، كتاب الفتن، ج1، ص85، تحقيق: سمير أمين الزهيري، ناشر: مكتبة التوحيد - القاهرة، الطبعة: الأولي، 1412هـ.

الصنعاني، ابوبكر عبد الرزاق بن همام (متوفاي211هـ)، المصنف، ج11، ص53، تحقيق حبيب الرحمن الأعظمي، ناشر: المكتب الإسلامي - بيروت، الطبعة: الثانية، 1403هـ.

در اين روايت، حذيفه تصريح مي كند كه عائشه به جنگ شما مي آيد نه براي اصلاح امت. اگر واقعا هدف عائشه اصلاح امت اسلامي بود، نبايد حذيفه از تعبير «امكم تغزوكم» استفاده مي كرد.

بنابراين عائشه براي جنگ با اميرمؤمنان عليه السلام آمده بود، نه براي اصلاح امور مسلمانان.

پيروان جمل از ابتدا تصميم به جنگ با حضرت علي داشتند:

طبري با سند معتبر نقل مي كند كه فتنه گران جمل، قبل از حركت از مكه، با يكديگر مشورت كردند و گفتند كه ما به جنگ علي عليه السلام خواهيم رفت:

حدثني أحمد بن زهير قال حدثنا أبي قال حدثنا وهب بن جرير بن حازم قال سمعت أبي قال سمعت يونس بن يزيد الأيلي عن الزهري قال: ثم ظَهَرَا يَعْنِي طلحةُ والزُبِيرُ إلي مكةَ بَعْدَ قَتْلِ عُثْمَانَ رضي الله عنه بأربعةَ أشْهُرٍ وابنُ عامرٍ بَها يَجُرُّ الدُّنْيَا وقَدِمَ يعلي بنُ اُمَيّةَ مَعَهُ بِمَالٍ كَثِيْرٍ وزيادةٍ علي أربعمائة بَعِيْرٍ فَاجْتَمَعُوا في بيتِ عائشةَ رضي الله عنها فأرادوا الرأي فقالوا: نَسِيْرُ إلي عليٍ فَنُقَاتِلُهُ.

فقال بَعْضُهُم: ليس لكم طاقةٌ بأهْلِ المَدِيْنَةِ ولَكِنَّا نَسِيْرُ حتي نَدْخُلُ البَصْرَةَ والكُوفَةَ ولِطَلْحَةَ بالكُوْفةِ شِيْعَةٌ وَهَوَي وللزُّبَيْرِ بالبَصْرَةِ هَوَي ومَعُوْنَةً فَاَجْتَمَعَ رَأيُهُم عَلَي أن يَسِيْرُوا إلي البَصْرةِ وإلي الكُوْفَةِ فَأعْطَاهُم عَبْدُ اللهِ بنُ عَامِرٍ مالاًَ كَثِيْراً وَإبِلاً فَخَرَجُوا فِي سَبْعَمِائَةَ رَجُلٍ مِنْ أهْلِ المَدِيْنَةِ وَمَكَّةَ وَلَحِقَهُم النَّاسُ حَتَّي كَانُوا ثلاثةَ آلافِ رَجُلٍ.

فَبَلَغَ عَلِيًّا مَسِيْرَهُمْ فَأَمَرَ عَلَي المَدِيْنَةِ سَهْلُ بنُ حُنَيْفِ الأنْصَارِي وَخَرَجَ فَسَارَ حتي نَزَلَ ذَاقارٍ وَكانَ مَسِيرُهُ إليها ثمانَ لَيَالٍ وَمَعَهُ جَمَاعَةٌ مِنْ أهْلِ المَدِيْنَةِ.

طلحه و زبير، بعد از كشته شدن عثمان چهار ماه در مكه ماندند. ابن عامر در آن جا به دنبال مال دنيا بود، يعلي بن أميه همراه با اموال زياد و چهار صد شتر به آن جا آمد. همه آن ها در خانه عائشه جمع شدند و نظر دادند و گفتند: ما مي خواهيم به سوي علي برويم و با او بجنگيم.

برخي از آن ها گفتند: شما طاقت مردم مدينه را نداريد، ولي به سوي بصره و كوفه مي رويم؛ چون طلحه در كوفه طرفدار و زبير در بصره هوادار و همكار دارند. پس نظر همگي آن ها اين شد كه به سوي بصره و كوفه بروند.

پس عبد الله بن عامر، اموال و شترهاي فراواني به آن ها دارد و با هفت نفر از اهل مكه و مدينه حركت كردند و با ساير مردمي كه به آن ها ملحق شدند، به سه هزار مردم رسيدند.

وقتي خبر حركت آن ها به اميرمؤمنان عليه السلام رسيد، سهل بن حنيف را امير آن شهر كرد و خودش به سوي ذي قار حركت و در طول هشت شب به آن جا رسيد و گروهي از مردم مدينه نيز همراه آن حضرت بودند.

الطبري، أبو جعفر محمد بن جرير بن يزيد بن كثير بن غالب (متوفاي310)، تاريخ الطبري، ج3، ص8، ناشر: دار الكتب العلمية - بيروت.

بنابراين، قصد آن ها از فتنه جمل، جنگ با اميرمؤمنان عليه السلام بود نه اصلاح امت. و اگر به بصره رفتند، براي اين بود كه فكر مي كردند، ياراني دارند و مي توانند در اين جنگ پيروز شوند و به حكومت برسند.

اهل جمل از مردم براي جنگ با علي دعوت مي كردند نه براي اصلاح امت:

طبق گفته مورخان اهل سنت، فتنه گران جمل، به رؤسا و صاحب نفوذان اقوام نامه مي نوشتند و از آن ها دعوت مي كردند كه براي جنگيدن با علي بن أبي طالب عليه السلام او را ياري كنند.

ابن أثير جزري در كتاب الكامل في التاريخ مي نويسد:

وكان الأحنف قد بايع عليا بعد قتل عثمان لأنه كان قد حج وعاد من الحج فبايعه قال الأحنف ولم أبايع عليا حتي لقيت طلحة والزبير وعائشة بالمدينة وأنا أريد الحج وعثمان محصور فقلت لكل منهم إن الرجل مقتول فمن تأمرونني أبايع فكلهم قال بايع عليا فقلت أترضونه لي فقالوا نعم فلما قضيت حجي ورجعت إلي المدينة رأيت عثمان قد قتل فبايعت عليا ورجعت إلي أهلي ورأيت الأمر قد استقام فبينما أنا كذلك إذ أتاني آت فقال هذه عائشة وطلحة والزبير بالخريبة يدعونك فقلت ما جاء بهم قال يستنصرونك علي قتال علي في دم عثمان فأتاني أفظع أمر فقلت إن خذلاني أم المؤمنين وحواري رسول الله لشديد وإن قتال ابن عم رسول الله وقد أمروني ببيعته أشد

أحنف از كساني بود كه با علي عليه السلام بعد از كشته شدن عثمان بيعت كرد؛ چرا كه او وقتي از حج برگشت با علي عليه السلام بيعت كرد. احنف گفت: من با علي بيعت نكردم؛ مگر اين كه طلحه، زبير و عائشه را در ملاقات كردم، من عازم حج بودم و عثمان در محاصره بود، به هر كدام از اين سه نفر گفتم: اين شخص (عثمان) كه كشته مي شود، پس دستور مي دهيد كه با چه كسي بيعت كنم؟ همه آن ها گفتند كه با علي بيعت كن. گفتم: آيا او را براي من مي پسنديد؛ گفتند: بلي. وقتي از حج به مدينه برگشتم، ديدم عثمان كشته؛ پس با علي بيعت كردم و پيش خانواده ام برگشم. حكومت پا برجا مي ديدم تا اين كه پيكي آمد كه عائشه، طلحه و زبير در خريبه منتظر تو است. گفتم: براي چه آمده اند؟ گفت: از تو براي جنگ با علي و گرفتن خون عثمان كمك مي خواهند. پس من با سخت ترين كار روبرو شدم و گفتم: ذلت و خواري مادر مؤمنان و همسر رسول خدا برايم سخت است؛ اما جنگ با پسر عموي رسول خدا كه من دستور دادند با او بيعت كنم، شديدتر است.

ابن أثير الجزري، عز الدين بن الأثير أبي الحسن علي بن محمد (متوفاي630هـ) الكامل في التاريخ، ج3، ص127، تحقيق عبد الله القاضي، ناشر: دار الكتب العلمية - بيروت، الطبعة الثانية، 1415هـ.

اگر واقعا هدف اهل جمل، اصلاح امت بود، چرا از مردم براي جنگ با اميرمؤمنان عليه السلام دعوت مي كردند؟ چرا به آن ها نمي گفتندكه قصد ما اصلاح بين امت است؟

ابن أبي شيبه ادامه روايت را اين گونه نقل مي كند:

37798 حدثنا (عبدالله) بن إدْرِيسَ عن حُصَيْنٍ (الحصين بن عبد الرحمن السلمي) عن عُمَرَ (عمرو) بن جَاوَانَ عن الأَحْنَفِ بن قَيْسٍ قال...

فلما أَتَيْتُهُمْ قَالَوا جِئْنَا نَسْتَنْصِرُ علي دَمِ عُثُمَّانَ قُتِلَ مَظْلُومًا قال فَقُلْت يا أُمَّ الْمُؤْمِنِينَ أَنْشُدُك بِاللهِ هل قُلْت لَك من تَأْمُرِينِي بِهِ فَقُلْت عَلِيًّا فَقُلْت تَأْمُرِينِي بِهِ وَتَرْضَيْنَهُ لي فَقُلْت نعم قالت نعم وَلَكِنَّهُ بَدَّلَ قُلْت يا زُبَيْرُ يا حَوَارِيَّ رسول اللهِ صلي الله عليه وسلم يا طَلْحَةُ نَشَدْتُكُمَا بِاللهِ أَقَلْت لَكُمَا من تَأْمُرَانِي بِهِ فَقُلْتُمَا عَلِيًّا فَقُلْت تَأْمُرَانِي بِهِ وَتَرْضَيَانِهِ لي فَقُلْتُمَا نعم قَالاَ بَلَي وَلَكِنَّهُ بَدَّلَ قال فَقُلْت َلاَ وَاللهِ َلاَ أُقَاتِلُكُمْ وَمَعَكُمْ أُمُّ الْمُؤْمِنِينَ وَحَوَارِيُّ رسول اللهِ صلي الله عليه وسلم أَمَرْتُمُونِي ببيعته.

أحنف بن قيس گويد: وقتي پيش آن ها آمدم گفتند: ما آمده ايم تا خون عثمان را كه مظلوم كشته شده بگيريم؛ گفتم: اي مادر مؤمنان! شما را به خدا سوگند مي دهم، آيا زماني كه از تو سؤال كردم با چه كسي بيعت كنم، شما دستور ندادي كه با علي بيعت كن؟! من به شما گفتم: آيا شما به بنده دستور مي دهيد كه با علي بيعت كنم و او را براي من مي پسنديد؟ شما جواب مثبت داديد.

عائشه در جواب گفت: سخن شما درست است؛ ولي علي تغيير كرده است.

سپس احنف بن قيس همين مطالب را با طلحه و زبير نيز در ميان گذاشت و آن دو نيز گفتند كه چون علي عليه السلام تغيير كرده است، ما با او مي جنگيم.

أحنف گفت: من گفتم: به خدا سوگند من در ركاب شما نمي جنگم؛ حتي اگر همراه شما ام المؤمنين و حواري رسول خدا باشد؛ چون شما مرا به بيعت با علي عليه السلام دستور داده ايد.

إبن أبي شيبة الكوفي، ابوبكر عبد الله بن محمد (متوفاي235 هـ)، الكتاب المصنف في الأحاديث والآثار، ج7، ص540، تحقيق: كمال يوسف الحوت، ناشر: مكتبة الرشد - الرياض، الطبعة: الأولي، 1409هـ.

در اين روايت، عائشه، طلحه و زبير دليل جنگيدن با اميرمؤمنان عليه السلام را تغيير آن حضرت اعلام كرده اند. اين مطلب به وضوح ثابت مي كند كه پيروان جمل براي جنگيدن با اميرمؤمنان عليه السلام و براندازي حكومت آمده بودند نه براي گرفتن خون عثمان.

و همچنين ابن كثير دمشقي سلفي در البداية والنهاية مي نويسد:

وقد كتبت عائشة إلي زيد بن صوحان تدعوه إلي نصرتها والقيام معها فإن لم يجيء فليكف يده وليلزم منزله أي لا يكون عليها ولا لها فقال أنا في نصرتك ما دمت في منزلك وأبي أن يطيعها في ذلك وقال رحم الله أم المؤمنين أمرها الله أن تلزم بيتها وأمرنا أن نقاتل فخرجت من منزلها وأمرتنا بلزوم بيوتنا التي كانت هي أحق بذلك منا وكتبت عائشة إلي أهل اليمامة والكوفة بمثل ذلك.

عائشه به زيد بن صوحان نامه نوشت و از او خواست كه او را كمك و در قيام همراهي كند و گفت: اگر به كمك من نيامدي، دست نگه دار و در خانه خود بمان. يعني نه عليه من باش و نه به نفع من.

زيد بن صوحان گفت: «من همواره تو را كمك خواهم كرد، مادامي كه در خانه ات باشي». و از عائشه اطاعت نكرد و گفت: «خداوند ام المؤمنين را رحمت كند ، خداوند به او دستور داد كه در خانه اش بماند و به ما دستور داده كه بجنگيم؛ اما عائشه از منزلش خارج شده و به ما دستور مي دهد كه در خانه هاي خود بمانيم. او شايسته تر از ماست كه در خانه بماند». عائشه به مردم يمامه و كوفه نيز نامه هاي با همين مضمون نوشت.

ابن كثير الدمشقي، ابوالفداء إسماعيل بن عمر القرشي (متوفاي774هـ)، البداية والنهاية، ج7، ص234، ناشر: مكتبة المعارف - بيروت.

عائشه، بر هودجي از آهن سوار شده بود

نكته ديگري كه در تشخيص هدف و قصد عائشه از جنگ جمل، نقش مهمي دارد، هودج آهنين عائشه است. طبق نقل بزرگان اهل سنت، عائشه قبل از حركت از مكه هودجي از آهن ساخت و سپس به طرف بصره حركت كرد.

حال اگر واقعا به قصد جنگ با اميرمؤمنان عليه السلام نرفته بود، چرا هودج آهني ساخت؟ آيا با هودج آهني قصد داشت ميان مسلمانان اصلاح نمايد؟

وأتي بالجمل فأبرز وعليه عَائِشَةُ فِي هودجها وقد ألبست درعا، وضربت عَلَي هودجها صفائح الحديد، ويقال: إن الهودج ألبس دروعا.

عائشه، سوار بر شتر وارد معركه شد؛ در حالي كه بر هودجي نشسته بود و زره بر تن داشت و بر هودج او صفحه هاي از آهن كوبيده شده بود. گفته مي شد كه هودج زره پوش شده است.

البلاذري، أحمد بن يحيي بن جابر (متوفاي279هـ)، أنساب الأشراف، ج1، ص309، طبق برنامه الجامع الكبير.

ابوحنيفه دينوري مي نويسد كه شتر را با سپر و هودج عائشه را با صفحه هاي از آهن پوشانده بودند:

وتقدم أمام قومه بني ضبة، فقاتل قتالا شديدا، وكثرت النبل في الهودج، حتي صار كالقنفذ، وكان الجمل مجففا، والهودج مطبق بصفائح الحديد.

خود او (عمرو بن يثري) پيشاپيش قبيله بني ضبه آمد و جنگ شديدي كرد. تيرهاي زيادي به هودج خود؛ تا جائي كه همانند خارپشت شده بود، شتر را با سپر و هودج را با صفحه هاي آهنين پوشانده بودند.

الدينوري، أبو حنيفة أحمد بن داود (متوفاي282هـالأخبار الطوال، ج1، ص214، تحقيق: د.عصام محمد الحاج علي، ناشر: دار الكتب العلمية - بيروت، الطبعة: الأولي، 1421هـ ـ 2001م.

بيهقي در باره ماجراي جمل مي نويسد:

وقال الزهري: لما سارت عائشة ومعها طلحة والزبير، رضي الله عنهم، في سبع مائة من قريش كانت تنزل كلّ منزل فتسأل عنه حتي نبحتها كلاب الحوأب فقالت: ردوني، لا حاجة لي في مسيري هذا، فقد كان رسول الله، صلي الله عليه وسلم، نهاني فقال: كيف أنت يا حميراء لو قد نبحت عليك كلاب الحوأب أو أهل الحوأب في مسيرك تطلبين أمراً أنت عنه بمعزل ؟ فقال عبد الله بن الزبير: ليس هذا بذلك المكان الذي ذكره رسول الله، صلي الله عليه وسلم، ودار علي تلك المياه حتي جمع خمسين شيخاً قسامةً فشهدوا أنه ليس بالماء الذي تزعمه أنه نهيت عنه، فلما شهدوا قبلت وسارت حتي وافت البصرة، فلما كان حرب الجمل أقبلت في هودج من حديد وهي تنظر من منظر قد صُيّر لها في هودجها، فقالت لرجل من ضبّة وهو آخذ بخطام جملها أو بعيرها: أين تري علي بن أبي طالب، رضي الله عنه ؟ قال: ها هوذا واقف رافع يده إلي السماء، فنظرت فقالت: ما أشبهه بأخيه قال الضبي: ومن أخوه ؟ قالت: رسول الله، صلي الله عليه وسلم، قال: فلا أراني أقاتل رجلاً هو أخو رسول الله، صلي الله عليه وسلم، فنبذ خطام راحلتها من يده ومال إليه.

زهري گفته: وقتي عائشه، طلحه و زبير به همراه هفتصد نفر از قريش حركت كردند، عائشه به هر منزلي كه مي رسيد نامش را سؤال مي كرد، تا اين كه سگان حوأب بر او پارس كردند؛ پس گفت: مرا برگردانيد، نيازي به ادامه اين مسير ندارم، به درستي كه رسول خدا مرا از آن نهي كرده و فرمود: چگونه هستي تو اي حميرا، زماني كه سگان حوأب بر تو پارس كنند و يا مردم حوأب در مسير تو هستند و از تو چيزي را مي خواهند كه در آن از حق دور هستي؟ (اگر چنين شد، مبادا ادامه مسير بدهي).

عبد الله بن زبير گفت: اين همان مكاني نيست كه رسول خدا (ص) گفته است. عبد الله آن اطراف را گشت و پنجاه مرد را پيدا كرد تا قسم بخورند و شهادت دهند كه اين آب، آبي نيست كه او خيال مي كند از آن نهي شده است، وقتي آن ها شهادت دادند، قبول كرد و ادامه مسير داد تا به بصره رسيد.

وقتي جنگ جمل شروع شد، در هودجي كه از آهن ساخته شده بود، وارد معركه شد، از سوراخي كه در هودج او ساخته بوند، جنگ را تماشا مي كرد؛ به مردي كه افسار شتر او را گرفته بود گفت: علي را در كجا مي بيني؟ آن شخص گفت: او همان كسي است ايستاده و دستش را به سوي آسمان بلند كرده است؛ پس نگاه كرد و گفت: چه قدر شبيه برادرش هست!! مرد ضبي گفت: برادر او كيست؟ عائشه گفت: رسول خدا (ص). آن مرد گفت: من با كسي كه برادر رسول خدا (ص) است نخواهم جنگيد؛ پس افسار مركب عائشه را از دستش رها كرد به لشكر علي بن أبي طالب عليه السلام پيوست.

البيهقي، إبراهيم بن محمد (متوفاي بعد 320هـ)، المحاسن والمساوئ، ج1، ص43، تحقيق: عدنان علي، ناشر: دار الكتب العلمية - بيروت/ لبنان، الطبعة: الأولي، 1420هـ - 1999م

نكته عجيب در اين روايت، هودج آهنين عائشه است كه جلب توجه مي كند. به راستي اگر عائشه قصد جنگ نداشت، چرا بر هودج آهنين سوار شد و خود را به معركه جنگ رسانيد؟

اگر قصد او اصلاح امت بود، ديگر چه نيازي به هودج آهنين داشت؟

داستان هودج آهنين عائشه را تعداد ديگري از علماي اهل سنت نيز نقل كرده اند؛ از جمله ابن قتيبه دينوري در الإمامة والسياسة مي نويسد:

فلما أتي عائشة خبر أهل الشام أنهم ردوا بيعة علي وأبوا أن يبايعوه أمرت فعمل لها هودج من حديد وجعل فيه موضع عينيها ثم خرجت ومعها الزبير وطلحة وعبد الله بن الزبير ومحمد بن طلحة.

وقتي خبر مردم شام به عائشه رسيد كه آن ها بيعت با علي را رد كرده اند، دستور داد تا براي او هودجي از آهن بسازند و در آن جايي را براي با هر دو چشم او در نظر بگيرند؛ سپس خارج شد در حالي كه طلحه، زبير، عبد الله بن زير و محمد بن طلحه نيز با او بودند.

الدينوري، ابومحمد عبد الله بن مسلم ابن قتيبة (متوفاي276هـ)، الإمامة والسياسة، ج1، ص48، تحقيق: خليل المنصور، ناشر: دار الكتب العلمية - بيروت - 1418هـ - 1997م.

و باز در جاي ديگر مي نويسد:

قال فخرج طلحة والزبير وعائشة وهي علي جمل عليه هودج قد ضرب عليه صفائح الحديد....

طلحه، زبير و عائشه خارج شدند؛ در حالي كه عائشه سوار بر هودجي بود كه از صفحه هاي آهن پوشيده شده بود.

الإمامة والسياسة، ج1، ص63

و شهاب الدين آلوسي در تفسير معتبر روح المعاني مي نويسد:

وكان معها إبن أختها عبدالله بن الزبير وغيره من أبناء أخواتها أم كلثوم زوج طلحة وأسماء زوج الزبير بل كل من معها بمنزلة الأبناء في المحرمية وكانت في هودج من حديد.

برادر زاده عائشه، عبد الله بن زبير و ديگر فرزندان خواهرش از ام كلثوم، همسر طلحه و اسماء همسر زبير با او بودند؛ بلكه آن ها به منزله فرزندان عائشه بودند از جهت محرميت و عائشه در هودجي از آهن قرار داشت.

الآلوسي البغدادي الحنفي، أبو الفضل شهاب الدين السيد محمود بن عبد الله (متوفاي1270هـ)، روح المعاني في تفسير القرآن العظيم والسبع المثاني، ج22، ص10، ناشر: دار إحياء التراث العربي - بيروت.

ابن ربه اندلسي در كتاب العقد الفريد مي نويسد:

وكان جملها يدعي عسكرا حملها عليه يعلي بن منية وهبه لعائشة وجعل له هودجا من حديد وجهز من ماله خمسمائة فارس بأسلحتهم وأزودتتهم وكان أكثر أهل البصرة مالا.

شتري كه عائشه را حمل مي كرد، عسكر نام داشت، يعلي بن منيه آن را به عائشه هديه كرده و هودجي از آهن براي او ساخته بود. همچنين يعلي بن منبه پانصد جنگجو را همراه با اسلحه و ادوات جنگي تجهيز كرده بود و او از تمام مردم بصره مال بيشتري داشت.

الأندلسي، احمد بن محمد بن عبد ربه (متوفاي: 328هـ)، العقد الفريد، ج4، ص303، ناشر: دار إحياء التراث العربي - بيروت / لبنان، الطبعة: الثالثة، 1420هـ - 1999م.

عاصمي مكي در سمط النجوم كه هودجي عائشه را زره پوش كرده بودند:

ورمي الهودج بالنشاب حتي صار كأنه قنفد وصرخ صارخ اعقروا الجمل فعقره رجل اختلف في اسمه وكان الهودج ملبسا بالدروع وداخله أم المؤمنين وهي تشجع الناس الذين حول الجمل.

فلا قوة إلا بالله ثم إنها ندمت وندم علي علي ما وقع.

ثم أتي علي كرم الله وجهه إلي الهودج فضرب أعلاه بقضيب في يده فقال أبهذا أمرك رسول الله يا حميراء والله ما أنصفك الذين أخرجوك إذ أبرزوك وصانوا حلائلهم فسمع صوت من الهودج ملكت فأسجح...

آن قدر به هودج عائشه تير انداختند كه همانند خارپشت شده بود، شخصي فرياد زد كه ناقه عائشه را پي كنيد، پس شخصي كه در نام او اختلاف است، شتر عائشه را پي كرد. هودج عائشه با سپرها پوشيده شده بود، عائشه داخل آن نشسته بود و مردمي را كه در اطراف شتر بودند براي جنگيدن بهتر تشويق مي كرد.

پس از آن عائشه از كارش پشيمان شد و علي بن أبي طالب نيز از اين اتفاقات ناراحت بود.

سپس علي بن أبي طالب نزديك هودج آمد و با چوبي كه در دست داشت، بر هودج زد و سپس فرمود: اي حميرا! آيا رسول خدا صلي الله عليه وآله به تو چنين دستوري داده بود؟ به خدا سوگند انصاف نداشته اند كساني كه تو را از خانه بيرون آورده اند؛ در حالي كه زن هاي خودشان در حفاظ هستند؛ پس صداي از هودج شنيد كه: حالا كه قدرت به دست تو افتاده مرا ببخش.

العاصمي المكي، عبد الملك بن حسين بن عبد الملك الشافعي (متوفاي1111هـ)، سمط النجوم العوالي في أنباء الأوائل والتوالي، ج2، ص568، تحقيق: عادل أحمد عبد الموجود- علي محمد معوض، ناشر: دار الكتب العلمية.

اين روايات نشان مي دهد كه عائشه به قصد اصلاح در ميان امت اسلامي دست به شورش نزده بود؛ بلكه از روز اول نيز به فكر جنگيدن با اميرمؤمنان عليه السلام و شورش بر ضد حكومت اسلامي بوده است. و گر نه چه نيازي بود كه او هودجي از آهن بسازد و وارد معركه جنگ بشود.

عائشه مردم را براي جنگ با لشكريان اميرمؤمنان عليه السلام تحريك مي كرد:

ترديدي نيست كه خون عثمان، بهانه اي براي جنگيدن با اميرمؤمنان عليه السلام و ايجاد فتنه در جامعه اسلامي بوده است و گر نه جنگيدن با نماينده و حاكم اميرمؤمنان عليه السلام كه هيچ نقشي در كشتن عثمان نداشت، جاي هيچگونه توجيهي ندارد.

جالب است كه طبق گفته ابن كثير دمشقي سلفي، عائشه مردم را براي جنگ با نيروهاي عثمان بن حنيف كه نماينده و حاكم اميرمؤمنان عليه السلام در بصره بود، تحريك مي كرد:

وقدمت أم المؤمنين بمن معها من الناس فنزلوا المِرْبَد من أعلاه قريبا من البصرة وخرج إليها من أهل البصرة من أراد أن يكون معها وخرج عثمان بن حنيف بالجيش فاجتمعوا بالمِرْبَد فتكلم طلحة وكان علي الميمنة فندب إلي الأخذ بثأر عثمان والطلب بدمه وتابعه الزبير فتكلم بمثل مقالته فرد عليهما ناس من جيش عثمان بن حنيف وتكلمت أم المؤمنين فَحَرَّضَتْ وَحَثَّتْ علي القتال فَتَثَاوَرَ طوائفٌ من أطراف الجيش فَتَرامَوا بالحجارة ثم تَحَاجَزَ الناسُ ورجع كل فريق إلي حوزَتِه وقد صارت طائفة من جيش عثمان بن حنيف إلي جيش عائشة فكثُروا وجاء جارية بنُ قُدامة السعدي فقال يا أم المؤمنين! واللهِ لقتلُ عثمانَ أهونُ من خُرُوجِكِ من بَيتك علي هذا الجمل عرضةً للسلاح إن كنت أتَيْتِنا طائعةً فارجعي من حيث جئتِ إلي منزلكِ وإن كنت أتَيَتِنا مُكْرَهَةً فَاسْتَعِيْنِي بالناسِ في الرجوع.

عائشه با همراهيان خود، از طرف بالا وارد منطقه مربد در نزديكي شهر بصره شدند، افرادي از مردم بصره نيز كه قصد همراهي عائشه را داشتند وارد آن جا شدند. عثمان بن حنيف به همراه لشكر خود وارد مربد شد؛ پس طلحه كه فرمانده سمت راست لشكر بود، خطبه خواند و مردم را به گرفتن خون عثمان دعوت كرد، زبير نيز سخنان او را تكرار نمود، پس افرادي از لشكر عثمان بن حنيف پاسخ آن را دادند.

سپس عائشه سخن گفت و مردم را براي جنگ تحريك و تشويق مي كرد. گروه هايي از از اطراف لشكر برخواستند و همديگر را با سنگ زدند؛ سپس عده اي بين آن ها فاصله شدند و هر گروهي به محل خود برگشت.

جارية بن قدامة سعديي جلو آمد و گفت: اي مادر مؤمنان! به خدا سوگند كشته شدن عثمان آسان تر از خروج شما از خانه، سوار شدن بر اين شتر و در معرض سلاح قرار گرفتن است. اگر با ميل خودت اين جا آمده اي پس از همان جايي كه آمده اي به خانه ات برگرد و اگر به زور آورده شده اي، از مردم براي بازگشت كمك بگير.

ابن كثير الدمشقي، ابوالفداء إسماعيل بن عمر القرشي (متوفاي774هـ)، البداية والنهاية، ج7 ص232ـ 233، ناشر: مكتبة المعارف - بيروت.

عاصمي مكي در سمط النجوم مي نويسد:

وكان الهودج ملبسا بالدروع وداخله أم المؤمنين وهي تشجع الناس الذين حول الجمل.

هودج عائشه با سپرها پوشيده شده بود، عائشه داخل آن نشسته بود و مردمي را كه در اطراف شتر بودند براي جنگيدن بهتر تشويق مي كرد.

العاصمي المكي، عبد الملك بن حسين بن عبد الملك الشافعي (متوفاي1111هـ)، سمط النجوم العوالي في أنباء الأوائل والتوالي، ج2، ص568، تحقيق: عادل أحمد عبد الموجود- علي محمد معوض، ناشر: دار الكتب العلمية.

اگر او براي اصلاح آمده بود، چرا مردم را براي جنگ تحريك مي كرد؟

آغازگر فتنه چه كسي بود؟

طرفداران مكتب سقيفه، همواره ادعا مي كنند كه عائشه، طلحه و زبير نقشي در آغاز جنگ جمل نداشتند؛ بلكه عبد الله بن سبأ و دار ودسته او بودند كه با استفاده از تاريكي شب به لشكر عائشه حمله كردند و آتش جنگ را برافروختند.

جدايي از اين كه اصل وجود عبد الله بن سبأ و نقش او در جنگ جمل و... ثابت شده نيست و هيچ روايت صحيح السندي در كتاب هاي شيعه و سني براي اثبات اين قضيه وجود ندارد، ادعاي اين دوستان با مداركي كه در كتاب هاي اهل سنت وجود دارد، در تضاد است.

افسانه عبد الله بن سبأ ساخته و پرداخته شخصي به نام سيف بن عمر است و نشأت گرفته از تخيلات او است كه بزرگان اهل سنت اين شخص را زنديق و كافر خوانده و به شدت تضعيف كرده اند؛ اما با اين حال پيروان مكتب سقيفه براي اثبات افسانه عبد الله بن سبأ يهودي به سخنان اين زنديق اعتماد مي كنند و عقائد خود را بر اساس گفته هاي او پايه ريزي مي نمايند.

طبق آن چه كه علماي اهل سنت نوشته اند، پيروان جمل، پيش از ورود اميرمؤمنان عليه السلام به بصره، تعداد زيادي از ياران آن حضرت را به شهادت رساندند، شهر بصره را تصرف و بيت المال مسلمين را غارت كردند. وقتي اميرمؤمنان عليه السلام از اين قضيه آگاه شدند، تصميم جدي گرفتند كه فتنه گران را سرجاي خود نشانده و انتقام ياران شهيدش را از پيروان جمل بگيرد.

ابن قتيبه دينوري در كتاب المعارف در باره اتفاقات جنگ جمل مي نويسد:

وهموا بالشام لمكان معاوية بها فصرفهم عبدالله بن عامر عن ذلك إلي البصرة فتوجهوا إليها فأخذوا عثمان بن حنيف عامل علي بها فحبسوه وقتلوا خمسين رجلا كانوا معه علي بيت المال وغير ذلك من أعماله وأحدثوا أحداثا فلما بلغ عليا سيرهم خرج مبادرا إليهم واستنجد أهل الكوفة ثم سار بهم إلي البصرة وهم بضعة عشر ألفا.

(فتنه گران جمل ) به خاطر موقعيتي كه معاويه داشت، قصد شام كردند؛ اما عبد الله بن عامر آن ها را به طرف بصره منصرف كرد؛ وقتي به آن جا رسيدند، عثمان بن حنيف، عامل علي عليه السلام را دستگير و زنداني كردند، پنجاه نفر از افرادي كه مأمور بيت المال بودند و همچنين تعداد ديگر از كارگزاران آن حضرت را كشتند و كارهاي ناشايستي انجام دادند.

وقتي خبر به علي عليه السلام رسيد، براي جنگ با آن ها خارج شد و از مردم كوفه كمك خواست؛ سپس به همراه آن ها به سوي بصره رفت؛ در حالي بيش از ده هزار نفر بودند.

الدينوري، ابومحمد عبد الله بن مسلم ابن قتيبة (متوفاي276هـ)، المعارف، ج1، ص208، تحقيق: دكتور ثروت عكاشة، ناشر: دار المعارف - القاهرة.

بلاذري در انساب الأشراف داستان آغاز جنگ جمل در بصره را اين گونه تعريف مي كند:

وأتي بعائشة علي جملها في هودجها فقالت: صه صه، فخطبت بلسان ذلق وصوت جهوري، فأسكت لها الناس فقالت: إن عثمان خليفتكم قتل مظلوماً بعد أن تاب إلي ربه وخرج من ذنبه، والله ما بلغ من فعله ما يستحل به دمه، فينبغي في الحق أن يؤخذ قتلته فيقتلوا به ويجعل الأمر شوري.

فقال قائلون: صدقت. وقال آخرون: كذبت حتي تضاربوا بالنعال وتمايزوا فصاروا فرقتين: فرقة مع عائشة وأصحابها، وفرقة مع ابن حنيف، وكان علي خيل ابن حنيف حكيم بن جبلة فجعل يحمل ويقول:

خيلي إليّ أنها قريش... ليردينها نعيمها والطيش.

وتأهبوا للقتال فانتهوا إلي الزابوقة، وأصبح عثمان بن حنيف فزحف إليهم فقاتلهم أشد قتال، فكثرت بينهم القتلي وفشت فيهم الجراح.

ثم إن الناس تداعوا إلي الصلح فكتبوا بينهم كتاباً بالموادعة إلي قدوم علي علي أن لا يعرض بعضهم لبعض في سوق ولا مشرعة، وان لعثمان بن حنيف دار الامارة وبيت المال والمسجد، وأن طلحة والزبير ينزلان ومن معهما حيث شاؤوا، ثم انصرف الناس وألقوا السلاح.

وتناظر طلحة والزبير فقال طلحة: والله لئن قدم علي البصرة ليأخذن بأعناقنا، فعزما علي تبييت ابن حنيف وهو لا يشعر، وواطآ أصحابهما علي ذلك؛ حتي إذا كانت ليلة ريح وظلمة جاؤوا إلي ابن حنيف وهو يصلي بالناس العشاء الآخرة فأخذوه وأمروا به فوطئ وطئاً شديداً، ونتفوا لحيته وشاربيه فقال لهما: إن سهلاً حي بالمدينة والله لئن شاكني شوكة ليضعن السيف في بني أبيكما. يخاطب بذلك طلحة والزبير فكفا عنه وحبساه.

وبعثا عبد الله بن الزبير في جماعة إلي بيت المال وعليه قوم من السبايجة يكونون أربعين، ويقال: أربعمائة فامتنعوا من تسليمه دون قدوم علي، فقتلوهم ورئيسهم أبا سلمة الزطي وكان عبداً صالحاً.

عائشه، داخل هودجي كه بر روي شتر گذاشته شده بود، آمد و گفت: ساكت باشيد ساكت باشيد. پس خطبه اي خواند با زبان تيز و صداي بلند؛ پس مردم به خاطر او ساكت شدند، عائشه گفت: خليفه شما عثمان، پس از آن كه توبه كرد و از گناهش خارج شد، مظلومانه كشته شد، به خدا سوگند او كارش به جايي نرسيده بود كه خونش حلال باشد؛ پس حقيقتا شايسته است كه قاتلان او دستگير شده و كشته شوند و حكومت به شورا واگذار شود.

برخي گفتند كه راست گفتي و تعداد ديگر گفتند كه دروغ مي گويي؛ تا جائي كه همديگر را با كفش زدند و در برابر همديگر موضع گرفتند و دو فرقه شدند: گروهي طرفدار عائشه و يارانش و گروهي با پسر حنيف. حكيم بن جبله فرمانده لشكر پسر حنيف بود، حمله مي كرد و مي گفت:

لشكريان من به سوي من آييد كه آن ها از قريش اند...

آن روز پراكنده شده تا به منطقه زابوقه رسيدند. فرادي آن روز عثمان بن حنيف خود را به آن ها رساند و با آنان جنگ شديدي كرد؛ كشته ها در ميان آن ها زياد و زخمي هاي فراواني بر جاي ماند.

سپس مردم به صلح دعوت شدند؛ پس بين آن ها صلح نامه اي نگاشته شد كه تا آمدن علي عليه السلام به يكديگر كاري نداشته باشند؛ چه در بازارها و چه در راه ها و نيز تصميم گرفتند كه دار الإمارة، بيت المال و مسجد از آنِ عثمان بن حنيف باشد و طلحه و زبير و همراهان آن ها هر جا كه خواستند ساكن شوند؛ سپس مردم برگشتند و اسلحه خود را كنار گذاشتند.

طلحه و زبير با همديگر مذاكره كردند، طلحه گفت: اگر علي عليه السلام وارد بصره شود، گردن ما را خواهد گرفت؛ پس تصميم گرفتند كه شب را پيش عثمان بن حنيف بمانند؛ در حالي كه او از چيزي خبر نداشت. آن دو با اصحاب خود قرار گذاشتند كه وقتي شب تاريك شد، به عثمان بن حنيف در حال نماز عشاء حمله و او را دستگير كنند؛ پس اين كار را انجام دادند و عثمان بن حنيف را به شدت كتك زدند و ريش و سبيل او را كندند. عثمان بن حنيف به طلحه و زبير گفت كه سهل (برادر عثمان بن حنيف) در مدينه است، به خدا سوگند اگر قدرتي پيدا كنم، شمشير را بر گردن فرزندان پدر شما خواهم گذاشت. پس طلحه و زبير از او دست كشيده و زندانيش كردند.

طلحه و زبير، عبد الله بن زبير را به همراه گروهي به سوي بيت المال فرستادند، در حالي كه نگهبان بيت المال گروهي از مردم سبايجه بودند كه چهل نفر مي شدند. گفته شده كه آن ها چهار صد نفر بودند؛ پس از تسليم بيت المال تا آمدن علي عليه السلام خودداري كردند؛ در نتيجه همه آن ها را كشتند. رئيس نگهبانان بيت المال، اباسلمه زطي، بنده صالحي بود.

البلاذري، أحمد بن يحيي بن جابر (متوفاي279هـ)، أنساب الأشراف، ج1، ص369، طبق برنامه الجامع الكبير.

طبق اين روايت، عائشه در سخنراني خود، هدف از قيام را كشتن قاتلان عثمان و قرار دادن خلافت در شورا بيان مي كند. يعني عائشه، مشروعيت خلافت اميرمؤمنان عليه السلام را قبول نداشت و گرفتن خون عثمان را بهانه اي براي براندازي حكومت اميرمؤمنان عليه السلام قرار داده بود تا دوباره شوايي تشكيل شود و كسي ديگري را براي خلافت انتخاب نمايند.

همچنين طبق اين روايت، طلحه و زبير پيش از آمدن اميرمؤمنان عليه السلام و بر خلاف توافق نامه اي كه امضا كرده بودند، به عثمان بن حنيف نيرنگ زده و به پيمان خود خيانت كردند. پس از آن كه توافق كردند، تا آمدن اميرمؤمنان عليه السلام دست از جنگ بكشند و منتظر بمانند، شبانه به عبد الله بن زبير دستور دادند كه به قصر حاكم بصره حمله نموده و محافظان بيت المال را به شهادت برسانند.

آن ها پس از كشتن محافظان بيت المال، عثمان بن حنيف را دستگير كرده، به شدت او را كتك زدند و حتي تمام موهاي سر و صورت او را كندند.

ابن عبد البر نيز در كتاب الإستيعاب، وقايع جنگ جمل را اين گونه تعريف مي كند:

ولما قدم الزبير وطلحة وعائشة البصرة وعليها عثمان بن حنيف واليا لعلي رضي الله عنه بعث عثمان بن حنيف حكيم بن جبلة العبدي في سبعمائة من عبد القيس وبكر بن وائل فلقي طلحة والزبير بالزابوقة قرب البصرة فقاتلهم قتالا شديدا فقتل رحمه الله قتله رجل من بني حدان.

هذه رواية في قتل حكيم بن جبله وقد روي انه لما غدر ابن الزبير بعثمان بن حنيف بعد الصلح الذي كان عقده عثمان بن حنيف مع طلحة والزبير اتاه ابن الزبير ليلا في القصر فقتل نحو اربعين رجلا من الزط علي باب القصر وفتح بيت المال واخذ عثمان بن حنيف فصنع به ما قد ذكرته في غير هذا الموضع وذلك قبل قدوم علي رضي الله عنه فبلغ ما صنع ابن الزبير بعثمان بن حنيف حكيم بن جبلة فخرج في سبعمائة من ربيعه فقاتلهم حتي اخرجهم من القصر ثم كروا عليه فقاتلهم حتي قطعت رجله ثم قاتل ورجله مقطوعة حتي ضربه سحيم الحداني العنق فقطع عنقه واستدار راسه في جلده عنه حتي سقط وجهه علي قفاه.

وقتي طلحه و زبير و عائشه وارد بصره شدند، عثمان بن حنيف حاكم آن جا از جانب علي عليه السلام بود. عثمان بن حنيف، حكيم بن جبله را به همراه هفت صد نفر از قبيله عبد القيس و بكر بن وائل فرستاد؛ حكيم، طلحه و زبير را در زابوقه در نزديكي بصره ملاقات كرد؛ جنگ شديدي بين آن ها اتفاق افتاد و حكيم بن جبله كه خدا او را رحمت كند كشته شد و شخصي از قبيله بني حدان او را كشت.

اين يك روايت در باره كشته شدن حكيم بن جبله بود. و نيز روايت شده است كه عبد الله بن زبير، به عثمان بن حنيف نيرنگ زد و بعد از آن كه عثمان بن حنيف با طلحه و زبير پيمان صلح بست، عبد الله بن زبير شبانه به قصر حمله كرد و نزديك به چهل نفر از قبيله زط را در جلوي در قصر كشت و بيت المال را ربود، عثمان بن حنيف را دستگير و با او همان كارهاي را انجام داد كه پيش از اين در جاي ديگر گفتيم.

اين قضيه قبل از آمدن علي عليه السلام بود، پس كارهايي كه ابن زبير با عثمان بن حنيف انجام داده بود به گوش حكيم بن جبله رسيد و او با هفت صد نفر آمد و با آن ها جنگيد تا جايي كه آن ها را از قصر بيرون و سپس به آن ها حمله نمود؛ تا اين كه پايش قطع شد؛ و بعد از آن نيز با پاي قطع شده خود مي جنگيد. تا اين كه سحيم الحداني به گردنش زد، گردن او را قطع كرد و سر او با پوست آويزان شد؛ حكيم به زمين افتاد و صورتش به پشت سرش برگشت.

ابن عبد البر النمري القرطبي المالكي، ابوعمر يوسف بن عبد الله بن عبد البر (متوفاي 463هـ)، الاستيعاب في معرفة الأصحاب، ج1، ص366، تحقيق: علي محمد البجاوي، ناشر: دار الجيل - بيروت، الطبعة: الأولي، 1412هـ.

طبق گفته ابن عبد البر، ابتدا عثمان بن حنيف و پيروان جمل با همديگر پيمان نامه امضا كرده بودند كه تا آمدن اميرمؤمنان عليه السلام صبر كنند؛ اما عبد الله بن زبير به اين پيمان نامه خيانت كرد و به قصر عثمان بن حنيف حمله نموده و بعد از كشتن محافظان، بيت المال مسلمانان را غارت كردند. سپس ياران اميرمؤمنان عليه السلام و از جمله حكيم بن جبله صحابي جليل القدر رسول خدا صلي الله را به شهادت رساند.

بنابراين، آغازگر فتنه، عائشه، طلحه و زبير بودند، اگر آن ها بر پيماني كه با عثمان بن حنيف بسته بودند، پايبند مي ماندند، قطعا با ورود اميرمؤمنان عليه السلام فتنه مي خوابيد؛ اما طلحه و زبير مي دانست كه چه خلافي كرده اند.

ابن العبري در تاريخ مختصر الدول مي نويسد:

ولما سمع معاوية بقول عائشة في علي ونقض طلحة والزبير البيعة ازداد قوة وجراءة وكتب إلي الزبير: إني قد بايعتك ولطلحة من بعدك فلا يفوتكما العراق. وأعانهما بنو أمية وغيرهم وخرجوا بعائشة حتي قدموا البصرة فأخذوا ابن حنيف أميرها من قبل علي فنالوا من شعره ونتفوا لحيته وخلوا سبيله فقصد علياً وقال له: بعثني ذا لحية وقد جئتك أمرد. قال: أصبت أجراً وخيراً.

وقتلوا من خزنة بيت المال خمسين رجلاً وانتهبوا الأموال. وبلغ ذلك علياً فخرج من المدينة وسار بتسعمائة رجل.

وقتي معاويه سخن عائشه را در باره علي عليه السلام شنيد و از نقض بيعت طلحه و زبير آگاهي يافت، جرأت و قدرتش زياد شد، به زبير نامه نوشت كه من با تو بيعت كردم و بعد از تو نيز با طلحه بيعت مي كنم؛ پس عراق را از دست ندهيد. بني اميه و ديگران طلحه و زبير را كمك كردند، آن دو با عائشه خارج شدند تا اين كه به بصره رسيدند. آن ها فرزند حنيف والي اميرمؤمنان عليه السلام را در آن جا دستگير كردند، موهاي سرش را كشيدند و ريشش را كندند، سپس او را رها نموده و او پيش علي عليه السلام رفت و به آن حضرت گفت: شما را در حالي فرستادي كه ريش داشتم؛ ولي آن بدون ريش خدمت رسيده ام. آن حضرت فرمود: خير و اجر نصيبت شده است.

آن ها پنجاه نفر از نگهبانان بيت المال را كشته و اموال را تقسيم كردند. اين خبر به اميرمؤمنان عليه السلام رسيد آن حضرت از مدينه با هفت صد نفر به سوي بصره حركت كرد.

ابن العبري، غريغوريوس بن اهرون الملطي، (متوفاي685 هـ)، تاريخ مختصر الدول، ج1، ص55، طبق برنامه الجامع الكبير.

كندن موهاي سر و صورت عثمان بن حنيف

عثمان بن حنيف، يكي از اصحاب رسول خدا صلي الله عليه وآله است كه طبق گفته برخي از علماي اهل سنت، حتي در جنگ بدر نيز حضور داشته است. ابن حجر در شرح حال او مي نويسد:

وقال الترمذي وحده إنه شهد بدرا وقال الجمهور أول مشاهده أحد.

از ميان علما، تنها ترمذي گفته است كه او در جنگ بدر حضور داشته؛ ولي جمهور علما گفته اند كه اولين جنگي كه او حضور داشته، جنگ احد بوده است.

العسقلاني الشافعي، أحمد بن علي بن حجر ابوالفضل (متوفاي852هـ)، الإصابة في تمييز الصحابة، ج4، ص5438، تحقيق: علي محمد البجاوي، ناشر: دار الجيل - بيروت، الطبعة: الأولي، 1412هـ - 1992م.

عثمان بن حنيف، در زمان جنگ جمل، حاكم بصره و نماينده اميرمؤمنان عليه السلام در اين شهر بود. وقتي پيروان جمل وارد شهر شدند، با افراد عثمان بن حنيف درگير شده و صدها نفر از آنان را به شهادت رساندند، سپس به قصر او حمله كرده و خود او را دستگير و به شدت كتك زدند؛ تا جائي كه گفته اند تمام موهاي صورت او را كندند.

آيا عثمان بن حنيف، صحابي جليل القدر رسول خدا صلي الله عليه وآله در كشتن عثمان نقش داشت؟ اگر نداشت، چرا با او چنين برخوردي شد؟

ابن كثير دمشقي در اين باره مي نويسد:

فلما انتهي إلي ذي قار أتاه عثمان بن حنيف مهشما، وليس في وجهه شعرة فقال: يا أمير المؤمنين بعثتني إلي البصرة وأنا ذو لحية، وقد جئتك أمردا، فقال: أصبت خيرا وأجرا.

وقتي اميرمؤمنان عليه السلام به منطقه ذي قار رسيدند، عثمان بن حنيف نزد آن حضرت آمد؛ در حالي كه بسيار لاغر شده بود و هيچ مويي در صورت او نبود؛ پس گفت: اي اميرمؤمنان! شما مرا به بصره فرستادي؛ در حالي كه داراي ريش بودم؛ اما الآن خدمت شما آمده ام و حال آن كه مويي در صورتم نيست. آن حضرت فرمود: خير و اجر نصيب شما شده است.

ابن كثير الدمشقي، ابوالفداء إسماعيل بن عمر القرشي (متوفاي774هـ)، البداية والنهاية، ج7، ص236، ناشر: مكتبة المعارف - بيروت.

طبري در تاريخ خود قضيه حمله طلحه و زبير به قصر بصره و كشتن محافظان او را اين گونه بيان مي كند:

فجمع طلحة والزبير الرجال في ليلة مظلمة باردة ذات رياح وندي ثم قصدا المسجد فوافقا صلاة العشاء وكانوا يؤخرونها فأبطأ عثمان بن حنيف فقدما عبد الرحمن بن عتاب فشهر الزط والسيابجة السلاح ثم وضعوه فيهم فأقبلوا عليهم فاقتلوا في المسجد وصبروا لهم فأناموهم وهم أربعون وأدخلوا الرجال علي عثمان ليخرجوه إليهما فلما وصل إليهما توطؤوه وما بقيت في وجهه شعرة فاستعظما ذلك وأرسلا إلي عائشة بالذي كان واستطلعا رأيها فأرسلت إليهما أن خلوا سبيله فليذهب حيث شاء ولا تحبسوه.

طلحه و زبير مردان را در يك شب تاريك و باراني كه باد شديدي نيز مي وزيد جمع كرد؛ سپس هر دو به طرف مسجد آمدند؛ وقتي وارد مسجد شدند كه هنگام نماز عشاء بود و آن ها نماز را به تأخير انداخته بودند؛ عثمان بن حنيف به كندي نماز را خواند؛ آن دو نفر نزد عبد الرحمن بن عتاب آمدند؛ قبيله زط و سيابجه اسلحه خود را بيرون آوردند و سپس آن را زمين گذاشتند؛ طلحه زبير وارد مسجد شده و همه آن ها را با شمشير كشتند؛ در حالي كه آن ها چهل نفر بودند. سپس مردان خود را پيش عثمان بن حنيف فرستادند تا او را بيرون بياورند؛ وقتي عثمان را پيش طلحه و زبير آوردند به شدت او را كتك زدند و هيچ مويي در صورت او باقي نماند. اين قضيه بر طلحه و زبير سنگين آمد، او را پيش عائشه فرستادند تا نظر او را جويا شوند؛ عائشه به طلحه و زبير گفت كه او را رها كنيد تا هر جا كه خواست بود و او را زنداني نكنيد.

الطبري، أبو جعفر محمد بن جرير بن يزيد بن كثير بن غالب (متوفاي310)، تاريخ الطبري، ج3، ص17، ناشر: دار الكتب العلمية - بيروت.

خليفه بن خياط در تاريخ خود مي نويسد:

خروج طلحة والزبير وعائشة وفيها قدم طلحة بن عبيد الله والزبير بن العوام ومعهما عائشة أم المؤمنين البصرة

وبها عثمان بن حنيف الأنصاري واليا لعلي فبعث عثمان بن حنيف حكيم بن جبلة العبدي فلقي طلحة والزبير في الزابوقة وهي مدينة الرزق بحضرة كلاء البصرة فقتل حكيم بن جبلة وقتل أيضا مجاشع بن مسعود السلمي من أصحاب رسول الله صلي الله عليه وسلم وخرج عثمان بن حنيف عن البصرة وفيها خرج علي من المدينة وولاها سهل بن حنيف الأنصاري وبعث علي الحسن بن علي بن أبي طالب وعمار بن ياسر إلي الكوفة يستنفران الناس وقدم علي البصرة.

خروج طلحه، زبير و عائشه. در آن سال، طلحه بن عبيد الله، زبير بن عوام به بصره آمدن و عائشه ام المؤمنين نيز با آن ها بود.

حاكم بصره عثمان بن حنيف بود كه علي عليه السلام او را حاكم قرار داده بود. عثمان بن حنيف، حكيم بن جبله عبدي را پيش آن ها فرستاد و او با طلحه و زبير در زابوقه روبرو شد؛ پس حكيم بن جبله و مشاجع بن مسعود سلمي كه از اصحاب رسول خدا بود، كشته شدند.

عثمان بن حنيف از بصره خارج شد. علي بن أبي طالب نيز از مدينه خارج شد و به جاي خود سهل بن حنيف را قرار داد همچنين حسن بن علي بن أبي طالب عليهما السلام و عمار ياسر را براي جمع آوري مردم فرستاد و خودش وارد بصره شد.

الليثي العصفري، أبو عمر خليفة بن خياط (متوفاي240هـ)، تاريخ خليفة بن خياط، ج1، ص181، تحقيق: د. أكرم ضياء العمري، ناشر: دار القلم / مؤسسة الرسالة - دمشق / بيروت، الطبعة: الثانية، 1397هـ.

تقسيم بيت المال مسلمين در ميان فتنه گران:

ابن كثير دمشقي و ديگر مورخان اهل سنت نوشته اند كه وقتي پيروان جمل، شهر بصره را تصرف و حاكم آن را بيرون كردند، به بيت المال حمله كرده و هر آن چه كه از بيت المال مسلمانان بود، بين لشكريان خود تقسيم نمودند.

بلاذري در انساب الأشراف مي نويسد:

وكانت جماعة السيابجة موكلين ببيت مال البصرة يقال أنهم أربعون ويقال أربعمائة فلما قدم طلحة بن عبيد الله والزبير بن العوام البصرة وعليها من قبل علي بن أبي طالب عثمان بن حنيف الأنصاري أبوا أن يسلموا بيت المال إلي قدوم علي رضي الله عنه فأتوهم في السحر فقتلوهم.

گروه سيابجه (قومي جنگجو در سند) كه وظيفه حفاظت از بيت المال را داشتند، گفته شده چهل يا چهار صد نفر بودند. وقتي طلحه و زبير وارد بصره شدند، عثمان بن حنيف انصاري والي اميرمؤمنان عليه السلام در آن جا بودند، آن ها از تسليم بيت المال تا آمدن علي عليه السلام خودداري كردند؛ پس طلحه و زبير و لشكر او، سحرگاه آمدند و همه آن ها را كشتند.

البلاذري، أحمد بن يحيي بن جابر (متوفاي279هـ)، فتوح البلدان، ج1، ص369، تحقيق: رضوان محمد رضوان، ناشر: دار الكتب العلمية - بيروت - 1403هـ.

ابن كثير دمشقي سلفي در البداية والنهاية مي نويسد:

وولوا علي بيت المال عبد الرحمن بن أبي بكر وقسم طلحة والزبير أموال بيت المال في الناس وفضلوا أهل الطاعة وأكب عليهم الناس يأخذون أرزاقهم وأخذوا الحرس واستبدوا في الأمر بالبصرة.

عبد الرحمن بن أبي بكر را بر بيت المال گماردند، طلحه و زبير اموال بيت المال را بين مردم تقسيم كردند و اهل طاعت را بيشتر مي دادند، مردم نيز ريختند و روزي خود را برداشتند، نگهبانان بيت المال را دستگير كرده و در امر حكومت بصره ظلم كردند.

ابن كثير الدمشقي، ابوالفداء إسماعيل بن عمر القرشي (متوفاي774هـ)، البداية والنهاية، ج7، ص233، ناشر: مكتبة المعارف - بيروت.

اگر واقعا هدف آن ها اصلاح بين مسلمانان بود، چرا بيت المال مسلمانان را غارت كردند؟ آيا تصرف ناحق بيت المال و تقسيم آن، اصلاح است يا فساد؟

هجوم ياران اميرمؤمنان عليه السلام به هودج عائشه

همان طوري كه گفتيم، پيروان جمل ادعا مي كنند كه اميرمؤمنان عليه السلام قصد جنگ با عائشه را نداشت.

علاوه بر پاسخ هاي گذشته، مي گوييم اين مطلب با واقعيت جنگ جمل سازگاري ندارد؛ زيرا در هنگامه جنگ اميرمؤمنان عليه السلام به ياران خود دستور حمله به شتر عائشه را دادند؛ تا جائي كه بيش از هفتاد نفر از كساني كه افسار شتر را گرفته بودند كشته شده و بيش از هزار دست در اين قضيه قطع شد؛ تا اين كه اميرمؤمنان عليه السلام دستور داد براي پايان دادن به جنگ و كشتار شتر عائشه را پي كنند كه با پي كردن شتر، عائشه اسير و به بصره منتقل شد.

ابوحنيفه دينوري در اخبار الطوال مي نويسد:

فلما رأي علي شدة صبر أهل البصرة جمع إليه حماة أصحابه، فقال: إن هؤلاء القوم قد محكوا، فاصدقوهم القتال، فخرج الأشتر وعدي بن حاتم وعمرو بن الحمق وعمار بن ياسر في عددهم من أصحابهم، فقال عمرو بن يثربي لقومه، وكانوا في ميمنة أهل البصرة ( إن هؤلاء القوم الذين قد برزوا إليكم من أهل العراق هم قتلة عثمان، فعليكم بهم )، وتقدم أمام قومه بني ضبة، فقاتل قتالا شديدا، وكثرت النبل في الهودج، حتي صار كالقنفذ، وكان الجمل مجففا، والهودج مطبق بصفائح الحديد.

هنگامي كه علي عليه السلام، شدت استقامت مردم بصره (طرفداران جمل) را ديد، ياران شجاع خود را جمع كرد و فرمود: اين قوم امتحان شدند؛ پس جنگ راستين را به آن ها نشان دهيد. پس اشتر، عدي بن حاتم، عمرو بن حمق و عمار ياسر با ياران خود خارج شدند.

عمرو بن يثري كه فرمانده طرف راست مردم بصره بود، به قوم خود گفت: اين ها همان هايي هستند كه از مردم عراق به سوي شما آمده اند و همان ها قاتلان عثمان هستند؛ پس با آن ها بجنگيد. خود او پيشاپيش قبيله بني ضبه آمد و جنگ شديدي كرد. تيرهاي زيادي به هودج خود؛ تا جائي كه همانند خارپشت شده بود، شتر را با سپر و هودج را با صفحه هاي آهنين پوشانده بودند.

الدينوري، أبو حنيفة أحمد بن داود (متوفاي282هـالأخبار الطوال، ج1، ص214، تحقيق: د.عصام محمد الحاج علي، ناشر: دار الكتب العلمية - بيروت، الطبعة: الأولي، 1421هـ ـ 2001م.

بلاذري در انساب الأشراف مي نويسد:

قالوا: وسمع علي أصوات أصحاب الجمل وقد علت فقال: ما يقولون ؟ قالوا: يدعون علي قتلة عثمان ويلعنونهم. قال: نعم فلعن الله قتلة عثمان، فوالله ما قتله غيرهم وما يلعنون إلا أنفسهم، ولا يدعون إلا عليها.

ثم قال علي لابن الحنفية - ومعه الراية -: أقدم، فزحف برايته نحو الجمل، وأمر علي الأشتر أن يحمل فحمل وحمل الناس، فقتل هلال بن وكيع التميمي واشتد القتال، فضرب مخنف بن سليم علي رأسه فسقط، وأخذ الراية منه الصقعب بن سليم أخوه فقتل، ثم أخذها عبد الله بن سليم فقتل.

ثم أمر علي محمد بن الحنفية أن يحمل فحمل وحمل الناس فانهزم أهل البصرة؛ وقتلوا قتلاً ذريعاً، وذلك عند المساء، فكانت الحرب من الظهر إلي غروب الشمس.

وكان كعب بن سور ممسكاً بزمام الجمل؛ فأتاه سهم فقتله، وتعاور الناس زمام الجمل فجعل كلما أخذه أحدهم قتل، واقتتل الناس حوله قتالاً شديداً.

وسمعت عبد الأعلي النرسي يقول: بلغني انه قطعت عليه سبعون يداً.

وروي عن أبي عبيدة معمر بن المثني أنه كان يقول: قتل ممن أخذ بزمام الجمل سبعون.

گفته اند كه علي عليه السلام صداي ياران جمل را شنيد، پس سؤال كرد: چه مي گويند؟ گفتند: بر قاتلان عثمان نفرين مي فرستند و آن ها را لعنت مي كنند. فرمود: بلي، پس خداوند لعنت كند قاتلان عثمان را، به خدا سوگند جز خود آنان كسي عثمان را نكشت، آن ها نيز جز خود كسي ديگري را لعن نمي كنند و نفرين نمي كنند غير از خود را.

سپس علي عليه السلام به فرزندش محمد حنفيه كه پرچم به دست او بود فرمود: جلو برو؛ پس با پرچم خود به نزديكي جمل حمله كرد. همچنين آن حضرت به اشتر دستور داد كه حمله نمايد؛ پس او و مردم حمله كردند، هلال بن وكيع تميمي كشته شد و جنگ شدت گرفت. مالك با ضربه اي به سر مخنف بن قيس زد و او را ساقط كرد، پرچم را برادرش قصعب بن سليم گرفت و او نيز كشته شد، سپس عبد الله بن سليم پرچم را گرفت و كشته شد.

سپس علي عليه السلام به محمد حنفيه دستور داد كه حمله نمايد، او نيز به همراه مردم حمله كردند؛ تا اين كه مردم بصره فرار كردند و تعداد زيادي كشته شد. اين قضيه نزديك غروب اتفاق افتاد، جنگ از ظهر تا غروب آفتاب ادامه داشت.

كعب بن مسور افسار جمل را گرفته بود، پس تيري آمد و كشته شد، مردم افسار شتر به يكديگر مي دادند، هر كس كشته مي شد، نفر بعدي افسار را مي گرفت؛ جنگ شديدي در اطراف شتر اتفاق افتاد. از عبد الأعلي نرسي شنيدم كه مي گفت: هفتاد دست به خاطر گرفتن افسار قطع شد، ابو عبيده معمر بن مثني نيز نقل كرده است كه هفتاد نفر از كساني كه افسار شتر را گرفته بودند، كشته شدند.

البلاذري، أحمد بن يحيي بن جابر (متوفاي279هـ)، أنساب الأشراف، ج1، ص310، طبق برنامه الجامع الكبير.

ابن كثير دمشقي در البداية والنهاية مي نويسد:

فكلما قتل واحد ممن يمسك الجمل يقوم غيره حتي قتل منهم أربعون رجلا قالت عائشة ما زال جملي معتدلا حتي فقدت أصوات بني ضبة ثم أخذ الخطام سبعون رجلا من قريش وكل واحد يقتل بعد صاحبه

ثم جاء رجل فضرب الجمل علي قوائمه فعقره وسقط إلي الأرض فسمع له عجيج ما سمع أشد ولا أنفذ منه وآخر من كان الزمام بيده زفر بن الحارث فعقر الجمل وهو في يده ويقال إنه اتفق هو وبجير بن دلجة علي عقره ويقال إن الذي أشار بعقر الجمل علي وقيل القعقاع بن عمرو لئلا تصاب أم المؤمنين فإنها بقيت غرضا للرماة ومن يمسك بالزمام برجاسا للرماح

ولما سقط البعير إلي الأرض انهزم من حوله من الناس وحمل هودج عائشة وأنه لكالقنفذ من السهام.

هر وقت يكي از كساني كه افسار جمل را گرفته بود كشته مي شد، شخص ديگري آن را مي گرفت؛ تا اين كه چهل نفر كشته شدند. عائشه گفت: شتر من هميشه در حالت اعتدال بود؛ تا اين كه ديگر صداي بني ضبه را نشنيدم؛ سپس افسار شتر را هفتاد نفر از قريش گرفتند و يكي از پس ديگري كشته شدند.

سپس مردي آمد و پاهاي شتر را با شمشير زد و شتر به زمين افتاد، پس ناله اي از او شنيده شد كه شديد تر و نافذتر از او شنيده نشده بود. آخرين كسي كه افسار را به دست گرفت، زفر بن حارث بود، شتر پي شد؛ در حالي كه زمامش به دست او بود. گفته شده كه او بجير بن دجله در پي كردن شتر همكاري كردند و گفته شده كه علي عليه السلام اشاره كرد كه شتر را پي نمايند.

برخي گفته اند كه اين دستور را قعقاع بن عمرو داد تا آسيبي به ام المؤمنين نرسد؛ زيرا او هدف تيرها شده بود و هر كس زمام شتر را مي گرفت هدف تير قرار مي گرفت. وقتي شتر به زمين افتاد، مردمي كه اطراف او را گرفته بودند، فرار كردند و هودج عائشه حمل شد؛ در حالي كه بر اثر اصابت تير، همانند خارپشت شده بود.

ابن كثير الدمشقي، ابوالفداء إسماعيل بن عمر القرشي (متوفاي774هـ)، البداية والنهاية، ج7، ص244، ناشر: مكتبة المعارف - بيروت.

ابن العبري در كتاب مختصر الدول، در باره اتفاقات معركه جمل مي نويسد:

وجاءه من الكوفة ستة آلاف رجل. وكانت الوقعة بالخريبة. فبرز القوم للقتال وأقاموا الجمل وعائشة في هودج ونشبت الحرب بينهم فخرج علي ودعا الزبير وطلحة وقال للزبير: ما جاء بك. قال: لا أراك لهذا الأمر أهلاً. وقال لطلحة: أجئت بعرس النبي تقاتل بها وخبيت عرسك في البيت. أما بايعتماني. قالا: بايعناك والسيف علي عنقنا.

وأقبل رجل سعدي من أصحاب علي فقال بأعلي صوته: يا أم المؤمنين والله لقتل عثمان أهون من خروجك من بيتك علي هذا الجمل الملعون إنه قد كان لك من الله ستر وحرمة فهتكتِ ستركِ وأبحتِ حرمتكِ. ثم اقتتل الناس. وفارق الزبير المعركة فاتبعه عمر بن جرموز وطعنه في جربان درعه فقتله. وأما طلحة فأتاه سهم فأصابه فأردفه غلامه فدخل البصرة وأنزله في دار خربة ومات بها. وقتل تسعون رجلاً علي زمام الجمل. وجعلت عائشة تنادي: البقية البقية. ونادي علي: اعقروا الجمل. فضربه رجل فسقط. فحمل الهودج موضعاً وإذا هو كالقنفذ لما فيه من السهام. وجاء علي حتي وقف عليه وقال لمحمد بن أبي بكر: انظر أحية هي أم لا. فأدخل محمد رأسه في هودجها. فقالت: من أنت. قال: أخوك البر. فقالت: عقق. قال: يا أخيّة هل أصابك شيء. فقالت: ما أنت وذاك. ودخل علي البصرة ووبخ أهلها وخرج منها إلي الكوفة. ولما بلغ معاوية خبر الجمل دعا أهل الشام إلي القتال والمطالبة بدم عثمان.

از كوفه شش هزار نفر آمدند، جنگ در خربيه اتفاق افتاد. مردم براي جنگ آماده شدند، شتر را نگهداشتند، عائشه در هودج نشسته بود؛ در حالي كه جنگ بين آن ها جريان داشت. علي عليه السلام بيرون آمد و زبير و طلحه را دعوت كرد. به زبير فرمود: براي چه آمده اي؟ زبير گفت: من تو را شايسته اين امر (حكومت) نمي دانم. به طلحه گفت: عروس پيامبر را آورده اي تا به وسيله او بجنگي؛ اما عروس خود را در خانه مخفي كرده اي؟ آيا شما دو نفر با من بيعت نكرديد؟

گفتند: بيعت كرديم؛ در حالي كه شمشير بر گردن ما بود (به زور بيعت كرديم).

مردي از قبيله سعدي از اصحاب علي عليه السلام جلو آمد و با صداي بلند گفت: اي مادر مؤمنان! به خدا سوگند كشته شدن عثمان بسيار آسانتر از اين بود كه شما از خانه خارج و سوار اين شتر ملعون شده اي. خداوند براي تو حجاب و حرمتي قائل شده بود؛ ولي تو خود حجابت را پاره و حرمتت را از بين بردي.

سپس مردم با يكديگر جنگيدند. زبير از معركه جنگ جدا شد، عمر بن جرموز او را دنبال كرد و با نيزه به زنگ خوردگي سپرش زد و او را كشت. اما طلحه! تيري به او اصابت كرد، فرزندش او را به بصره آورد و وارد خانه خرابه اي كرد و او در آن جا مرد. هفتاد نفر در گرفتن افسار شتر كشته شدند. عائشه فرياد مي زد استوار باشيد، استوار باشيد. علي عليه السلام فرياد زد: شتر را پي كنيد، پس مرد شتر را زد و افتاد؛ پس هودج را به منطقه ديگري حمل كردند؛ در حالي كه از زيادي تيري كه به او اصابت كرده بود؛ همانند خارپشت شده بود.

ابن العبري، غريغوريوس بن اهرون الملطي، (متوفاي685 هـ)، تاريخ مختصر الدول، ج1، ص55، طبق برنامه الجامع الكبير.

ابو الفداء در تاريخ خود مي نويسد:

ووقعَ القتالُ وعائشةُ راكبةٌ الجملَ المسمي عسكرَ في هودجٍ، وقد صارَ كالقُنفذِ من النَشَابِ، وتَمَتِّ الهزيمةُ علي أصحاب عائشة وطلحة والزبير، ورَمَي مروانُ بن الحكمِ طلحةَ بسهمٍ فَقَتَلَه، وكلاهما كانا مع عائشة، قيل إنه طلب بذلك أخْذِ ثأر ِعثمانَ منه، لأنه نَسَبَهُ إِلي أنه أعان علي قتل عثمانَ، وانهزم الزبيرُ طالباً المدينة، وقُطِعَتْ علي خِطامِ الجملِ أيدٍ كثيرةٍ، وقُتِل أيضاً بين الفريقين خلقٌ كثيرٌ، ولما كَثُر القَتلُ علي خِطامِ الجملِ، قال عليٌ: اعقروا الجملَ فضربه رجلٌ فَسَقَطَ، فَبَقِيَتْ عائشةُ في هودجِها إِلي الليل، وأدخلها محمدُ بن أبي بكر أخوها إِلي البصرة، وأنزلها في دار عبد الله بن خلف.

جنگ در حالي اتفاق افتاد كه عائشه سوار شتري به نام عسكر شده بود و در هودجي نشسته بود، آن قدر تير به هودج زدند كه همانند خارپشت شده بود. جنگ با شكست ياران عائشه، طلحه و زبير پايان يافت. مروان بن حكم طلحه را با تير زد و او را كشت. مروان و طلحه هر دو با عائشه بودند؛ گفته شده كه او با اين كار قصد گرفتن انتقام خون عثمان را از طلحه داشت؛ چرا كه مروان نسبت مي داد كه او در كشتن عثمان كمك كرده است. زبير براي پيدا كردن شهر فرار كرد. دست هاي زيادي با گرفتن افسار شتر قطع شد، افراد زيادي نيز از دو طرف كشته شدند، وقتي كشته ها براي گرفتن افسار شتر زياد شد؛ علي عليه السلام فرمود: شتر را پي كنيد، پس شخصي شتر را زد و سقوط كرد. عائشه تا شب در هودج خود ماند تا اين كه برادرش محمد بن أبي بكر او را با هودج به بصره منتقل كرد و در خانه عبد الله بن خلف جاي داد.

أبو الفداء عماد الدين إسماعيل بن علي (متوفاي732هـ)، المختصر في أخبار البشر، ج1، ص120، طبق برنامه الجامع الكبير.

مقدسي در كتاب البدء والتاريخ مي نويسد:

وقتل سبعون علي زمام الجمل يأخذه واحد بعد واحد وقد شكت السهام الهودج حتي صار كأنه جناح نسر.

هفتاد نفر از كساني كه افسار شتر را گرفته بودند، يكي از پس از ديگري كشته شدند، آن قدر تير به هودج خورده بود كه همانند بال هاي كركس شده بود.

المقدسي، مطهر بن طاهر (متوفاي507 هـ)، البدء والتاريخ، ج5، ص214، ناشر: مكتبة الثقافة الدينية - بورسعيد

عيني در شرح صحيح بخاري مي نويسد:

واجتمع بنو ضبة عند الجمل وقاتلوا دونه قتالا لم يسمع مثله فقطعت عنده ألف يد وقتل عليه ألف رجل منهم... وأولئك النفر لا يقلعون عن رشق هودجها بالنبال حتي بقي مثل القنفذ.

بني ضبه در اطراف شتر جمع شده بودند و جلوي او مي جنگيدند، جنگي كه مثل آن شنيده نشده است؛ تا جائي كه هزار دست قطع شد و هزار نفر از آن ها كشته شدند. ياران اميرمؤمنان عليه السلام دست از تير اندازي بر هودج برنداشتند؛ تا جائي كه هودج همانند خارپشت شده بود.

العيني الغيتابي الحنفي، بدر الدين ابومحمد محمود بن أحمد (متوفاي 855هـ)، عمدة القاري شرح صحيح البخاري، ج15، ص50، ناشر: دار إحياء التراث العربي - بيروت.

ابن خلدون در تاريخ خود مي نويسد:

ونادي علي اعقروا الجمل يتفرقوا وضربه رجل فسقط فما كان صوت أشد عجيجا منه وكانت راية الأزد من أهل الكوفة مع مخنف بن سليم فقتل فأخذها الصقعب أخوه فقتل ثم أخوهما عبدالله كذلك.

علي عليه السلام فرياد زد كه شتر را پي كنيد تا متفرق شوند. مردي اين كار را انجام داد و شتر سقوط كرد؛ پس صداي بلندتر از فرياد شتر شنيده نشده بود. پرچم قبيله ازد از اهل كوفه با مخنف بن سليم بود، وقتي كشته شد، برادرش قصعب گرفت، او نيز كشته شد و سپس براردش عبد الله گرفت و او به سرنوشت دو برادر ديگرش دچار شد.

إبن خلدون الحضرمي، عبد الرحمن بن محمد (متوفاي808 هـ)، مقدمة ابن خلدون، ج2، ص619، ناشر: دار القلم - بيروت - 1984، الطبعة: الخامسة.

ابو عبد الله حميري در كتاب صفة جزيرة أندلس مي نويسد:

ورمي هودج عائشة رضي الله عنها فجعلت تنادي: يا بني البقيا، يا بني البقيا، ويعلو صوتها، وكانت جهيرة، فأبوا إلا إقداماً، وماج الناس بعضهم في بعض، فصرخ صارخ: اعقروا الجمل، وقال عبد الله بن الزبير رضي الله عنهما: أمسيت يوم الجمل وبي سبع وثمان جراحة من طعنة وضربة، وما رأيت مثل يوم الجمل قط ما ينهزم منا أحد وما نحن إلا كالجبل الأسود وما يأخذ بخطام الجمل أحد إلا قتل. ونادي علي رضي الله عنه: اعقروا الجمل فإنه إن عقر تفرقوا، فضربه رجل فسقط، فما سمعت صوتاً قط كان أشد من عجيج الجمل، وقطع علي خطام الجمل سبعون يداً من بني ضبة كلما قطعت يد رجل قام آخر وقال: أنا الغلام الضبي، ورمي الهودج بالنشاب حتي صار كالقنفذ.

هودج عائشه را با تير زدند؛ پس او با صداي بلند فرياد مي زد: اي فرزندانم! ايستادگي كنيد، اي فرزندانم ايستادگي كنيد. صداي عائشه بلند بود؛ پس آن ها به دستور عائشه عمل كردند، مردم در اطراف جمل موج مي زدند؛ پس فرياد زننده اي فرياد زد: شتر را پي كنيد.

عبد الله بن زبير گفت: روز جمل به پايان رسيد؛ در حالي كه من هشتاد و هفت زخم بر بدن داشتم، من روزي همانند روز جمل هرگز نديدم، هيچ يك از ما فرار نكرد و ما همانند كوه سياهي بوديم، هيچ كسي افسار شتر را نگرفت؛ مگر اين كه كشته شد.

علي عليه السلام فرياد زد: شتر را پي كنيد كه اگر او را پي كنيد، مردم متفرق مي شوند. پس مردي شتر را زد و او سقوط كرد، شتر فريادي زد كه فريادي بلندتر از او شنيده نشده بود. دست هفتاد نفر از افراد قبيله بني ضبه كه افسار شتر را گرفته بودند، قطع شد، هر وقت دست مردي قطع مي شد، ديگري افسار را مي گرفت و مي گفت: من پسر ضبي هستم. آن قدر تير به هودج زدند كه همانند خارپشت شده بود.

الحميري، أبو عبد الله محمد بن عبد الله بن عبد المنعم (متوفاي بعد 866 هـ)، صفة جزيرة الأندلس منتخبة من كتاب الروض المعطار في خبر الأقطار، ج1، ص207، تحقيق: إ. لافي بروفنصال، ناشر: دار الجيل - بيروت / لبنان، الطبعة: الثانية، 1408 هـ ـ 1988 م.

آن چه از اين متون تاريخي استفاده مي شود، اين است كه اميرمؤمنان عليه السلام به قصد جنگ با پيروان جمل از مدينه خارج و در ميدان نبرد خود فرماندهي جنگ را به عهده داشت و به ياران خود دستور حمله به هودج عائشه و نيروهاي اطراف او را مي داد. ياران آن حضرت نيز با اطاعت از دستور امام عليه السلام، تمام افرادي را كه در اطراف شتر جمع شده بودند و يا افسار شتر را به دست گرفته بودند، كشتند و خود هودج عائشه را تير باران كردند، تا حدي كه هودج عائشه همانند خارپشت شده بود.

از طرف ديگر عائشه نيز به قصد جنگ با اميرمؤمنان عليه السلام وارد معركه شده بود و نيروهاي خود را براي جنگيدن بهتر با آن حضرت تشويق و ترغيب مي كرده است.

با اين حال آيا بازهم مي توان ادعا كرد كه اميرمؤمنان عليه السلام موافق جنگ با پيروان جمل نبوده است؟

آيا بازهم مي توان ادعا كرد كه عائشه به قصد صلح سوار بر شتر شده و همراه نامحرمان از اين شهر به آن شهر رفته است؟

جالب اين است كه در هيچ يك از اين متون تاريخي، نامي از عبد الله بن سبأ يهودي ديده نمي شود؛ چون همه تاريخ نويسان مي دانستند كه عبد الله بن سبأ يهودي ساخته تخيلات ذهني سيف بن عمر است و واقعيت ندارد.

چرا اميرمؤمنان عليه السلام عائشه را مجازات نكرد؟

تا اين جا ثابت شد كه پيروان جمل، به قصد جنگ با اميرمؤمنان عليه السلام و براندازي حكومت آن حضرت، فتنه جمل را به راه انداختند و باعث كشته شدن بيش از بيست هزار نفر شدند.

همچنين ثابت شدكه آن ها مقصر اصلي و آغازگر جنگ بودند و پيش از آمدن اميرمؤمنان عليه السلام، حد اقل چهل نفر از سربازان و محافظان بيت المال، هفت صد نفر از لشكريان عثمان بن حنيف را به شهادت رساند و بيت المال مسلمانان را در بصره به تاراج بردند.

بنابراين بدون شك، اميرمؤمنان عليه السلام بايد آن ها را مجازات مي كرد و مجازات افساد در سر زمين اسلامي و كشتن مردم بي گناه، جز كشتن نمي تواند باشد. طلحه و زبير كه در معركه كشته شدند؛ اما چرا اميرمؤمنان عليه السلام، عائشه را كه فرمانده اصلي جنگ بود، نكشت؟ چرا او را مجازات نكرد؟

عدم مجازات عائشه، دلايل متعددي مي تواند داشته باشد كه ما به چند مورد اشاره مي كنيم:

زن، حتي اگر مرتد شود، كشته نمي شود؛ چه رسد كه اگر باغيه باشد:

شمس الدين سرخسي، دانشمند مشهور حنفي مذهب، در پاسخ به اين سؤال كه چرا اميرمؤمنان عليه السلام عائشه را نكشت، مي گويد:

ولما قيل لعلي رضي الله عنه يومَ الجملِ ألا تُقسم بيننا ما أفاء الله علينا؟ قال «فمن يأخذ منكم عائشة» وإنما قال ذلك استبعادا لكلامهم واظهارا لخطأهم فيما طلبوا.

وإذا اُخذتْ المرأةُ من أهلِ البغي فإن كانت تُقُاتِل حَبَسَتْ حتي لا يبقي منهم أحدٌ ولا تُقْتَلْ لأن المرأةَ لا تُقْتَل علي رَدَّتِها فكيف تُقْتَلْ إذا كانت باغيةً.

وقتي به علي عليه السلام در روز جنگ جمل گفته شد كه آيا غنائم را تقسيم نمي كني؟ فرمود: چه كسي از شما عائشه را مي گيرد؟ آن حضرت اين سخن را گفت تا آن ها را متوجه اشتباهشان نمايد.

وقتي زني از اهل بغي دستگير شود، اگر جنگيده باشد حبس مي شود تا هيچ يك از اهل بغي باقي نماند؛ ولي كشته نمي شود؛ زيرا زن حتي اگر مرتد شود كشته نمي شود؛ چه رسد كه باغيه باشد.

السرخسي الحنفي، شمس الدين ابوبكر محمد بن أبي سهل (متوفاي483هـ )، المبسوط، ج10، ص127، ناشر: دار المعرفة - بيروت.

بنابراين طبق نظر آقاي سرخسي، عائشه اگر مرتد هم شده بود، كشتن او جايز نبود؛ چه رسد كه او عليه حاكم قيام كرده و...

كشتن اسير جايز نيست:

سرخسي حنفي در ادامه مي نويسد كه عائشه در جنگ اسير شده بود و كشتن اسير جايز نيست:

وفي حال اشتغالها بالقتال إنما جاز قَتْلُها دَفْعاً وقد إندفع ذلك حين أسِرَتْ كالولد يقتل والدَه دفعا إذا قصده وليس له ذلك بعد ما اندفع قصده ولكنها تحبس لارتكابها المعصية ويمنعها من الشر والفتنة

البته در حال جنگيدن، كشتن زن باغيه براي دفاع از خود، جايز است؛ اما وقتي اسير شد، كشته نمي شود؛ همانند فرزندي كه پدرش را به خاطر دفاع از خود مي كشد؛ اما اگر خطر كشته شدن توسط پدر دفع شود، حق كشتن او را ندارد. اما اين زن زنداني مي شود؛ چرا كه مرتكب معصيت شده. و از شر و فتنه بازداشته مي شود.

اين مطلب جناب سرخسي قابل قبول و به حقيقت نزديك است؛ زيرا از ديدگاه اسلام كشتن اسير به هيچ وجه جايز نيست. بلي كشتن رقيب در ميدان جنگ جايز است؛ اما زماني كه اسير مي شود و خود را تسليم مي كند، كشته نمي شود؛ همان طوري كه رسول خدا صلي الله عليه وآله در فتح مكه، هند جگرخوار را نكشت؛ با اين كه به اتفاق مسلمانان، او اسلام نياورد و در حال كفر مرد؛ اما رسول خدا صلي الله عليه وآله، انتقام شهداي جنگ احد؛ به ويژه عموي گراميش حمزه سيد الشهداء را از او نگرفت و او را رها كرد.

اطاعت از دستور رسول خدا

رواياتي در كتاب هاي شيعه و سني وجود ندارد كه ثابت مي كند كه رسول خدا صلي الله عليه وآله به اميرمؤمنان عليه السلام دستور داده است كه وقتي بر عائشه پيروز شدي، با او مدارا كن.

بيهقي در دلائل النبوة، حاكم نيشابوري در المستدرك، شيخ مفيد در كتاب الجمل و... نقل كرده اند:

أَبُو نُعَيْمٍ قال: حَدَّثَنَا عَبْدُ الْجَبَّارِ بْن العباس الهمداني، عَنْ عَمَّارٍ الدُّهْنِي، عَنْ سَالِمِ بْنِ أَبِي الْجَعْدِ، عَنْ أُمِّ سَلَمَةَ، قَالَتْ: ذَكَرَ النَّبِي (ص) خُرُوجَ بَعْضِ نِسَائِهِ أُمَّهَاتِ الْمُؤْمِنِينَ، فَضَحِكَتْ عَائِشَةُ، فَقَالَ: " انْظُرِي يَا حُمَيْرَاءُ، أَنْ لا تَكُونِي أَنْتِ "، ثُمَّ الْتَفَتَ إِلَي عَلِي، فَقَالَ: يَا عَلِي، " وُلِّيتَ مِنْ أَمْرِهَا شَيْئًا فَارْفُقْ بِهَا ".

از ام سلمه نقل شده است كه رسول خدا (ص) از شورش برخي از همسرانش خبر داد عايشه از اين خبر خنديد پيامبر به او فرمود: «مراقب باش اي حميراء كه تو نباشي» سپس رو به علي عليه السّلام كرد و گفت: «اي ابو الحسن اگر كاري از امور او را عهده دار شدي با او مدارا كن».

البيهقي، أبي بكر أحمد بن الحسين بن علي (متوفاي458هـ)، دلائل النبوة، ج6، ص411، طبق برنامه الجامع الكبير.

الحاكم النيسابوري، ابو عبدالله محمد بن عبدالله (متوفاي 405 هـ)، المستدرك علي الصحيحين، ج3، ص129، ح4610، تحقيق: مصطفي عبد القادر عطا، ناشر: دار الكتب العلمية - بيروت الطبعة: الأولي، 1411هـ - 1990م.

التميمي المغربي، أبي حنيفة النعمان بن محمد (متوفاي363 هـ)، شرح الأخبار في فضائل الأئمة الأطهار، ج1 ص338، تحقيق: السيد محمد الحسيني الجلالي، ناشر: مؤسسة النشر الاسلامي ـ قم، الطبعة: الثانية، 1414 هـ.

الشيخ المفيد، محمد بن محمد بن النعمان ابن المعلم أبي عبد الله العكبري البغدادي (متوفاي413 هـ)، الجمل، ص230، ناشر: مكتبة الداوري ـ قم.

ابن عساكر دمشقي در باره اين روايت مي گويد:

هذا حديث حسن من رواية أم سلمة هند زوجة النبي صلي الله عليه وسلم

ابن عساكر الدمشقي الشافعي، أبي القاسم علي بن الحسن إبن هبة الله بن عبد الله (متوفاي571هـ)، الأربعين في مناقب أمهات المؤمنين رحمة الله عليهن أجمعين، ج1، ص71، تحقيق: محمد مطيع الحافظ / غزوة بدير، ناشر: دار الفكر - دمشق، الطبعة: الأولي، 1406هـ.

همچنين تعداد ديگري از علماي شيعه و سني نقل كرده اند كه رسول خدا صلي الله عليه وآله به اميرمؤمنان عليه السلام دستور داد كه عائشه را به خانه اش برگرداند:

حدثنا عبد اللَّهِ حدثني أَبِي ثنا حُسَيْنُ بن مُحَمَّدٍ قال ثنا الْفُضَيْلُ يَعْنِي بن سُلَيْمَانَ قال ثنا محمد بن أَبِي يحيي عن أَبِي أَسْمَاءَ مولي بني جَعْفَرٍ عن أَبِي رَافِعٍ ان رَسُولَ اللَّهِ صلي الله عليه وسلم قال لعلي بن أبي طَالِبٍ انه سَيَكُونُ بَيْنَكَ وَبَيْنَ عَائِشَةَ أَمْرٌ قال أنا يا رَسُولَ اللَّهِ قال نعم قال فانا أَشْقَاهُمْ يا رَسُولَ اللَّهِ قال لاَ وَلَكِنْ إذا كان ذلك فَارْدُدْهَا إلي مَأْمَنِهَا.

رسول خدا صلي الله عليه وآله به علي بن أبي طالب عليه السلام فرمود: به زودي بين شما و عائشه اتفاقاتي مي افتد. علي عليه السلام سؤال كرد؟ بين من و او ؟ فرمود: بلي. باز امام عليه السلام سؤال كرد: آيا من بر شقاوت هستم اي رسول خدا ؟ فرمود: نه، ولي هر وقت اين اتفاق افتاد او را به منزلش برگردان.

الشيباني، ابوعبد الله أحمد بن حنبل (متوفاي241هـ)، مسند أحمد بن حنبل، ج6، ص393، ح27242، ناشر: مؤسسة قرطبة - مصر.

الطبراني، ابوالقاسم سليمان بن أحمد بن أيوب (متوفاي360هـ)، المعجم الكبير، ج1، ص332، ح995، تحقيق: حمدي بن عبدالمجيد السلفي، ناشر: مكتبة الزهراء - الموصل، الطبعة: الثانية، 1404هـ - 1983م.

التميمي المغربي، أبي حنيفة النعمان بن محمد (متوفاي363 هـ)، شرح الأخبار في فضائل الأئمة الأطهار، ج1 ص395، تحقيق: السيد محمد الحسيني الجلالي، ناشر: مؤسسة النشر الاسلامي ـ قم، الطبعة: الثانية، 1414 هـ.

هيثمي بعد از نقل اين روايت مي گويد:

رواه أحمد والبزار والطبراني ورجاله ثقات.

اين روايت را احمد، بزار و طبراني نقل كرده و راويان آن ثقه هستند.

الهيثمي، ابوالحسن نور الدين علي بن أبي بكر (متوفاي 807 هـ)، مجمع الزوائد ومنبع الفوائد، ج7، ص234، ناشر: دار الريان للتراث/ دار الكتاب العربي - القاهرة، بيروت - 1407هـ.

ابن حجر عسقلاني نيز مي گويد:

وأخرج أحمد والبزار بسند حسن من حديث أبي رافع ان رسول الله صلي الله عليه وسلم قال لعلي بن أبي طالب انه سيكون بينك وبين عائشة أمر قال فانا أشقاهم يا رسول الله قال لا ولكن إذا كان ذلك فارددها إلي مأمنها.

احمد و بزار با سند حسن از ابو رافع نقل كرده اند كه....

العسقلاني الشافعي، أحمد بن علي بن حجر ابوالفضل (متوفاي852 هـ)، فتح الباري شرح صحيح البخاري، ج13، ص55، تحقيق: محب الدين الخطيب، ناشر: دار المعرفة - بيروت.

بنابراين اميرمؤمنان عليه السلام به دستور رسول خدا صلي الله عليه وآله عمل كرده و به خاطر آن حضرت، عائشه را مجازات نكرده است.

چرا رسول خدا (ص) عبد الله بن أبي را حد نزد؟

علماي اهل سنت ادعا كرده اند، عبد الله بن أبي رئيس منافقان مدينه، به همراه تعدادي از اصحاب؛ از جمله حسان بن ثابت، مسطح بن أثاثة و حمنة بنت جحش كه هر سه نفر از جمله «السابقون الأولون» بودند، به عائشه تهمت فحشاء زدند. وقتي خداوند برائت عائشه را از هفت آسمان نازل كرد، رسول خدا صلي الله عليه وآله آن سه نفر را حد قذف زد؛ اما عبد الله را رها كرد و حد را بر او جاري نكرد؛ زيرا آن حضرت نمي خواست كه از عذاب اخروي عبد الله كاسته شود.

قرطبي، مفسر پرآوازه اهل سنت در اين باره مي نويسد:

قال علماؤنا وإنما لم يُحَد عبدُ الله بن أبي لأن الله تعالي قد أعدَّ له في الآخرة عذابا عظيما فلو حُد في الدنيا لكان ذلك نقصاً من عذابه في الآخرة وتخفيفاً عنه.

دانشمندان ما گفته اند كه عبد الله بن أبي حد زده نشد؛ زيرا خداوند براي او در آخرت عذاب سختي آماده كرده است و اگر در اين دنيا حد زده مي شد، از عذاب قيامت او كاسته مي شد و تخفيفي براي او بود.

الأنصاري القرطبي، ابوعبد الله محمد بن أحمد (متوفاي671هـ)، الجامع لأحكام القرآن، ج12، ص201، ناشر: دار الشعب - القاهرة.

بنابراين، اين احتمال وجود دارد كه اميرمؤمنان عليه السلام عائشه را نيز به همين دليل مجازات نكرده باشد؛ چون خداوند در قرآن كريم مي فرمايد:

وَمَنْ يَقْتُلْ مُؤْمِناً مُتَعَمِّداً فَجَزاؤُهُ جَهَنَّمُ خالِداً فيها وَغَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِ وَلَعَنَهُ وَأَعَدَّ لَهُ عَذاباً عَظيماً. النساء/93.

و هر كس، فرد باايماني را از روي عمد به قتل برساند، مجازاتِ او دوزخ است در حالي كه جاودانه در آن مي ماند و خداوند بر او غضب مي كند و او را از رحمتش دور مي سازد و عذاب عظيمي براي او آماده ساخته است.

همچنين بخاري در صحيح خود نقل مي كند كه عبد الله بن أبي در زمان رسول خدا صلي الله عليه وآله، عبد الله بن أبي فتنه اي بين مهاجرين و انصار ايجاد كرد كه برخي از پيامبر اجازه خواستند عبد الله را بكشد؛ اما آن حضرت فرمودكه دوست ندارد مردم بگويند: «محمد اصحابش را مي كشد».

حَدَّثَنَا مُحَمَّدٌ أَخْبَرَنَا مَخْلَدُ بْنُ يَزِيدَ أَخْبَرَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ قَالَ أَخْبَرَنِي عَمْرُو بْنُ دِينَارٍ أَنَّهُ سَمِعَ جَابِرًا - رضي الله عنه - يَقُولُ غَزَوْنَا مَعَ النَّبِيِّ - صلي الله عليه وسلم - وَقَدْ ثَابَ مَعَهُ نَاسٌ مِنَ الْمُهَاجِرِينَ حَتَّي كَثُرُوا، وَكَانَ مِنَ الْمُهَاجِرِينَ رَجُلٌ لَعَّابٌ فَكَسَعَ أَنْصَارِيًّا، فَغَضِبَ الأَنْصَارِيُّ غَضَبًا شَدِيدًا، حَتَّي تَدَاعَوْا، وَقَالَ الأَنْصَارِيُّ يَا لَلأَنْصَارِ. وَقَالَ الْمُهَاجِرِيُّ يَا لَلْمُهَاجِرِينَ. فَخَرَجَ النَّبِيُّ - صلي الله عليه وسلم - فَقَالَ « مَا بَالُ دَعْوَي أَهْلِ الْجَاهِلِيَّةِ ». ثُمَّ قَالَ « مَا شَأْنُهُمْ ». فَأُخْبِرَ بِكَسْعَةِ الْمُهَاجِرِيِّ الأَنْصَارِيَّ قَالَ فَقَالَ النَّبِيُّ - صلي الله عليه وسلم - « دَعُوهَا فَإِنَّهَا خَبِيثَةٌ ». وَقَالَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ أُبَيٍّ ابْنُ سَلُولَ أَقَدْ تَدَاعَوْا عَلَيْنَا، لَئِنْ رَجَعْنَا إِلَي الْمَدِينَةِ لَيُخْرِجَنَّ الأَعَزُّ مِنْهَا الأَذَلَّ. فَقَالَ عُمَرُ أَلاَ نَقْتُلُ يَا رَسُولَ اللَّهِ هَذَا الْخَبِيثَ لِعَبْدِ اللَّهِ. فَقَالَ النَّبِيُّ - صلي الله عليه وسلم - « لاَ يَتَحَدَّثُ النَّاسُ أَنَّهُ كَانَ يَقْتُلُ أَصْحَابَهُ ».

از جابر بن عبد الله انصاري روايت شده است كه گفت: در يكي از جنگ ها يكي از مهاجرين با يكي از انصار درگير شد، انصاري صدا زد «اي مهاجرين به فريادم برسيد»؛ انصاري نيز صدا زد « اي انصار به فريادم برسيد»؛ رسول خدا (ص) اين ندا را شنيده و فرمودند: چرا نداي جاهلي را مي شنوم ؟

گفتند اي رسول خدا! يكي از مهاجرين با يكي از انصار درگير شده است.

حضرت فرمودند: اين سخنان را رها كنيد كه چرك آلود است! خبر به عبد الله بن ابي رسيد؛ او گفت: آنچه بايد مي شد، شد! قسم به خدا اگر به مدينه بازگشتيم، عزيز (ما) ذليل (مهاجرين) را از مدينه بيرون خواهد كرد!

خبر به رسول خدا (ص) رسيد؛ عمر گفت: اي رسول خدا! اجازه بدهيد گردن اين منافق را بزنم! حضرت فرمودند: او را رها كن، تا مبادا مردم بگويند محمد اصحاب خويش را مي كشد!

صحيح البخاري ج3، ص1296، ح3330، كتاب المناقب، باب مَا يُنْهَي مِنْ دَعْوَةِ الْجَاهِلِيَّةِ.

نه تنها رسول خدا، عبد الله بن أبي را نكشت؛ بلكه وقتي او از دنيا رفت، در تشييع جنازه او حاضر شد و خود را كفن و دفن كرد و بر جنازه او نماز خواند.

علي بن أبي طالب عليه السلام وارث و جانشين رسول خدا صلي الله عليه وآله بود، اگر عائشه را مي كشت، مردم حرف هاي ناشايستي پشت سر آن حضرت مي زدند و تاريخ او را محكوم مي كرد.

بنابراين همان طوري كه رسول خدا صلي الله عليه وآله، عبد الله بن أبي منافق را به خاطر مصالح اسلام و مسلمين نكشت، اميرمؤمنان عليه السلام نيز به خاطر مصالحي از مجازات عائشه گذشت.

چرا حضرت موسي، سامري را نكشت؟

طبق آيات قرآن كريم، سامري قوم حضرت موسي عليه السلام را در غياب او گمراه كرد و باعث شد كه پيروان موسي به جاي خداوند گوساله پرست شوند و در حقيقت تمام زحمات حضرت موسي و حضرت هارون عليهما السلام تا آن روز برباد برود.

اما وقتي حضرت موسي از ميعاد برگشت، به جاي كشتن سامري به او گفت:

قَالَ فَاذْهَبْ فَإِنَّ لَكَ فيِ الْحَيَوةِ أَن تَقُولَ لَا مِسَاسَ وَإِنَّ لَكَ مَوْعِدًا لَّن تخُْلَفَهُ وَانظُرْ إِليَ إِلَاهِكَ الَّذِي ظَلْتَ عَلَيْهِ عَاكِفًا لَّنُحَرِّقَنَّهُ ثُمَّ لَنَنسِفَنَّهُ فيِ الْيَمّ ِ نَسْفًا. طه/97.

(موسي) گفت: «برو، كه بهره تو در زندگي دنيا اين است كه (هر كس با تو نزديك شود) بگويي «با من تماس نگير!» و تو ميعادي (از عذاب خدا) داري، كه هرگز تخلّف نخواهد شد! (اكنون) بنگر به اين معبودت كه پيوسته آن را پرستش مي كردي! و ببين ما آن را نخست مي سوزانيم سپس ذرّات آن را به دريا مي پاشيم!

با اين كه سامري فتنه عظيمي برپا كرده بود و بايد مجازات مي شد؛ اما حضرت موسي عليه السلام او را رها كرد تا در قيامت به عذاب ابدي كه خداوند وعده اش را داده بود، گرفتار شود.

شايد اميرمؤمنان عليه السلام نيز به همين دليل، از مجازات عائشه خودداري كرده باشد.

مجازات عائشه، آتش فتنه را شعله ورتر مي كرد:

بدون شك اگر اميرمؤمنان عليه السلام عائشه را مجازات مي كرد، نه تنها فتنه پايان نمي يافت؛ بلكه عده اي فرصت طلب از اين قضيه سوء استفاده مي كردند و حكم جهاد عليه آن حضرت را صادر مي كردند.

با اين كه اميرمؤمنان عليه السلام در كشتن عثمان هيچ نقشي نداشت؛ و بلكه بارها و بارها با محاصره كنندگان خانه عثمان صحبت كرد تا آن ها را از اين كار بازدارد؛ اما با اين حال فرصت طلبان پيراهن عثمان را به دست گرفتند و باعث كشته شدن ده ها هزار نفر شدند. اگر اميرمؤمنان عليه السلام عائشه را مجازات مي كرد، قطعا بهانه خوبي به دست دشمنان اميرمؤمنان عليه السلام براي برپايي فتنه مي داد.

مقدسي در البدء والتاريخ و ابن العبري در تاريخ مختصر الدول مي نويسند كه وقتي معاويه خبر جمل را شنيد مردم را تحريك كرد كه براي جنگ اميرمؤمنان عليه السلام آماده شوند:

ذكر صفين وهو موضع بين العراق والشأم وقامت الحرب بين الفريقين أربعين صباحا قالوا ولما بلغ معاوية خبر الجمل دعا أهل الشأم إلي القتال علي الشوري والطلب بدم عثمان....

داستان صفين. صفين، محلي بين عراق و شام بود كه چهل روز بين دو گروه در آن جا جنگ بود. گفته اند كه وقتي خبر جمل به معاويه رسييد، مردم شام را دعوت كرد تا براي قرار دادن حكومت در شورا و طلب خون عثمان بجنگند.

المقدسي، مطهر بن طاهر (متوفاي507 هـ)، البدء والتاريخ، ج5، ص217، ناشر: مكتبة الثقافة الدينية - بورسعيد

ولما بلغ معاوية خبر الجمل دعا أهل الشام إلي القتال والمطالبة بدم عثمان.

وقتي خبر جمل به معاويه رسيد، مردم را شام را براي جنگ و طلب خون عثمان دعوت كرد.

ابن العبري، غريغوريوس بن اهرون الملطي، (متوفاي685 هـ)، تاريخ مختصر الدول، ج1، ص55، طبق برنامه الجامع الكبير.

اميرمؤمنان عليه السلام، عائشه را بدون مجازات به مدينه برگرداند؛ آيا اگر به او آسيبي مي زد و يا در معركه كشته مي شد، معاويه چادر او را پيراهن عثمان نمي كرد؟

قطعا كشته شدن همسر رسول خدا صلي الله عليه وآله بهانه بهتري براي معاويه بود و او با تبليغات فراوان اميرمؤمنان عليه السلام را دشمن رسول خدا معرفي و كشتن او را اوجب واجبات معرفي مي كرد.

بنابراين كشتن و مجازات كردن عائشه به هيچ وجه به صلاح حكومت اسلامي نبود؛ همان طوري كه كشتن سامري در زمان حضرت موسي و كشتن عبد الله بن أبي در زمان رسول خدا صلي الله عليه وآله به صلاح حكومت نبود.

موفق باشيد

گروه پاسخ به شبهات

مؤسسه تحقيقاتي حضرت ولي عصر (عج)



Share
1 | امير دلاور از بندر عباس | United States - Torrance | ٠٦:٢١ - ٢٥ خرداد ١٣٩١ |
با سلام.بسيار عالي بود.واقعا دستتان درد نکند. من استفاده زيادي کردم..التماس دعا
2 | منتقد | Iran - Tehran | ٠٨:٣٥ - ٢٥ خرداد ١٣٩١ |
سلام عليکم يکي از شبهاتي که در اين خصوص مطرح هست اينست که: اهل سنت به آيه اي از قرآن استناد مي کنند که مضمون آيه چنين است:هر زماني که بين دو گروه مؤمن جنگي در گرفت ميان آنان را آشتي دهيد. اهل سنت هم با توجه به اين آيه مي گويند که هر دو گروه مؤمن بودند و برحق. اگر لطف کنيد و بگوييد که کدام آيه قرآن اين چنين سخني را گفته ممنون مي شوم. اجرکم عند الله تعالي

پاسخ:
باسلام
دوست گرامي اين آيه در سوره حجرات آيه 9 وجود دارد «وَ إِنْ طائِفَتانِ مِنَ الْمُؤْمِنينَ اقْتَتَلُوا فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُما فَإِنْ بَغَتْ إِحْداهُما عَلَى الْأُخْرى‏ فَقاتِلُوا الَّتي‏ تَبْغي‏ حَتَّى تَفي‏ءَ إِلى‏ أَمْرِ اللَّهِ فَإِنْ فاءَتْ فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُما بِالْعَدْلِ وَ أَقْسِطُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطينَ ؛و هرگاه دو گروه از مؤمنان با هم به نزاع و جنگ پردازند، آنها را آشتى دهيد؛ و اگر يكى از آن دو بر ديگرى تجاوز كند، با گروه متجاوز پيكار كنيد تا به فرمان خدا بازگردد؛ و هرگاه بازگشت (و زمينه صلح فراهم شد)، در ميان آن دو به عدالت صلح برقرار سازيد؛ و عدالت پيشه كنيد كه خداوند عدالت پيشگان را دوست مي ‏دارد»
اين آيه در مورد مهاجرين و انصار مي باشد كه بر سر مسائل قبيله اي و ... با يكديگر به جدال مي پرداختند نه جنگهاي امام علي عليه السلام كه جنگ با خليفه مسلمين و جنگ با فردي از مسلمين است كه اينهمه از رسول الله در مورد حقانيت او احاديث آمده بخصوص حديث متواتر «علي مع الحق و الحق مع علي»
در شأن نزول اين آيات آمده است: ميان دو قبيله «اوس» و «خزرج» (دو قبيله معروف «مدينه») اختلافى افتاد، و همان سبب شد كه گروهى از آن دو به جان هم بيفتند و با چوب و كفش يكديگر را بزنند! (آيه فوق نازل شد و راه برخورد با چنين حوادثى را به مسلمانان آموخت). « مجمع البيان»، ذيل آيات مورد بحث؛« بحار الانوار»، ج 22، ص 53؛« تفسير ابن كثير»، ج 4، ص 226.
بعضى ديگر گفته‏ اند: دو نفر از «انصار» با هم خصومت و اختلافى پيدا كرده بودند، يكى از آنها به ديگرى گفت: من حقم را به زور از تو خواهم گرفت؛ زيرا جمعيت قبيله من زياد است! و ديگرى گفت: براى داورى نزد رسول اللَّه صلى الله عليه و آله مى ‏رويم. نفر اوّل نپذيرفت، و كار اختلاف بالا گرفت، و گروهى از دو قبيله با دست و كفش و حتى شمشير به يكديگر حمله كردند، آيات فوق نازل شد (و وظيفه مسلمانان را در برابر اين گونه اختلافات روشن ساخت). « قرطبى»، ج 9، ص 6136؛« جامع البيان»، ج 26، ص 166؛« درّ المنثور»، ج 6، ص 90 ؛ شأن نزول آيات قرآن، ص: 414
در ثاني از روايات به خوبى استفاده مى ‏شود كه امير مؤمنان على (ع) اصرار زيادى داشت كه در ميدان «جمل» جنگى صورت نگيرد و خون مسلمين بر صفحه آن ريخته نشود. و نيز آمده است كه در آن روز پرچم را به دست «محمد بن حنفيه» داد سپس در فاصله ميان نماز صبح تا ظهر، پيوسته آنها را دعوت به صلح و اصلاح و بازگشت به پيمان و بيعت مى‏ كرد. و خطاب به «عايشه» كرد و فرمود: «خداوند در قرآن مجيد، تو (و ساير همسران پيامبر را) دستور داده است كه در خانه‏هايتان بمانيد (و آلت دست اين و آن نشويد)! تقواى الهى پيشه كن و به خانه‏ات باز گرد و فرمان خدا را اطاعت كن! بعد رو به «طلحه» و «زبير» كرد و فرمود: «شما همسران خود را در خانه پنهان كرده‏ ايد، ولى همسر رسول خدا (ص) را به ميدان، در برابر همه آورده‏ايد! شما مردم را تحريك مى‏كنيد و مى‏گوييد ما براى خونخواهى «عثمان» اين جا آمده‏ايم و مى‏خواهيم خلافت، شورايى شود (در حالى كه مردم انتخاب خود را كرده و خود شما نيز بيعت نموده‏ايد)! به «زبير» فرمود: «آيا به خاطر دارى كه روزى در مدينه من و تو با هم بوديم و تو با من سخن مى گفتى و تبسّمى بر لب داشتى، پيامبر از تو پرسيد آيا على را دوست دارى؟ تو گفتى چگونه او را دوست نداشته باشم در حالى كه ميان من و او، هم خويشاوندى و هم محبّت الهى است در حدّى كه در باره ديگرى نيست! در اين جا پيامبر (ص) فرمود: تو در آينده با او پيكار خواهى كرد، در حالى كه ظالم هستى! تو گفتى پناه مى‏برم به خدا از چنين كارى»! باز هم على (ع) به نصيحت ادامه داد و به پيشگاه خداوند عرضه داشت:
«خداوندا من بر اينان اتمام حجّت كردم و مهلتشان دادم تو شاهد و گواه باش!» سپس قرآن را گرفت و به دست «مسلم مجاشعى» داد و فرمود: «اين آيه را براى آنها بخوان: وَ إِنْ طائِفَتانِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ اقْتَتَلُوا فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُما ...
، اگر دو گروه از مؤمنان با هم پيكار كنند در ميان آنها صلح برقرار سازيد». او به لشكرگاه دشمن نزديك شد و قرآن را به دست راست گرفت و آيه را خواند. آنها حمله كردند و دست راست او را قطع نمودند. قرآن را به دست چپ پيكار كردن با اين گردنكشان براى ما گواراست»! پيام امام اميرالمؤمنين عليه‏ السلام، ج‏1، ص: 487
موفق باشيد
گروه پاسخ به شبهات
(1)
3 | احمد | Iran - Tehran | ٢١:٣٩ - ٢٥ خرداد ١٣٩١ |
بررسي رابطه عايشه با اهل بيت رسول خدا ص + تصوير کتاب - خوشحالي او از شهادت علي ع و حضرت فاطمه س - کينه او از اهل بيت ع - جلوگيري او از دفن امام حسن ع در کنار رسول الله ص و ... در http://14mah.parsiblog.com/Posts/88
4 | عليرضافريدي | India - Mumbai | ٠٩:٥٨ - ٢٦ خرداد ١٣٩١ |
باسلام وتشكر ازمقالات وزحماتتان شبهه اي ازطرف اهل سنت وارده شده به شرح زير:قران ازدواج بازنان رامحدود به 4عدد نمودس اماصيغه نامحدوده ايا اين دليل واضحي بربطلان صيغه ومخالفتش باقران نيست! اهل سنت ادعادارن سندصحيح داريم كه ابن عباس ازنظرحليت متعه برگشت اين شبهه رو هم جواب بديد بعد:من سوالات زيادي ارسال نمودم اماجز دوسه مورد جوابشان راهرجه گشتم نديدم توسايت باتشكر ازگروه پاسخ به شبهات

پاسخ:
باسلام
دوست گرامي
همان قرآني كه ازدواج با زن دائم را محدود به 4 نفر مي كند، همان قرآن، ازدواج موقت را تاييد كرده و محدود نيز نكرده است آيا مي شود گفت آيات قرآن با هم در تعارض هستند؟ روايات فراواني درباره عقد موقت در منابع اهل سنت به ويژه صحيح مسلم وبخاري وجود دارد كه دلالت بر مشروعيت آن مي كند همچنين ازدواج موقت از سيره صحابه و تابعين بوده است آيا مي شود گفت كه صحابه كار خلاف شرع انجام مي دادند؟ اينكه ابن عباس از حليت متعه برگشته باشد اين يك ادعاست زيرا ابن حجر در فتح الباري ج9، ص150 مي گويد: رواياتي كه درباره برگشتن ابن عباس از حليت متعه نقل شده است، سندشان ضعيف هستند. درباره مشروعيت ازدواج موقت در قرآن و روايات و شبهات در اين باره به اين آدرس ها مراجعه كنيد
موفق باشيد
گروه پاسخ به شبهات
5 | فرمان علي معصومي | Iran - Tehran | ١٩:٤٠ - ٢٦ خرداد ١٣٩١ |
جزاکم الله خيرا يا ام المومنين عائشة! چرا اين آيه نازل شده بود(وازواجه امهاتکم)؟ مطلب اين آيه ( وقرن بي بيوتکنّ) چيست؟ باز هم از خانه خود بيرون آمدي و آن هم با آن طلحه که (وازواجه امهاتکم) بسبب او نازل شده بود!!! والسلام على من اتّبع الهدى مقاله بسيار عالي و جالب بود.... اگر اجازه بدهيد به زبان خودمان (زبان سندي) ترجمه کنيم!

پاسخ:
باسلام
دوست گرامي
ترجمه اين مطالب به زبان هاي ديگر اشكالي ندارد
موفق باشيد
گروه پاسخ به شبهات
6 | العبيد | Iran - Tehran | ١٢:١٥ - ٢٨ خرداد ١٣٩١ |
سلام دوست عزيز جناب فرمان علي معصومي ؛ نكته اينجاست كه ام المومنين عايشه زير بار اين حكم الهي(يعني ام المومنيني) نمي رفته: دخل عمار على عائشة رضي الله عنها يوم الجمل فقال السلام عليک يا أماه قالت لست لک بأم قال بلى إنک أمي وإن کرهت . " يعني در جنگ جمل ، عمار ( عليه الرحمه ) بر عايشه وارد شد و گفت : سلام بر تو اي مادرم ! عايشه گفت : من مادرت نيستم . عمار گفت : تو مادرم هستي ولو اينکه بدت بيايد . مستدرك حاكم ، ج4،ص353 رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ
7 | فريذ | Iran - Tabriz | ٢١:٥٥ - ٢٨ خرداد ١٣٩١ |
با سلام جنايتي كه عايشه در بصره انجام داد ام المومنين ديگر به او نمي توان گفت
8 | حجت اسدي | Iran - Tehran | ٠١:٣٤ - ٢٩ خرداد ١٣٩١ |
مطالب بسيارجالب و عبرت آموز است
9 | جواد | Iran - Tehran | ٢١:٠٣ - ٢٩ خرداد ١٣٩١ |
با سلام آقا لطفا لفظ مقدس ام المؤمنين رو چرك آلود نكنيد. اين لقب ، لقبي نيست كه همه زنان پيغمبر اكرم صلي الله عليه و آله سزاوار آن باشند . كدام مادر را مي شناسيد كه بخاطر جاه طلبي خون فرزندان خويش را به باد دهد ؟!! چه خوب گفت ابن عباس : تقبلتِ ، تجملتِ و ان عشتِ تفيلتِ سوار استر شدي ، سوار شتر شدي و اگر عمر كني سوار فيل هم خواهي شد [و به جنگ خدا هم خواهي رفت...!] والسلام
10 | عليرضافريدي | India - Mumbai | ١٩:٥٣ - ٣٠ خرداد ١٣٩١ |
واقعأ ازاين عمريان و توجيہاتشان ادم بهت ميكند وقتي ميبينن سيف بن عمر احاديثش به ضررشان است انجاميگن سيف بن عمر ضعيف بوده تو نقل حديث لذا احاديثش ارزاني خودش اما ميان توتاريخ ميبينن به به سيف براشان توجيہات جالبي اختراع نموده لذا انجا اولأتهمت زنديق وغيره را ازسيف ورميدارن ازاو وتاريخش تمجيد فراوان ميكنن ميگن سيف عارف بود توتاريخ اما كيست كه قصه هاي سيف را بخواند وپي به جعلي بودنشان نبرد به قول اميني سيف ودارودستش توتاريخ تك وتابلو شدن با ساخته هاشان جطورميتوان قبول نمود يك يہودي بياد عثمان وبكشد صفين وجمل را هم براه بياندازد هيج كس نفهمد بس اين امتي كه اهل سنت ميگن فرشته بودن وقتي اينطور يك يہودي نظامشان را ازهم ميپاشد جطور قابل اعتمادند جطورمرجعيت دارند الله اعلم,انگارابن سبا روحي چيزي بود كه سيف كشفش نموده خدا كذابان رالعنت كند باتشكرودرود برايت الله قزويني وگروه پاسخ به شبهات
11 | محمد | | ٠٣:٥٤ - ٠١ تير ١٣٩١ |
با سلام در مورد طلاق دادن عايشه توسط امام علي عليه السلام يا امام حسن يا امام حسين عليهم السلام و اينكه عايشه از شرافت همسري رسول مكرم محروم ماند مطلبي داريد ممنون ميشم...

پاسخ:
باسلام
دوست گرامي
در اين مورد رواياتي در احتجاج طبرسي و ... آمده ولي سند صحيحي ندارند.
موفق باشيد
گروه پاسخ به شبهات
(1)
12 | ??? | India - Mumbai | ٠٤:٣٦ - ٠١ تير ١٣٩١ |
در روايت من اطاع عليا فقداطاعني يك عمري ادعانموده يحيي بن يعلي با ثنابسام الصيرفي ديدار نداشته وازاو حديث نشنيده وابن معين بهمين خاطر روايت وضعيف ومنقطع دانسته وادعانمودن ذهبي والباني هم ازاين جرح خبرنداشتند !روايت علي فرموده اگه عمرنہي متعه نمي كرد جزشقي زنانميكرد كه حكم ازعلي نقل نموده راميگن حكم ,علي رانديده لذا منقطع است روايت !!اين ادعاوشبهه را دقيق ومستند جواب بديد باتشكر

پاسخ:
باسلام

دوست گرامي

در سند روايت اول اين دو شخصيت نيستند روايت اينگونه است: أخبرنا أبو القاسم أيضا أنا ابن مسعدة أنا أبو عمرو عبد الرحمن بن محمد الفارسي أنا ابن عدي نا محمد بن جعفر بن يزيد الطبري نا إبراهيم بن سليمان التميمي الكوفي نا عبادة بن زياد نا عمر بن سعد عن عمر بن عبد الله الثقفي عن أبيه عن جده يعلى بن مرة الثقفي قال سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول من أطاع عليا فقد أطاعني ومن عصى عليا فقد عصاني ومن عصاني فقد عصى الله ومن أحب عليا فقد أحبني ومن أحبني فقد أحب الله ومن أبغض عليا فقد أبغضني ومن أبغضني فقد أبغض الله لا يحبك إلا مؤمن ولا يبغضك إلا كافر أو منافق

(تاريخ مدينة دمشق ج 42 ص 270 دار النشر : دار الفكر - بيروت - 1995 ، تحقيق : محب الدين أبي سعيد عمر بن غرامة العمري)

روايت دوم ,اولاً اين روايت با سند ديگري هم نقل شده است مثل:روى عمر بن سعد الهمداني ، عن حبيش بن المعتمر ، قال : سمعت علياً رضي الله عنه يقول : لولا ما سبق من ابن الخطاب في المتعة ما زنى إلا شقي .

(شرح نهج البلاغة ج 12 ص 159دار النشر : دار الكتب العلمية - بيروت / لبنان - 1418هـ - 1998م ، الطبعة : الأولى ، تحقيق : محمد عبد الكريم النمري)

و در سند ديگر روى أبو بصير ، قال : سمعت أبا جعفر محمد بن علي الباقر رضي الله عنه يروي عن جده أمير المؤمنين رضي الله عنه : لولا ما سبقني به ابن الخطاب ما زنى إلا شقي (همان ج 12 ص 159)

ثانياً از ابن عباس هم نقل شده است: حدثنا رَبِيعُ الْجِيزِيّ قال ثنا سَعِيدُ بن كَثِيرِ بن عُفَيْرٍ قال ثنا يحيى بن أَيُّوبَ عن بن جُرَيْجٍ عن عَطَاءٍ عن بن عَبَّاسٍ قال ما كانت الْمُتْعَةُ إلَّا رَحْمَةً رَحِمَ اللَّهُ بها هذه الأمة وَلَوْلاَ نَهْيُ عُمَرَ بن الْخَطَّابِ عنها ما زَنَى إلَّا شَقِيٌّ قال عَطَاءٌ كَأَنِّي أَسْمَعُهَا من بن عَبَّاسٍ إلَّا شَقِيٌّ (شرح معاني الآثار ج 3 ص 26 دار الكتب العلمية - بيروت - 1399 ، الطبعة : الأولى ، تحقيق : محمد زهري النجار ؛ تفسير السمرقندي المسمى بحر العلوم ،ج 1 ص 320 نصر بن محمد بن أحمد أبو الليث السمرقندي الوفاة: 367 ، دار النشر : دار الفكر - بيروت ، تحقيق : د.محمود مطرجي ؛ شرح نهج البلاغه همان ج20 ص15 ؛ الجامع لأحكام القرآن ، ج 5 ص 130 ، أبو عبد الله محمد بن أحمد الأنصاري القرطبي الوفاة: 671 ، دار النشر : دار الشعب - القاهرة و...)

ثالثا دليل آنها بر اينكه حكم، علي عليه السلام را نديده (با آنكه تابعي است) چيست؟

موفق باشيد

گروه پاسخ به شبهات

(1)
13 | جواد | Iran - Tehran | ١٩:٠٩ - ٠١ تير ١٣٩١ |
سلام عليكم آيا قضيه طلاق عايشه توسط حضرت امير صلوات الله عليه در جنگ جمل صحت دارد؟ و اصلا آيا چنين چيزي مي شود واقع بشود كه زن كسي پس از وفات او از وي طلاق بگيرد و يا طلاقش گرفته شود؟ با تشكر

پاسخ:
باسلام
دوست گرامي
روايت صحيح السندي در اين مورد وجود ندارد.
موفق باشيد
گروه پاسخ به شبهات
(1)
14 | عليرضافريدي | | ٠٧:٢٥ - ٠٢ تير ١٣٩١ |
باسلام وخسته نباشيد حكم سال 50تولد وسال 115 وفات يافته و بعد شهادت علي تولد يافته لذا ميگن روايت او ازعلي مرسل وضعيفه‎‎!‎‎!‎ تومقاله من اطاع عليا فقد اطاعني كه بررسي سندي نموديد وشبهات الباني و جواب داديد اهل سنت به طبع ابن معين اظهارنمودن أخبرنا أبو أحمد محمد بن محمد الشيباني من أصل كتابه ، ثنا علي بن سعيد بن بشير الرازي بمصر، ثنا الحسن بن حماد الحضرمي ، ثنا يحيى بن يعلى ، ثنا بسام الصيرفي ، عن الحسن بن عمرو الفقيمي ، عن معاوية بن ثعلبة ، عن أبي ذرّ رضي الله عنه قال: قالرسول الله: «مَنْ أَطاعَني فَقَدْ أَطاعَ الله وَمَنْ عَصاني فَقَدْ عَصى الله وَمَنْ أَطاعَ عَلِيّاً فَقَدْ أَطاعَني اين حديث به دليل انكه يحيي بن يعلي وبسام الصيرفي ديدارشان باهم ثابت نيس لذا اين روايت حاكم ضعيفه به جرح ابن معين وذهبي والباني ازاين جرح مطلع نشدن `نظرشماجيست راجب اين شبهه‎!‎‎!‎ خوب حالاروايت علي راجب نہي عمر ازمتعه سند صحيحي داره تابتوان با ان عليہ سنت استفاده نمود ياخير باتشكر

پاسخ:
باسلام
دوست گرامي
اولاً سال تولد حكم بن عتيبه مشخص نيست.
ثانياً اگر پنجاه صحيح باشد هم بدليل نقل روايات فراوان يقوي بعضها بعضاً.
ثالثاً اين روايت از ابن عباس با سند صحيح نقل شده است و نقليات او از حضرت امير ع است و اشكالي به استدلال وارد نخواهد بود.
موفق باشيد
گروه پاسخ به شبهات
(1)
15 | عليرضافريدي | | ٠٧:٥٩ - ٠٢ تير ١٣٩١ |
روايت تاريخ مدينه ودمشق كه بهش استناد نموديد راجب من اطاع عليا فقد اطاعني ازنظراهل سنت داراي اشكال هست ! قال ابن عدي : "وقيل : عبادة بن زياد الأسدي وهو من أهل الكوفة من الغالين في الشيعة وله أحاديث مناكير في الفضائل" . عمر بن عبدالله الثقفي وأباه ضعيفان ؛ قال الذهبي في الوالد : "ضعفه غير واحد . وإبراهيم بن سليمان النهمي ؛ ضعفه الدارقطني .

پاسخ:
باسلام
دوست گرامي
اين روايت يا سندهاي فراوان و صحيح نقل شده است به اين آدرس مراجعه فرماييد.
موفق باشيد
گروه پاسخ به شبهات
(1)
16 | غلامعلي | Türkiye - Istanbul | ٢١:١١ - ٠٢ تير ١٣٩١ |
با سلام و خسته نباشيد.
بسيار عالي و قابل استفاده بود خصوصا اين روايت، تکان دهنده است و جاي تامل دارد:

... فَخَرَجَ بَيْنَ رَجُلَيْنِ تَخُطُّ رِجْلاَهُ الأَرْضَ، وَكَانَ بَيْنَ الْعَبَّاسِ وَرَجُلٍ آخَرَ ...
کينه ام المومنين از اميرالمومنين عليه السلام تا اين حد که از بردن نام ايشان هم کراهت داشت!!؟

جناب ام المومنين عايشه، اين را که خودتان نقل کرده ايد: ذکر علي عباده !!؟

روى الخوارزمي باسناده عن عائشة، قالت: «قال رسول الله صلّى الله عليه وآله وسلّم: ذكر علي بن أبي طالب عبادة

المناقب الفصل الثالث والعشرون ص261، ورواه ابن المغازلي في المناقب ص206 الحديث 243 وابن عساكر في ترجمة الإمام علي بن أبي طالب من تاريخ مدينة دمشق ج2 ص408، والوصابي في أسنى المطالب الباب الثاني عشر ص76.

http://haroon.ir/
17 | عليرضافريدي | India - Mumbai | ٢٣:٥١ - ٠٢ تير ١٣٩١ |
باسلام وخسته نباشيد اين مطلب ازامام خميني كه درسايت اسلام تكس درج شده تاجه حد صحت داره:«روشن و واضح است که اگر رسول خدا امرامامت را آن چنان که خدا دستور داده بود اجرا و اعلام مي‌کرد و در اين راه سعي و تلاش مي نمود، اين همه اختلافات در کشورهاي اسلامي و جنگها و خونريزي‌ها اتفاق نمي‌افتاد، و اين همه اختلافات در دين خدا از اصول گرفته تا فروع به وجود نمي آمد» (کشف الاسرار: ص155 ؛ سخن ايت الله مكارم هم راجب انكه استاد خوب شاگرد خوب تربيت ميكند راهم شرح دهيد باتشكر

پاسخ:
با سلام
دوست گرامي
اين افتراء و تهمتي است كه از طرف مخالفين، به امام خميني زده شده است در حقيقت كلام امام را تحريف كرده اند؛ زيرا اصل كلام امام اين است :روشن و واضح أست كه اگر امر إمامت به همان شكلي كه خدا دستور داده بود و به همان شكلي كه پيامبر صلي الله عليه وآله درباره آن تبليغ كرده و كوشش درباره آن كرده بود، جريان پيدا مي كرد إين همه إختلافات در مملكت إسلامي و جنگها و خونريزي ها إتفاق نمي أفتاد و أين همه إختلافات در دين خدا أز أصول گرفته تا فروع پيدا نمي شد. كشف الاسرار ص135 بنابراين اين تحريف از آنجا پيدا شده است كه عده اي به دل خواه خود در كشورهاي عربي اين كتاب را چاپ كرده و شخصي به نام محمد بنداري نيز به عربي ترجمه كرده كه برخلاف اصل كلام امام است
و مقصود از كلام آيت الله العظمي مكارم شيرازي اين است كه استاد، در رفتار و كردار و علم شاگرد تاثير مي گذارد لذا استاد اگر خوب باشد، اثر مثبت و خوبي روي شاگرد مي گذارد
موفق باشيد
گروه پاسخ به شبهات
18 | رضا حسيني | United States - Atlanta | ١٢:٢٢ - ٠٣ تير ١٣٩١ |
يه سوال : آيا يک روايت در کتب اربعه شيعه وجود دارد که راوي آن حضرت زهرا باشد ؟؟؟؟؟ خيلي زشته اگه حتي يک روايت نباشه !!! خواهششششششششششا جواب بديد

پاسخ:
باسلام
دوست عزيز
بله وجود دارد مانند: عن جابر ، عن زينب بنت علي عليهما السلام قالت : " قالت فاطمة عليها السلام في خطبتها في معنى فدك: لله فيكم عهد قدمه إليكم وبقية استخلفها عليكم...(من لا يحضره الفقيه ج3 / 568)
موفق باشيد
گروه پاسخ به شبهات
(1)
19 | عليرضافريدي | India - Mumbai | ٠٩:١٩ - ٠٦ تير ١٣٩١ |
با.سلام وخسته نباشيد تواين مقاله من اطاع عليافقد اطاعني كه شما اورديد توسايت نظرالباني وذهبي وحاكم وبررسي نموديد اما اين شبهه ابن معين كه ميگه يحيي بن معين وبسام الصيرفي ديدارشان باهم ثابت نيست جزتواين حديث والا ازهم روايت مستقيمي ندارند ولذا ديدارشان ثابت نيس وحديث منقطع ميشه وتومقاله نياورديد ايا اين شبهه ابن معين ارزشي داره يابخاطرتعصب وانكار فضيلت علي جنين سخني رانده

پاسخ:
باسلام
دوست گرامي
اولاً يحيي بن يعلياحتمالاً منظور شماست
ثانياً ابن معين كجا اين سخن را گفته است؟
ثالثاً وقتي فردي از فرد ديگري روايتي نقل مي كند اصل اين است كه با او ديدار داشته و او را ديده است مگر اينكه برخلاف آن دليلي داشته باشيم. روي هوا كه نمي توان حرف زد.
موفق باشيد
گروه پاسخ به شبهات
(1)
20 | رضا حسيني | United States - Atlanta | ١٢:١٨ - ٠٨ تير ١٣٩١ |
با عرض سلام و خسته نباشيد . يک سوال خدمت شما احياگران سنت نبي گرامي عرض مي کنم : آيت الله قزويني چطور به اين روايت استدلال مي فرمايند که عمر گفته است : کانت بيعه ابي بکر فلته وقي الله المسلمين شرها فمن عاد الي مثلها فاقتلوه . بيعت ابوبکر لغزشي بود که خداوند شرّش را مرتفع سازد واگر کسي دوباره چنين خطايي مرتکب شد او را بکشيد. صحيح بخاري – ج5 – ص208 !!!! چون اين حرف عمر نيست ، پس عمر مي گويد : هر کس گمان کند که خلافت ابوبکر فلته بوده ..... (الي آخر ) از صميم قلب براتون دعا مي کنم .....

پاسخ:
باسلام
دوست گرامي
اين سخن سخن عمر نيز مي باشد كه در سخنرانيي در حج گفته است:(...فلا يَغْتَرَّنَّ امْرُؤٌ أَنْ يَقُولَ إنما كانت بَيْعَةُ أبي بَكْرٍ فَلْتَةً وَتَمَّتْ ألا وَإِنَّهَا قد كانت كَذَلِكَ وَلَكِنَّ اللَّهَ وَقَى شَرَّهَا)
الجامع الصحيح المختصر(صحيح بخاري) ج 6 ص 2505، اسم المؤلف: محمد بن إسماعيل أبو عبدالله البخاري الجعفي الوفاة: 256 ، دار النشر : دار ابن كثير , اليمامة - بيروت - 1407 - 1987 ، الطبعة : الثالثة ، تحقيق : د. مصطفى ديب البغا
موفق باشيد
گروه پاسخ به شبهات
(1)
21 | محمد | Iran - Rasht | ٠٥:٢٦ - ١١ تير ١٣٩١ |
جناب رضا حسيني كه نميدانم چرا اين نام را براي خود انتخاب كرده اند؟! ظاهرا شيعه را به تقيه كافر ميدانند و ... اما خود آنها ... والا بهتره بگم تقيه كه ندارند دروغ گو هستند. اما به نظر ميرسه ايشون تحت القائات شبكه ها و ورسانه هاي وهابي قرار گرفتند. يادمه در برنامه شبكه وهابي كلمه ... جناب هاشمي با كارشناس دروغگوش همين اشكال را وارد كردند و اتفاقا به دروغ از روي برنامه مكتبه شامله حديثي آوردند كه اهل سنت در كتابهاشون از حضرت زهرا سلام الله عليها روايت دارند. روايتي را ناقص آوردند كه روي فاطمه عن النبي آن النبي قال... و ادامه را نخواندند. از آنجا كه هميشه رو سياهي بروي زغال مانده در برنامه كلمه طيبه ادامه روايت را نشان دادند : قال بعد طلاقها... .وهمه ميدانند كه حضرت زهرا طلاق نگرفتند و معلوم شد اين روايت را به دروغ در شبكه وهابي كلمه .... و جناب هاشمي براي فريب بيان كردند. ميدانم فايده ندارد اما جناب كه مسمي به رضا حسيني هستي مراجعه كن و ببين زشتي در كجا است. و السلام علي من اتبع الهدي
22 | يوسف متوسليان | | ٠٦:٥١ - ١١ تير ١٣٩١ |
اذا مات ولم يعرف امام زماننا مات ميتة الجاهليه
به يقين که حضرت عايشه با وجود اينکه چند سالي حضور مبارک نبي مکرم اسلام را درک کرد اين درک ظاهري بود نه باطناً و او از کساني است که شامل اينآيه شريفه قرآن مي شود که مي فرمايد يا ايهاالذين آمَنوا آمنوا باالله اي کساني که به زبان ايمانآوردهايد به قلب وعمل ايمان بياوريد لذا به همين علت او نه تنها پيامبر بزرگوار اسلام را بعنوان امام خود نشنناخت بلکه حضرت شاه ولاه علي ع را نيز به عنوان امام و ولايت بعد از رسالت نشناخت و حضرت نبي خبراز ججنگ جمل را به خليفه وجانشينن بعد از خود داد
و بايد به برادران اهل سنت خودم بگويم که شيعه هيچ گاه به امهات المومنين اهانت نميکند پس اگر در کتابهاي خودتان يک جستجو کنيد ميبينيد که صحابه در کتابهاي شما به عايشه تهمت زده اند نه شيعيان و صحابه علي ع
23 | محمد صالحي | Iran - Tehran | ٢٢:٥٦ - ١١ تير ١٣٩١ |
جناب رضا حسيني زشت شير دادن زن به مرد بزرگ ساله
زشت کشتن بيست هزار انسانه
زشت کشتن يک مسلمان بي گناه و همبستر شدن با زنشه(داستان خالد ابن وليد)
زشت بلد نبودن تيممه
زشت کتک زدن دختر پيغمبره
زشت داشتن خال المومنينيه که که چهار نفر ادعاي پدريشو داشتن...
از اين زشت ها تو مذهب شما زياده فقط چندتا شو گفتم با بقيه شون ميشه يه کتاب 100 جلدي نوشت...
يا علي
24 | جواد | Iran - Tehran | ١٠:٢٥ - ١٣ تير ١٣٩١ |
با سلام فرموديد كه در كتاب احتجاج طبرسي (رحمه الله)، رواياتي در باب طلاق عايشه از جناب رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم وجود دارد . لطف كنيد و بفرمائيد كه اين روايات چه تعداد هستند ؟ و آيا اين روايات ضعيف فقط دراين كتاب آمده است يا در كتب ديگر نيز موجودند؟ و نيز آيا تكرار روايات ضعيف سبب قوت آن روايت نمي شوند؟ پيش از اين شنيده بودم كه مرحوم علامه عسگري (رحمة الله عليه) در ميان نوشته هاي خود اشاره اي به اين موضوع (طلاق) داشته اند . مثل هميشه منتظر جواب راه گشايتان هستم با تشكر

پاسخ:
باسلام
دوست گرامي
اين روايات توسط ائمه عليهم السلام توجيه شده اند:
سعد بن عبد الله قمي مي گويد: از امام عسكري عليه السلام سؤالي داشتم ايشان مرا به فرزندشان مهدي عج حواله داد تا از ايشان بپرسم پرسيدم: اى مولى و اى فرزند مولاى ما از ناحيه شما براى ما روايت كرده اند كه رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم طلاق زنان خود را به دست امير المؤمنين عليه السّلام قرار داد تا جايى كه در روز جمل به دنبال عايشه فرستاد و به او فرمود: تو با فتنه انگيزى خود براسلام و مسلمين غبار ستيزه پاشيدى و فرزندان خود را از روى نادانى به پرتگاه نابودى كشاندى، اگر دست از من برندارى تو را طلاق مى‏دهم، در حالى كه زنان رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم با وفات وى مطلّقه شده‏اند. فرمود: طلاق چيست؟
گفتم: باز گذاشتن راه فرمود: اگر طلاق آنها با وفات رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم صورت مى‏گيرد چرا بر آنها حلال نبود كه شوهر كنند؟ گفتم: براى آنكه خداى تعالى شوهر كردن را بر آنها حرام كرده است، فرمود: چرا در حالى كه وفات رسول خدا راه را بر آنها باز گذاشته است؟ گفتم: اى فرزند مولاى من! پس آن طلاقى كه رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم حكمش را به امير المؤمنين عليه السّلام واگذار كرد چه بود؟
فرمود: خداى تعالى شأن زنان پيامبر را عظيم گردانيد و آنان را به شرافت مادرى امّت مخصوص كرد و رسول خدا به امير المؤمنين فرمود: اى ابا الحسن؟
اين شرافت تا وقتى براى آنها باقى است كه به طاعت خدا مشغول باشند و هر كدام آنها كه پس از من خدا را نافرمانى كند و بر تو خروج نمايد راه را براى شوهر كردن وى بازگذار و او را از شرافت مادرى مؤمنين ساقط كن.
( كمال الدين-ترجمه پهلوان، ج‏2، ص: 198)
موفق باشيد
گروه پاسخ به شبهات
(1)
25 | عليرضافريدي | | ١٠:٤٧ - ٢٠ تير ١٣٩١ |
باسلام وخسته نباشيد تومقاله ايا ايه غلبت روم راجب عمر هست به حديث كافي كه راويش سهل بن زياده استناد شده بود كه شماتضعيف وبعضافاسد المذهبش خوانديد حال روايات سهل هم زياده توكتاب كافي باتضعيفي كه شما هم تصديق نموديد تكليف كتاب كافي جي ميشه !!!چرا يك بام و دو هوا ميكنند عالمان ما وتكليف روات رامشخص نميكنن بعد ان حديث كافي كه فرمودس قران هفده هزارايه بود ومجلسي صحيحش دانسته جريانش ازچه قراره باتشكر

پاسخ:
باسلام
دوست گرامي
وي هم تضعيف و هم توثيق دارد و لكن تضعيف هاي او بيشتر است و در حكم مختلف فيه است.
مرحوم خوئي ره با تحقيقاتي كه نموده است چنين مي فرمايد: «سهل بن زياد الآدمي ضعيف جزما أو أنه لم تثبت وثاقته؛ سهل بن زياد يا قطعاً ضعيف است و يا وثاقتش ثابت نشده است»(معجم‏ رجال ‏الحديث ج : 8، ص :340)
آيت الله شبيري در تحقيقي مي فرمايند: امامي مختلف فيه و التحقيق انه ثقه» (نرم افزار درايه الحديث)
در مورد آيات قرآن هم چنين روايت صحيحي وجود دارد ولي يا بايد آن را تاويل كرد كه مثلاً منظور از آيه چيز ديگري است و الا چون با قرآن در تعارض است نبايد قبول كرد.
موفق باشيد
گروه پاسخ به شبهات
(1)
26 | عليرضافريدي | | ١١:٠٣ - ٢١ تير ١٣٩١ |
باسلام وخسته نباشيد!
خوب شما هم روايت وبخاطر سهل با اوردن نظر تضعيف !!!برتضعيفش صحه گذاشتيد حالا مختلف فيه شده يعني هرجابه نفع مابود سخنش صحيح و هرجا به نفع نبود بايد ضعيفش خطاب كنيم!!
كه شما اينجا از ضعف بودنش دفاع نموديد با اوردن نظرتضعيف
اينطور ميكنيم كه سجودي توسايتش ميگه كه شيعه خودش به احاديث راويانشان گزينشي نگاه ميكند هرجابه نفعش نباشه تضعيف هرجابه نفعش باشه صحيح ميداند من ادم حق جوئي هستم تواين مورد حرف سجودي صحيح است
حالامجلسي باعقيده تحريف قرانش واضح باحرف خدا مخالفت نموده حكم مخالف خداجيست !!!شمابگيد
استاد اللهياري توشبكه اهل بيت فرمودن ايه توحديث كافي به معناي نشانه است اينم حرفيس حالا زياد بنظرباثياق حديث نميسازه حديث واضح برتحريف است حرف ناسخ ومنسوخ ايات هم زياد قابل قبول نيس‎)‎روايت وقبول نكنيم هم بايد راويان اين روايت وجاي ديكه هم نپذيريم زيرا حرف ناروا وتحريفي بر امام صادق نسبت دادن بيشك اهل بيت حرف اينطوري نميگن‎(‎
حالابنظرتان روايت منقطع نيس بنظر توحديث كافي جز دو راوي تومتن حديث نيستن
باتشكر ازشما
27 | عليرضافريدي | India - Mumbai | ١١:١٥ - ٢١ تير ١٣٩١ |
يَوْمَ يجَْمَعُ اللَّهُ الرُّسُلَ فَيَقُولُ مَا ذَا أُجِبْتُمْ قَالُواْ لَا عِلْمَ لَنَا إِنَّكَ أَنتَ عَلَّامُ‎ ‎الْغُيُوب ( 109 / مائده ) اينجا انبيا ميگن ما علمي به انكه امت چطور اجابت مانمودن نداريم !!! توتفسيرالميزان علامه طباطبائي فرمودن اين حسب احترامه وسخن نهايي انبيانيس زيرا نظر نبي خاتم بران خواهد بود كه قيامت ميكه امت قران رامهجور ساختن ممنون ميشم نظرشمارا هم راجب ايه بالا بشنوم و اين سخن عيسي كه ميفرمايد تا ميانشان بودم شاهد براعمالشان بودم اما وقتي ازميانشان رفتم توخود ميداني باتشكر

پاسخ:
باسلام
دوست گرامي
حضرت آيت الله مكارم شيرازي مي فرمايند:اينكه از آيات ديگر قرآن استفاده مى ‏شود كه پيامبران شاهدان و گواهان بر امت خويشند، در حالى كه از آيه فوق بر مى‏ آيد: آنها از خود نفى علم مى‏ كنند و همه چيز را به خدا وامى ‏گذارند اين دو چگونه قابل جمع است؟
پاسخ اين است: ميان اين دو تضاد و اختلافى نيست، بلكه مربوط به دو مرحله است، در نخستين مرحله كه آيه مورد بحث اشاره به آن است، انبياء در پاسخ سؤال پروردگار اظهار ادب كرده، و از خود نفى علم نموده، و همه چيز را موكول به علم خدا مى‏ كنند.
ولى در مراحل بعد آنچه را مى‏ دانند در مورد امت خود بازگو مى‏ كنند و گواهى مى‏ دهند.
اين درست به آن مى‏ ماند كه: گاهى استاد به شاگرد خود مى ‏گويد: «پاسخ فلان شخص را بده»! شاگرد نخست اظهار ادب كرده و علم خود را در برابر علم او، هيچ توصيف مى‏ كند و پس از آن آنچه را مى ‏داند مى‏ گويد.
ديگر اين كه: چگونه انبياء از خود نفى علم مى‏ كنند با اين كه آنها علاوه بر علم عادى، بسيارى از حقايق پنهانى را از طريق تعليم پروردگار مى ‏دانند؟!
گر چه در پاسخ اين سؤال مفسران بحث‏هاى گوناگونى دارند، ولى به عقيده‏ ما روشن است كه منظورِ انبياء آن است كه: علم خود را در برابر علم خدا هيچ بشمرند و در حقيقت هم چنين است، هستى ما در برابر هستى بى‏پايان او چيزى نيست و علم ما در برابر علم او، علم محسوب نمى‏ شود.
و خلاصه «ممكن» هر چه باشد در برابر «واجب» چيزى ندارد.
و به تعبير ديگر: دانش انبياء اگر چه در حدّ خود، دانش قابل ملاحظه‏ اى است، ولى در مقايسه با دانش پروردگار چيزى محسوب نمى ‏شود.
يعنى، در حقيقت عالم واقعى كسى است كه: در همه جا و هر زمان حاضر و ناظر و از پيوند تمام ذرات عالم با خبر و از تمام خصوصيات اين جهان كه يك واحد به هم پيوسته است آگاه باشد، و اين صفت مخصوص ذات پاك خدا است.
از آنچه گفتيم روشن مى‏ شود: اين آيه دليل بر نفى هر گونه علم غيب از پيامبران و امامان نمى‏ شود، آن چنان كه بعضى پنداشته‏ اند؛ زيرا «علم غيب» بالذّات مربوط به كسى است كه همه جا و هر زمان حاضر است، و غير او ذاتاً چنين علمى را ندارد بلكه آنچه را خدا از غيب به او تعليم داده است، مى‏ داند.
شاهد اين سخن، آيات متعددى از قرآن است، از جمله در سوره «جن» آيات 26 و 27 مى‏ خوانيم: عالِمُ الْغَيْبِ فَلا يُظْهِرُ عَلى‏ غَيْبِهِ أَحَداً* إِلَّا مَنِ ارْتَضى‏ مِنْ رَسُول: «خداوند عالم الغيب است و هيچ كس را از علم غيب خود آگاه نمى ‏كند* مگر رسولانى را كه برگزيده است».
و در سوره «هود» آيه 49 مى‏ خوانيم: تِلْكَ مِنْ أَنْباءِ الْغَيْبِ نُوحيها إِلَيْك: «اينها از خبرهاى غيبى است كه ما به تو وحى مى‏ فرستيم».
از اين آيات و مانند آنها استفاده مى‏ شود: علم غيب مخصوص ذات خدا است، ولى به هر كس آنچه را صلاح ببيند تعليم مى ‏دهد و كميت و كيفيت آن مربوط به خواست و مشيت او است. (تفسير نمونه ج5، ص153)
در مورد سخن حضرت عيسي عليه السلام هم هر پيامبرى مادامى كه در ميان امت خويش مى ‏باشد، شاهد و ناظر اعمال آنها است و بعد از آنها اوصياء و جانشينان معصومشان، شاهد و ناظر اعمال امت خواهند بود.
موفق باشيد
گروه پاسخ به شبهات
(1)
28 | عليرضا ن | Iran - Tehran | ٠٤:٢٣ - ٢٢ تير ١٣٩١ |
با سلام گروه پاسخ به شبهات اين پاسخ شما به سوال جناب فريدي در مورد اين سخن عيسي كه ميفرمايد تا ميانشان بودم شاهد براعمالشان بودم اما وقتي ازميانشان رفتم توخود ميداني ؛ قبلاً در مقاله آيا آيه‌اي در قرآن كريم در باره جواز توسل به مردگان وجود دارد، زيباتر جواب داديد که به شرح زير است: آيه مربوط به حضرت عيسي در قيامت است ! يعني از زبان حضرت عيسي عليهم السلام در قيامت ! آن حضرت هنوز زنده است! و شاهد بر مسيحيان ، اما وقتي عيسي از دنيا برود ، ديگر مسيحي باقي نمانده است ، بلكه تمامي امت ها مسلمان هستند ، و طبق آيه قرآن شاهد بر مسلمانان پيامبر مسلمانان است.

پاسخ:
باسلام
دوست عزيز
از دقت و مطالعه شما ممنونيم بله در واقع چنين است، ولي سؤال دوست عزيز مي تواند در فرضي باشد كه از دنيا مي رفتند و ظاهر آيه دلالت بر آن دارد(ولو كه ايشان از دنيا نرفته اند) كه در آن صورت جواب داده شده صحيح خواهد بود.
موفق باشيد
گروه پاسخ به شبهات
(1)
29 | عليرضافريدي | | ٢٣:٤١ - ٢٣ تير ١٣٩١ |
باسلام وتشكر اين سه مورد راجواب بديد ممنون ميشم يك:سخن موسي راجب ضال و جاهل بودنش به صريح آيه: قال فعلتها اذا و انا من الضالين ايا اين منافي عصمت وغيب دانستن موسي نيست! دو:چه فضيلتي خدا درسوره حمد برامت محمد داده كه درامتهاي ديكرنيست! سه:ايات نسيان وفراموشي انبيا طبق فرموده سايت اسلام تكس دليل برصحت روايت فراموشي ايات قران است نظرشما چيست! «وَإِذَا رَأَيتَ الَّذِينَ يخُوضُونَ فِي آياتِنَا فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ حَتَّى يخُوضُوا فِي حَدِيثٍ غَيرِهِ وَإِمَّا ينْسِينَّكَ الشَّيطَانُ فَلَا تَقْعُدْ بَعْدَ الذِّكْرَى مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ»!«الأنعام/68» هرگاه کساني را ديدي که آيات ما را استهزا مي‌کنند، از آنها روي بگردان تا به سخن ديگري بپردازند! و اگر شيطان از ياد تو ببرد، هرگز پس از يادآمدن با اين جمعيت ستمگر منشين (وَاذْكُرْ رَبَّكَ إِذَا نَسِيتَ) «الکهف/24» و هرگاه فراموش کردي، و پروردگارت را به خاطر بياور؛ (فَلَمَّا بَلَغَا مَجْمَعَ بَينِهِمَا نَسِيا حُوتَهُمَا) «الکهف/61» هنگامي که موسي و رفيقش به محل تلاقي آن دو دريا رسيدند، ماهي خود را فراموش کردند؛ (قَالَ لَا تُؤَاخِذْنِي بِمَا نَسِيتُ وَلَا تُرْهِقْنِي مِنْ أَمْرِي عُسْرًا) (موسي) گفت:«مرا بخاطر اين فراموشکاريم مؤاخذه مکن و از اين کارم بر من سخت مگير!» (وَلَقَدْ عَهِدْنَا إِلَى آدَمَ مِنْ قَبْلُ فَنَسِي وَلَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْمًا) !«طه/115» پيش از اين، از آدم پيمان گرفته بوديم؛ اما او فراموش کرد؛ و عزم استواري براي او نيافتيم. باتشكرازگروه پاسخ به شبهات

پاسخ:
با سلام
دوست گرامي
پاسخ سوال اول اين است كه جمعى از مفسران معتقدند كه منظور از" ضال" در اينجا خطاى در موضوع است، يعنى من ضربه ه‏اى را كه به آن مرد قبطى زدم به قصد قتل نبود بلكه به عنوان حمايت از مظلوم بود، و نمى‏دانستم منجر به قتل او مى‏شود، بنا بر اين" ضال" در اينجا به معنى" غافل" و منظور غفلت از عاقبت كار است.
بعضى ديگر گفته ‏اند منظور اين است كه خطايى در قتل آن مرد ظالم رخ نداده چرا كه او مستحق بوده است، بلكه منظور اين است كه من نمى‏ دانستم عاقبت اين كار چنين خواهد بود كه من نتوانم در مصر بمانم و مدتى از وطن آواره شوم و برنامه‏ هايم به تاخير افتد.
تفسير سومى كه شايد از جهاتى مناسبتر با مقام موسى ع و عظمت كيان او باشد اين است كه موسى ع در اينجا يك نوع توريه به كار برده است، سخنى گفته كه ظاهرش اين بوده من در آن زمان راه حق را پيدا نكرده بودم بعدا خداوند راه حق را به من نشان داد و مقام رسالت بخشيد، ولى در باطن مقصود ديگرى داشته و آن اينكه من نمى‏دانستم كه اين كار مايه اين همه دردسر مى‏شود و گرنه اصل كار حق بود و مطابق قانون عدالت (و يا اينكه من آن روز كه اين حادثه واقع شد راه را گم كرده بودم و به آنجا رسيدم كه اين حادثه رخ داد).
و مى ‏دانيم منظور از" توريه" اين است كه انسان سخنى بگويد كه باطنش مطلب حقى باشد، ولى طرف مقابل از ظاهر آن چيز ديگرى استفاده كند و اين مخصوص مواردى است كه انسان در تنگنا قرار بگيرد كه مى‏خواهد دروغ نگويد و در عين حال، حفظ ظاهر نيز داشته باشد «1».
نمونه 15 ص205
پاسخ سوال دوم اين است كه برترين‌ دين‌ آن‌ ديني‌ است‌ كه‌ جواب گوي‌ همة‌ نيازهاي‌ انسان‌ در دنيا و موجب‌ سعادت‌ او در آخرت‌ باشد و ساير اديان‌ آسماني‌ گرچه‌ براي‌مردم‌ زمان‌ خود مناسب‌ بوده‌، ولي‌ جامعيت‌ دين‌ اسلام‌ را نداشته‌اند. علت‌ آن‌نيز نبودن‌ زمينه‌ و آمادگي‌ در مردم‌ آن‌ زمان‌ها بوده‌ است‌؛ چون‌ افراد بشر درهمة‌ زمان‌ها از نظر فهم‌ و درك‌ مطالب‌ يكسان‌ نيستند. آنان‌ مانند دانش‌آموزاني‌هستند كه‌ هر كدام‌ آمادگي‌ براي‌ شركت‌ در كلاس‌ مخصوصي‌ را دارند و آنچه‌براي‌ كلاس‌ اول‌ ابتدايي‌ به‌ عنوان‌ درس‌ مطرح‌ مي‌شود يا آنچه‌ در سطح‌متوسطه‌ و كارشناسي‌ و بالاتر در نظر گرفته‌ مي‌شود فرق‌ مي‌كند و چون‌ از زمان ‌ظهور اسلام‌ به‌ بعد رشد فكري‌ بشر رو به‌ كمال‌ بود و روز به‌ روز كاملتر مي‌شد،ازين‌رو ديني‌ هم‌ كه‌ براي‌ هدايت‌ چنين‌ افرادي‌ در نظر گرفته‌ شده‌ كامل‌تر وجامع‌ترين‌ دين‌ مي‌باشد. قرآن‌ نيز صريحاً اين‌ معنا را بيان‌ مي‌كند كه‌: «اءن‌ّ الدين‌عندالله الاسلام‌ و من‌ يبتغ‌ غيرالاسلام‌ ديناً فلن‌ يقبل‌ منه‌ تنها دين‌ كامل‌ از نظرخدا اسلام‌ است‌ و هر كس‌ در آخرت‌ با ديني‌ غير از اين‌ بيايد از او قبول‌ نمي‌شود» و با توجه به اينكه سوره حمد ام القران است و از محكم‏ترين آيات قرآن مى ‏باشد كه خلاصه قرآن محسوب مى‏ شود، اين سوره باعظمت و در حقيقت خلاصه دين از اختصاصات امت پيامبر صلي الله عليه واله است كه داراي دين كاملي دارند
پاسخ سوال سوم اينكه درقرآن كريم درباره انبياء الهي تعابير عصيان ، نسيان ، ذنب ، راويه ، و . . . بكار رفته است چنانكه مي فرمايد :
"فَعَصيَ آدم ربَّهُ فَقَضيََ" و يا در مورد پيامبر مكرم اسلام (ص) مي فرمايد : ماگناه (ذنب ) ما تقدم و ما تأخر تورا بخشيديم .
درباب اين تعابير بايد توجه داشت كه اين كلمات نسبت به افراد درمقامات و منازلي كه ازعبوديت وبندگي قرار دارند معاني متفاوتي دارد وبه مصداق " حَسَنات ُ الاَبْرار سيّئاتُ المُقَرَّبين" آن چيزي كه براي افراد نيكوكار حسنه محسوب مي شود براي آنهايي كه درمنزل عالي تر قراردارند سيئه وگناه محسوب مي شود هريك ازاين منازل بندگي وظايفي رابرعهده صاحب آن منزل ومرتبه مي نهد كه اگر اقدام به انجام آ، وظايف نكند براي او گناه محسوب مي شود و اين تعابير درباره او صادق است . اما گناه ومعصيتي كه درباره او صادق است به معناي خاص آن مرتبه و آن مقام است نه به آن معنا كه براي عامه مردم بكار مي رود كه صاحب مرتبه اي نيستند و براي آنها گناه ومعصيت به معناي ارتكاب محرمات الهي وترك واجبا ت است.
معناي عصمت كه گفته شده عصمت از ارتكاب محرمات و ترك واجبات است كه آنچه به مردم امر مي كنند خود پيشاپيش انجام داده باشند و اين خطا ازآنها سرنزند . اما نسبت به منازل بالاتر از آن كه انبياء بايكديگر متفاوتند " تِلك الرُّسُلُ فَضَّلْنَا بَعْضُهُمْ عَليَ بَعْض" ممكن است پيامبري باتوجه به مقامي كه دارد مرتكب عملي شود كه گناه محسوب شود ولي اگر همان كار راكسي درمقام پايين تر است انجام دهد برايش حسنه محسوب شود وحسنات الابرار سيئات المقربين ازاين باب است . باره انبياء بايد اين كلمات (ذنب ، گناه ، عصيان و . . . ) رامتناسب بامقام خودشان عمل كرد .
حضرت امام (ره) مي فرمايند :" خطيئه آدم (ع) با آنكه ازقبيل خطيئات ديگران نبوده بلكه شايد خطيئه طبيعيه بوده ياخطيئه توجه به كثرت كه شجره طبيعت است بوده ياتوجه به كثرت اسمائي ، پس ازجاذبه فناي ذاتي بوده لكن از مثل آدم (ع) كه صفي ا . . . و مخصوص به قرب وفناي ذاتي است متوقع نبود.
لهذا به مقتضاي غيرت حبي ذات مقدس حق ، اعلان ، عصيان وروايت او رادرهمه عوالم ودرلسان همه انبياء (ع) فرمود:
" وقال تعالي وَ عَصي آدمَ رَبَّهُ فَغَوي . " پس آدم پروردگارش رانافرماني كرد وگمراه شد . 1 سوره طه ، آيه 121
حضرت علامه طباطبايي مي فرمايند : "عصيان آدم ، عصياني نبود كه منافي باعصمت وي باشد بلكه عصياني ذاتي بود وحقيقت آن انتخاب هبوط به دنيا وترك عالم نور وطهارت وانتخاب ظلمت وكدورت است وآيه" فَتَكوُنا مِنَ لظَّالِمينَ" اشاره بدان دارد ومعني اين كلام قرآني" وَ عَصيَ آدَمَ رَبَّهُ فَقَضيَ" به شهادت" ثم اجنبي رَبَهُ فتابَ عليه وهدي " نيز همين است .
چه خداوند سبحان فرمود :" والله لايَهدي القَوْمَ الظاَّلِميِنَ" واگر معصيت آدم (ع) معصيتي ازسرفسق ومخالفت بود مي بايست بهشت وي منزلگه اختيار بود كه مستلزم ماده و ظلمت است ولازمه آن تحقق درزمين بود نه درآسمان " 2
درباره كلمات ديگري مانند توبه كه به انبياء نسبت داده شده كه درمراحلي توبه كردند نيز همينطور است چنانكه درباره حضرت آدم (ع) كلمه توبه بكاربرده شده " فَتابَ عليه " ونيز راجع به انبياء ديگر مثل حضرت موسي (ع) كه درقرآن كريم دارد " ربِّ اَرِنيِ انظُرْ اليك "..." فلمّا افاقَ قالَ تُبْتُ اليكَ "
حضرت امام (ره ) فرمودند : " ازبراي ذنب وگناه مراتبي است كه بعضي ازآن ازحسنات ابرار شمرده شود وبعضي براي خُلَّص ، ذنب است وگويند كه رسول اكرم (ص) فرمود :" ليُغانُ عَلَي قَلْبيِ واِنّي لاستَغْفِروُا ... في كلّ يوم سبعين مَرَّهْ و ازاين احاديث معلوم ميشود كه استغفار فقط منحصر به گناه منافي عصمت نيست و"مغفرت " و"ذنب " ، به اصطلاح عرف عام نيست . پس اين آيه شريفه منافات بامقام معنويه ندارد بلكه مؤكد آن است .
آداب نماز ، امام خميني (ره ) ، ص 71و انسان از آغاز تا انجام ، علامه طباطبايي ، ص 33 ، 32
مقصود از نسيان در آيه إِذا رَأَيْتَ الَّذينَ يَخُوضُونَ في‏ آياتِنا فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ حَتَّى يَخُوضُوا في‏ حَديثٍ غَيْرِهِ وَ إِمَّا يُنْسِيَنَّكَ الشَّيْطانُ فَلا تَقْعُدْ بَعْدَ الذِّكْرى‏ مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمينما و ايه وَ اذْكُرْ رَبَّكَ إِذا نَسيتَ در حقيقت منظور پيروان او هستند كه اگر گرفتار فراموشكارى شدند و در جلسات آميخته به گناه كفار شركت كردند به محض اينكه متوجه شوند بايد از آنجا برخيزند و بيرون روند، و نظير اين بحث در گفتگوهاى روزانه ما و در ادبيات زبانهاى مختلف ديده مى‏شود كه انسان روى سخن را به كسى مى‏كند اما هدفش اين است كه ديگران بشنوند، مطابق ضرب المثل معروف عرب كه مى‏گويد:" اياك اعنى و اسمعى يا جاره".َ نمونه ج5 ص 290
و درباره آيه َلَمَّا بَلَغا مَجْمَعَ بَيْنِهِما نَسِيا حُوتَهُما فَاتَّخَذَ سَبيلَهُ فِي الْبَحْرِ سَرَباً چنين مي گوييم كه مانعى ندارد در مسائلى كه هيچ ارتباطى به احكام الهى و امور تبليغى نداشته باشد يعنى در مسائل عادى در زندگى روزمره گرفتار نسيان شود (مخصوصا در موردى كه جنبه آزمايش داشته باشد آن گونه كه در باره موسى در اينجا گفته‏اند و بعدا شرح آن را خواهيم گفت).
و اما نسبت دادن نسيان همسفرش به شيطان ممكن است به اين دليل باشد كه ماجراى ماهى ارتباط با يافتن آن مرد عالم داشت، و از آنجا كه شيطان اغواگر است خواسته است با اين كار آنها ديرتر به ملاقات آن عالم دست يابند، و شايد مقدمات آن از خود او (يوشع) نيز آغاز گرديده كه دقت و اهتمام لازم را در اين رابطه به خرج نداده است نمونه ج12 ص485
اما آيه لاتواخذني بما نسيت، عدهاي از مفسرين گفته اند كه مقصود از نسيان، ترك است . در اين صورت، يعنى از اينكه سفارش ترا ترك كردم، مرا مورد مؤاخذه قرار مده.وبه معناي غفلت و سهو نيست مجمع البيان ج 6ص747
نسيان در آيه لَقَدْ عَهِدْنا إِلى‏ آدَمَ مِنْ قَبْلُ فَنَسِيَ وَ لَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْما، مسلما به معنى فراموشى مطلق نيست، زيرا در فراموشى مطلق عتاب و ملامتى وجود ندارد، بلكه يا به معنى ترك كردن است همانگونه كه در تعبيرات روزمره به كسى كه به عهد خودش وفا نكرده مى‏گوئيم گويا عهد خود را فراموش كردى، يعنى درك كردن تو همانند يك فرد فراموش‏كار است، و يا به معنى فراموشكاريهايى است كه به خاطر كم توجهى و به اصطلاح" ترك تحفظ" پيدا مى‏شود.نمونه 13 ص318
موفق باشيد
گروه پاسخ به شبهات
30 | عليرضا ن | | ٢٠:٢٦ - ٢٥ تير ١٣٩١ |
با سلام به گروه پاسخ به شبهات: گروه پاسخ به شبهات، آيا اين سخن آيت الله معرفت(ره) کاملتر نيست که مي فرمايند: نسي در قران به دو معنا ظاهر شده و استعمال گرديده است: 1) غفلت و فراموشي است. اين معنا براي انبيا شايسته نيست و فرستادگان خدا نبايد داراي اين حالت سهو و نسيان و غفلت شوند. 2) بي اهميت دانستن و ناچيز شمردن چيزي است ، که در اصطلاح فارسي به دست فراموشي سپردن است نه فراموش شدن که بين اين دو فرق محسوسي است. همانطور که خداوند در سوره توبه مي فرمايد: ( نسوا الله فنسيهم)، آنها خدا را فراموش کردند، خدا هم آنها را فراموش کرد، که نسيان در اينجا نيز به معناي بي اهميتي و به دست فراموشي سپردن است. يعني اهميت به اوامر الهي ندادند، خدا هم به آنها اهميتي نداد. آنها دستورات الهي را مورد عنايت قرار ندادند، خدا هم آنها را از عنايت خويش محروم ساخت. نسيان در آيه مورد بحث هم به همين معناست، چون آدم به سبب برخي از پندارهايي که خود را به ان دل مشغولي داده بود، پنداشت که اين پيام خدا يک دستور حتمي نيست و مي توان با ان مخالفت کرد. خداوند هم مي فرمايد: ما با ادم عهد و پيماني بستيم، اما او اين عهد و پيمان را ناديده گرفت و پشت سر انداخت و به دست فراموشي سپرد.

پاسخ:
باسلام
دوست گرامي
با تشكر فراوان از مطالب خوبتان
موفغق باشيد
گروه پاسخ به شبهات
31 | عليرضافريدي | | ٢٤:٠٨ - ٠٤ مرداد ١٣٩١ |
باسلام وخسته نباشيد شرح نامه 58 نهج البلاغه را ميخواستم وَ کانَ بَدْءُ اَمْرِنا اَنَّا الْتَقَيْنا وَ الْقَوْمُ مِنْ اَهْلِ الشّامِ، وَ الظّاهِرُ اَنَّ آغاز برنامه ما اين بود که با شاميان روبرو شديم، ظاهر امر رَبَّنا واحِدٌ، وَ نَبِيَّنا واحِدٌ، وَ دَعْوَتَنا فِى الاِْسْلامِ واحِدَةٌ، اين بود که پروردگارمان و پيامبرمان و دعوتمان به اسلام يکى بود، يعني علي ع ميكه مابا اهل شام برابربوديم مشكل خون عثمان بود وبس‎!‎‎!‎‎!‎‎ باتشكر

پاسخ:
با سلام
دوست گرامي
اين نامه اميرمومنان عليه السلام است به معاويه كه در حقيقت با جمله والظاهر ان ربنا واحد..، اسلام ظاهري معاويه را بيان مي كند همچنان كه خود ابن ابي الحديدسني در شرح نهج البلاغه در ذيل اين نامه مي گويد« قوله : والظاهر أن ربنا واحد ، كلام من لم يحكم لأهل صفين من جانب معاوية حكماً قاطعاً بالإسلام ، بل قال : ظاهرهم الإسلام» معني كلام علي عليه السلام كه فرمود پروردگار ما يكي است، اين است كه حضرت در حقيقت با اين جمله حكم به اسلام واقعي و حقيقي براي معاويه و يارانش نكرده بلكه ظاهر آنها را اسلامي دانسته است شرح نهج البلاغه ، ابن أبي الحديد ، دار الكتب العلمية - بيروت / لبنان - 1418هـ - 1998م ، چاپ اول 17 ص 82 بنابراين اين جمله دلالت بر مساوي بودن در اسلام واقعي ندارد بلكه منافق بودن معاويه را مي رساند كه به ظاهر ادعاي اسلام مي كند و حضرت با اين جمله پرده از نفاق او برمي دارد
موفق باشيد
گروه پاسخ به شبهات
32 | عليرضافريدي | India - Mumbai | ٠٣:٣٨ - ٠١ شهریور ١٣٩١ |
باسلام وخسته نباشيد‎ لطفأ به اين شبهه عمريان راجب ايہ مباهله پاسخ دهيد باتشكر‎ خداوند متعال در ماجراي افک فرمود: لَّوْلَا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ ظَنَّ الْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بِأَنفُسِهِمْ خَيْرًا. (النور: 12). « چرا هنگامى كه اين (تهمت) را شنيديد، مردان و زنان با ايمان نسبت به خود (و كسى كه همچون خود آنهابود) گمان خير نبردند». همانطور که اين آيه دليل نميشود که ما مؤمنان زن و مرد را با هم برابر و متساوي بدانيم. آيه انفسنا در آيه مباهله هم دليل بر تاويل رکيک شيعه نميشود. رسم مباهله در بين عربان بوسيله خويشاوندان نزديک رسميت مي‌يافت، و به همين خاطر حضرت محمد خاندان خود را برد. ابن تيميه در اين باره‎ ‎‎)‎ايه مباهله‎‎(‎ گويد: مباهله هم فقط بوسيله خويشاوندان نزديک رسميت مي‌يابد، والا اگر چنانچه با آنان از طريق دعوت خويشاوندان دور مباهله مي‌کـرد ،باز شروط مباهله حاصل نمي‌شد.لذا مراد آن بوده که نصارا نيز خويشان نزديک را فرا بخوانند همچنانکه او نزديکان خود را فرا مي‌خواند ..........

پاسخ:
باسلام
دوست گرامي
ابن تيميه: كه دشمني او با اهل بيت آشكار و مشهوراست، به دنبال چاره است تا آياتي كه درباره فضائل اهل بيت نازل شده و او تحمل ديدن آن را ندارد، با القاء شبهاتي انكار كند . ابن تيميه شان نزول آيه مباهله را كه درباره فضيلت اهل بيت نازل شده است را ردٌ كرده و گويد: هيچ‏كس با رسول خدا (ص) در فضايل مساوى نيست. نه على و نه غير او » وي براى اثبات حرف خود به آياتى اشاره مى‏ كند كه در آنها لفظ انفس به كار رفته ولى دلالت بر مساوات ندارد مانند «لَّوْلَا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ ظَنَّ الْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بِأَنفُسِهِمْ خَيْرًا. (النور: 12).چرا هنگامى كه اين (تهمت) را شنيديد، مردان و زنان با ايمان نسبت به خود [و كسى كه همچون خود آنها بود] گمان خير نبردند
پاسخ: ما تابع نص هستيم. براساس آيه مباهله و دلايل قطعى ديگر امام على عليه السلام در تمام كمالات همانند رسول خداست. پيامبر خطاب به او فرمود: «على از من و من از اويم و او ولىّ شما بعد از من است» در برخى آيات بين كلمه انفس و اقرباء مقابله افتاده و نمى‏ توان در همه جا ادعا كرد انفس به معناى اقرباء است. خداوند مى‏ فرمايد: «اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد خود و خانواده خويش را از آتش حفظ كنيد». در اين آيه انفس در نفس انسان به معناى حقيقى آن استعمال شده ولى در آيه مباهله مجازاً در معناى تنزيلى به كار رفته يعنى امام على عليه السلام به منزله پيامبر صلى الله عليه و آله در جميع فضايل است. نه اين‏كه نفس پيامبر صلى الله عليه و آله باشد. و اگر مقصود از انفسنا خود پيامبر (ص) بود چرا على (ص) را همراه آورد. همچنين شخص پيامبر داخل در جمله (تعالوا نَدعُ) است‏ ديگر نياز نيست تا دوباره خود را دعوت كند
همچنين ابن تيميه با القاء اينكه طرفين مباهله تكميل نبودند، در پي اين بوده است تا اصل مباهله را انكار كند در حالي كه پيامبر (ص) شرائط مباهله را رعايت كرد تا اتمام حجت بر آنان شود و حقانيت خود را اثبات كند هرچند اين مباهله هم انجام نشد . بنابراين انكار شآن نزول آيه توسط ابن تيميه در حقيقت همان اجتهاد در مقابل نص است
موفق باشيد
گروه پاسخ به شبهات
33 | حسين | | ٢٢:٣٩ - ٠٢ شهریور ١٣٩١ |
لعنت خدا بر عايشه ؟؟؟ شدزشت است شير دادن زن به مرد بزرگ ساله زشت کشتن بيست هزار انسانه زشت کشتن يک مسلمان بي گناه و همبستر شدن با زنشه(داستان خالد ابن وليد) زشت بلد نبودن تيممه زشت کتک زدن دختر پيغمبره زشت داشتن خال المومنينيه که که چهار نفر ادعاي پدريشو داشتن... از اين زشت ها تو مذهب شما زياده فقط چندتا شو گفتم با بقيه شون ميشه يه کتاب 100 جلدي نوشت... يا علي 24
34 | حسين | | ١٨:١٨ - ٣١ شهریور ١٣٩١ |
قاي اسحاق اگه اينجوري باشه مسيحيان از مسلمانان بيشترند پس انها راستگوتر بايد باشند والله قسم خدمتي که وهابيان وبعضي سنيها به کليسا و کنيسه يهود کرده اند زياد است اروپا مي بيند که هر روز اين ديو صفتان ادم مي کشندترور ميکنندباعث بدنامي پيامبر شده اند حق دارند براي رسول خدا کاريکاتور بکشند وزير عمامه اش بمب بگذارند واسلام را دين خشونت وپيامبر را تروريست قلمداد کنند اين جنايتها باعث رو گرداني از اسلام ومسلمانها در اروپا شده وهرکس مسلمان شود لقب تروريست به او مي دهند راستي اي وهابي کور دل خودت راجاي ان اروچايي بگذار با اين همه ترور چگونه دلت از اسلام ومسلمانها پاک مي شود
35 | امير حسين ازبيرجند | | ٠٩:٤١ - ١٠ مهر ١٣٩١ |
يک سوال خيلي ساده از برادران اهل سنت دارم . مگردرقرآن کريم خطاب به همسران نبي مکرم اسلام ص بيان نشده که ازخانه هايتان بيرون نياييد( سوره احزاب ) ؟ پس دليل عمل نکردن جناب عايشه به قرآن کريم ، رفتن به بصره و راه انداختن جنگ جمل را بفرماييد. لطفاً نفرماييد که به قصد ميانجگري بوده که هيچ سند معتبري دراين زمينه وجود ندارد. ثانياً اگرهم فرمايشتان درخصوص ميانجگري صحيح باشد ، پس چرا نزديک به بيست هزار کشته برجاي گذاشت ؟ راستي تا حالا ازخود واز مولوي هاي محترمتان پرسيده ايد که چرا محمد برادر جناب عايشه درمقابل خواهرش درجنگ جمل ايستاد؟ چرا بايد فرزندبرومند جناب ابوبکر ( که به حق ايشان لياقت لقب خال المومنين را دارند ) بايد در رکاب مولا علي ع و درمقابل خواهر بايستد؟ حتماً جواب را بدون انديشيدن خواهيد يافت.
36 | سيد محمد جواد فاطمي نيا | | ١٣:٤٧ - ٢٩ آبان ١٣٩١ |
سلام
ابوالفضل علمدار (عليه السلام)نگهدارتون .واقعا اين که همچنين سايتي را برپا نموده ايد جهاد في سبيل ا... است الله وکيلي جهاد است جهاد .خدا باعث و باني اش را بيا مرزد.حضرت اميرالمومنين علي (عليه السلام) نگهدارتون.
37 | مصطفي | | ٢٢:٢٦ - ١٩ بهمن ١٣٩١ |
برادران لطفا از توهين به مقدسات همديکر بپرهيزيم توهين بيشتر باعث کدورت و دوري مي شود واين دور از شان کساني است که مسلمان هستند پس مانند چهارده معصوم که به هيچ وجه توهين را قبول نداشتند باشيد قضاوت بين ما در آخرت به قول معروف خورشيد هميشه پشت ابر نميمونه.
پس قبل از اينکه دهان خود را به توهين و فحش دادن نجس کنيم به ياد خدا و چهارده معصوم باشيم.
چون در بعضي بحثهاي ديگر واقعا برادران اهل سنت فحش هاي خيلي بدي به شيعيان ميدادند واقعا براي آنهايي که فحش ميدن خيلي متاسفم چه از برادران اهل سنت چه از برادارن تشيع.
38 | mokhtar saghafi | | ٢١:٤٨ - ١٢ تير ١٣٩٢ |
سلام عليکم اگر امکان داره اين متن رو ترجمه بفرماييد : لَمَّا ظَهَرَ عَلِيٌّ عَلَى أَهْلِ الْبَصْرَةِ أَرْسَلَ إِلَى عَائِشَةَ: ارْجِعِي إِلَى الْمَدِينَةِ وَإِلَى بَيْتِكَ , قَالَ: فَأَبَتْ , قَالَ: فَأَعَادَ إِلَيْهَا الرَّسُولَ: وَاللَّهِ لَتَرْجِعَنَّ أَوْ لَأَبْعَثَنَّ إِلَيْكَ نِسْوَةً مِنْ بَكْرِ بْنِ وَائِلٍ دَمُهُنَّ شِفَارٌ حِدَادٌ يَأْخُذْنَكَ بِهَا , فَلَمَّا رَأَتْ ذَلِكَ خَرَجَتْ " خدا خيرتون بده در پناه حق باشيد - يا علي مدد

پاسخ:
با سلام
دوست گرامي
احنف بن قيس مي گويد: زماني كه حضرت علي عليه السلام بر اهل بصره وارد شد ، شخصي را بسوي عايشه فرستاد تا به او بگويد كه به مدينه و خانه اش برگردد ولي عايشه تمرد كرد دوباره حضرت فرستاده اي را بسوي عايشه فرستاد و پيغام داد بخدا قسم بر مي گردي يا زناني از طايفه بكر بن وائل كه به همراه آنها شمشيرهاي بران و تيزي است را به سويت بفرستم تا تو را بگيرند زماني كه عايشه اين را ديد از بصره خارج شد و رفت.
موفق باشيد
گروه پاسخ به شبهات
39 | mokhtar saghafi | | ٢٣:١٨ - ١٤ تير ١٣٩٢ |
متشکرم از جوابتون - ياعلي مدد
40 | محسن م | | ٠١:٣٤ - ١٦ مهر ١٣٩٢ |
سلام
جناب به ظاهر رضا حسيني(عمر عثماني)
وهابي ديديم با امير المومنين(ع) بغض داشته باشه ولي کسي رو نديديم با حضرت زهرا (س) بغض داشته باشه
همون خطبه حضرت زهرا(س)(خطبه فدکيه)از بهترين خطبه هاي شيعه هاست
البته اگه چشمان کينه اي متن خطبه رو ببينه
  بعدی [1] [2]  
* نام:
* پست الکترونیکی:
* متن نظر :
  

آخرین مطالب
پربحث ترین ها
پربازدیدترین ها