2024 April 19 - جمعه 31 فروردين 1403
گفتن «آمين» بعد از ولا الضالين چه اشكالي دارد؟
کد مطلب: ٥١٦٧ تاریخ انتشار: ٠١ تير ١٣٨٧ تعداد بازدید: 10667
پرسش و پاسخ » اهل سنت
گفتن «آمين» بعد از ولا الضالين چه اشكالي دارد؟

سؤال كننده : سيد رسول كاظمي

پاسخ :

پاسخ اجمالي :

1 . نماز از عبادات است و به اتفاق تمامي مذاهب اسلامي ، توقيفي است ؛ بنابراين اضافه كردن و يا كم كردن چيزي از آن با استناد به رواياتي ضعيف ، جايز نيست ؛

2 . ائمه اهل بيت عليهم السلام ، به پيروان خود به منظور حفظ سنت جدشان دستور ترك آمين را داده اند و اهل بيت عليهم السلام يكي از دو ثقلي هستند كه پيامبر اسلام (صلي الله عليه وآله وسلم ) پيروي و اطاعت بي قيد و شرط از آن ها را بر همه مسلمين واجب كرده است ؛ (قال سألت أبا عبد الله (عليه السلام) أقول إذا فرغت من فاتحة الكتاب آمين ؟ قال لا .) تهذيب الأحكام ، ج2 ، ص74 ، شماره 44 .

3 . علما و بزرگان اهل سنت در جواز و يا عدم جواز گفتن آمين با يكديگر اختلاف دارند و حتي از هر كدام از ائمه اربعه اهل تسنن چندين قول در اين باره نقل شده است كه خود اين نشانگر عدم تماميت رواياتي است كه در باره آمين نقل شده است .

4 . اهل تسنن ، روايت صحيحي براي اثبات اين مطلب ندارند ؛ چرا كه بسياري از روايات به ابوهريره برمي گردد و وي به اتفاق اهل سنت از مدلسين بوده و نيز عمر بن الخطاب او را دشمن خدا ، دشمن كتاب خدا و دزد مي داند (يا عدوّ الله وعدوّ كتابه، أسرقت مال الله؟! . تاريخ الإسلام ، الذهبي ، ج 4 ص 356 و البداية والنهاية ، ابن كثير ، ج 8 ص121) (لتتركن الحديث عن رسول الله صلي الله عليه وسلم ، أو لألحقنك بأرض دوس ! . سير أعلام النبلاء ، الذهبي ، ج 22 ، ص 600 - 601)

و همچنين امير المؤمنين عليه السلام او را دروغگوترين فرد در نقل حديث از پيامبر مي داند (ألا إن أكذب الناس ، أو قال : أكذب الاحياء ، علي رسول الله صلي الله عليه وآله أبو هريرة الدوسي . شرح نهج البلاغه ، ابن أبي الحديد ، ج4 ، ص68 .)

و يا اين روايات به سفيان ثوري بر مي گردد كه وي نيز از مدلسين مشهور كه تدليس وي نيز از نوع تدليس تسويه بوده كه از ديدگاه اهل تسنن بدترين نوع تدليس است . (قال الخطيب وكان الأعمش وسفيان الثوري يفعلون مثل هذا قال العلائي وبالجملة فهذا النوع أفحش أنواع التدليس مطلقا وشرها ؛ تدريب الراوي ، ج1 ، ص187 . ) .

بقيه روايت ها نيز همگي ضعيف السند هستند .

پاسخ تفصيلي :

آمين از ديدگاه پيروان اهل بيت عليهم السلام

از ديدگاه شيعه گفتن كلمه «آمين» بعد از «ولا الضالين» در نماز جايز نيست و مبطل نماز است . اين ديدگاه و نظر اكثر علماي شيعه است و حتي برخي از علما ادعاي اجماع كرده اند . مرحوم صاحب جواهر مي نويسد :

( لا يجوز قول آمين في آخر الحمد ) عند المشهور بين الأصحاب القدماء والمتأخرين شهرة عظيمة كادت تكون إجماعا كما اعترف به في جامع المقاصد ، بل في المنتهي وعن كشف الالتباس نسبته إلي علمائنا مشعرين بدعوي الاجماع عليه ، بل في الغنية والتحرير والمحكي عن الانتصار والخلاف ونهاية الاحكام .

جواهر الكلام ، الشيخ الجواهري ، ج 10 ، ص 2 .

جايز نبودن گفتن آمين در آخر سوره حمد در بين علماي شيعه آنچنان شهرت دارد كه احساس مي شود اين عدم جواز اجماعي باشد همچنانكه نويسنده كتاب جامع المقاصد به آن اعتراف كرده است ؛ بلكه در كتاب المنتهي وكشف الالتباس وغنيه وتحرير وآنچه كه از انتصار وخلاف و نهايه الا حكام نقل شده است اجماع فقهاي شيعه بر عدم جواز گفتن آمين در پيان سوره حمد است.

فقيه نامور شيعه مرحوم آيت الله خويي مي نويسد :

التاسع : تعمد قول «آمين» بعد تمام الفاتحة ، إماما كان أو مأموما أو منفردا ، أخفت بها ، أو جهر ، فإنه مبطل إذا قصد الجزئية ، أو لم يقصد به الدعاء .

منهاج الصالحين ، السيد الخوئي ، ج 1 ، ص 193 .

نهمين چيزي كه سبب باطل شدن نماز مي شود گفتن آمين در پايان سوره حمد است ؛ چه در نماز جماعت باشد ويا فرادا و گوينده آمين امام جماعت باشد ويا ماموم ، وچه آهسته ويا بلند گفته شود ، در هر صورت نماز را باطل مي كند اگر به قصد جزئي از اجزاي قرائت گفته شود نه به قصد دعا .

دلايل بسياري علماي شيعه براي اثبات اين مطلب ارائه كرده اند كه دوستان عزيز مي توانند براي آگاهي از همه آن ها به كتاب هاي مفصل فقهي همانند جواهر الأحكام مراجعه بفرمايند . و مرحوم صاحب وسائل در باب عدم جواز التأمين في آخر الحمد ... 6 روايت نقل مي كند كه ما به چند از آن ها اشاره مي كنيم :

عن محمد بن سنان عن ابن مسكان عن محمد الحلبي قال سألت أبا عبد الله (عليه السلام) أقول إذا فرغت من فاتحة الكتاب آمين ؟ قال لا .

تهذيب الأحكام ، ج2 ، ص74 ، شماره 44 .

محمد حلبي راوي حديث مي گويد : از امام صادق عليه السلام پرسيدم : آيا پس از پايان يافتن سوره حمد آمين بگويم ؟ فرمود : نه .

1 حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ مَاجِيلَوَيْهِ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ حَمَّادٍ عَنْ حَرِيزٍ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ (عليه السلام) ... وَ لَا تَقُولَنَّ إِذَا فَرَغْتَ مِنْ قِرَاءَتِكَ آمِينَ فَإِنْ شِئْتَ قُلْتَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ ... .

علل الشرائع ، ج 2 ، ص358 و وسائل الشيعة (آل البيت) ، ج 5 ص 464 .

و هر گاه از خواندن حمد فارغ شدي، آمين مگو ولي اگر خواستي بگو: الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ .

آمين ، از ديدگاه علماي اهل سنت :

اما علماي اهل سنت در اين باره اختلاف شديدي دارند ، بعضي گفتن آن را واجب مي دانند ، برخي ديگر مستحب ، برخي بلند گفتن و برخي ديگر آهسته خواندن را توصيه مي كنند . حتي در باره نظر هر يك از ائمه مذاهب اربعه نيز چند قول نقل شده است . كه به صورت مختصر اين اقوال را نقل و بعد به نقد ادله آن ها مي پردازيم .

نووي در المجموع مي نويسد :

واختلف أصحاب الشافعي ، فمنهم من قال : المسألة علي قولين ، ومنهم من قال : إذا كانت الصفوف قليلة متقاربة يسمعون قول المأموم يستحب الإخفاء ، وإذا كانت الصفوف كثيرة ، ويخفي علي كثير منهم قول الإمام يستحب لهم الجهر ليسمعوا من خلفهم .

المجموع ، ج3 ، ص368 .

طرفداران شافعي در گفتن آمين پس از خاتمه حمد اختلاف دارند ، برخي گفته اند : در اين مسأله دو نظر هست ، وبرخي گفته اند : اگر صف هاي نماز اندك و فشرده بود و نماز گزاران صداي يكديگر را بشنوند مستحب است كه آمين آهسته گفته شود ؛ ولي اگر صف ها زياد بود و صداي امام را نشنيدند مستحب است آمين را با صداي بلند بگويند تا صفوف دورتر بشنوند.

و نيز مي نويسد :

وعن مالك روايتان : إحداهما مثل قول أبي حنيفة ... والثانية لا يقول فيها أصلاً .

المجموع ، ج3 ، ص373، والمغني ، ابن قدامة ، ج1 ، ص490 .

از مالك يكي ديگر از پيشوايان فقهي اهل سنت دو قول وجود دارد يكي همانند نظريه ابوحنيفه است كه مي گويد : امام پس از حمد بايد آمين بگويد ، ونقل دوم اين است كه آمين نبايد گفته شود.

و شوكاني در نيل الأوطار مي نويسد :

في مشروعية التأمين : قال الحافظ وهذا الأمر عند الجمهور للندب ، وحكي ابن بزيزة عن بعض أهل العلم وجوبه علي المأموم عملاً بظاهر الأمر، وأوجبته الظاهرية علي كل من يصلي ، والظاهر من الحديث الوجوب علي المأموم فقط ، لكن لا مطلقاً بل مقدماً بأن يؤمن الإمام ، والإمام والمنفرد فمندوب فقط .

نيل الأوطار ، ج2 ، ص232 ، باب التأمين والجهر به مع القراءة .

در باره آمين گفتن ، حافظ مي گويد : جمهور از فقها آن را مستحب دانسته اند ، و ابن بزيزه از بعضي از علما آورده است كه وجوب آمين بر ماموم لازم است ؛ ولي ظاهريه بر همه نماز گزاران آن را واجب دانسته اند ؛ ولي از حديث واجب بودن بر ماموم فهميده مي شود به اين ترتيب كه اول امام بگويد ؛ ولي كسي كه فرادا نماز مي خواند بر او مستحب است.

و سرخسي در المبسوط مي نويسد :

فأما آمين فالامام يقولها بعد الفراغ من الفاتحة الا علي قول مالك رحمه الله وهو رواية الحسن عن أبي حنيفة رحمه الله تعالي لقوله صلي الله عليه وسلم إذا قال الامام ولا الضالين فقولوا آمين .

المبسوط ، السرخسي ، ج 1 ، ص 32 .

امام پس از فراغت از حمد بايد آمين بگويد ، مگر به فتواي مالك ، واين فتواي ابو حنيفه است كه امام بايد پس از حمد آمين بگويد ؛ زيرا رسول خدا فرموده است : هرگاه امام ولا الضالين را گفت شما بايد بگوييد : آمين .

بررسي روايات مشروعيت گفتن آمين :

اهل سنت براي مشروع جلوه دادن گفتن آمين ، بعد از ولا الضالين ، به برخي روايات متمسك شده اند كه ما فقط رواياتي را كه در صحاح سته اهل سنت آمده است بررسي مي كنيم ، اين روايات را مي توان به چند دسته تقسيم كرد :

الف : رواياتي كه به ابوهريره ختم مي شود ؛

ب : رواياتي كه به ديگر راويان ختم مي شود .

با تحقيق و بررسي با جرأت مي توان ادعا كرد كه در ميان هر دو گروه هيچ روايت صحيح السندي در اين باره وجود ندارد .

روايات ابوهريره :

الف : رواياتي كه به ابو هريره ختم مي شود از اين قرار است :

صحيح البخاري: 1 و 2 / 369 و370 كتاب الأذان، باب فضل التأمين، وباب جهر المأموم بالتأمين، صحيح مسلم: 2 / 17 و 18 كتاب الصلاة ، باب التسميع والتحميد والتأمين، سنن النسائي: 2 / 481 و 482 كتاب الصلاة ، باب الجهر ب آمين ، وباب فضل الأمر بالتأمين خلف الإمام. و برخي ديگر از روايات كه در سنن ابن ماجه ، سنن أبي داود و جامع ترمذي آمده است .

مناقشه در وثاقت ابو هريره :

ممكن است سؤال شود كه چگونه ممكن است در وثاقت ابوهريره تشكيك كرد ؛ در حالي كه از وي روايات فراواني در كتاب هاي روائي نقل شده است ؟ در جواب مي گوييم : كثرت روايت ، هيچ وقت دلالت بر وثاقت آن شخص نخواهد بود ؛ چرا كه راوي هر چه دروغ گو تر باشد ، رواياتش نيز افزايش خواهد يافت و ابو هريره مصداق كامل و اتم اين مطلب است . ما به چند مورد از جرح هايي كه در باره ابوهريره در كتاب هاي اهل سنت آمده ، اشاره مي كنيم و قضاوت را به عهده خوانندگان مي گذاريم .

عمر ، ابوهريره را دشمن خدا مي داند :

مورخين نقل كرده اند كه عمر بن خطاب در سال 21 هـ ابوهريره را به عنوان والي به بحرين فرستاد . به خليفه خبر دادند كه ابو هريره مال و ثروت هنگفتي جمع آوردي كرده است . خليفه در سال 23 وي را عزل و به مدينه فراخواند . وقتي كه ابو هريره آمد ، عمر به وي گفت :

يا عدوّ الله وعدوّ كتابه، أسرقت مال الله؟!

اي دشمن خدا و دشمن كتاب خدا ! مال خدا را سرقت مي كني ؟

ابوهريره در جواب گفت :

لم أسرق وإنّما هي عطايا الناس لي .

دزدي نكرده ام ، اين ها هديه هايي است كه مردم به من داده اند !

تاريخ الإسلام ، الذهبي ، ج 4 ص 356 و البداية والنهاية ، ابن كثير ، ج 8 ص 121 و الطبقات الظكبري ، ابن سعد ، ج4 ، ص335 و... .

در اين جا بايد از ابوهريره سؤال كرد كه آيا اگر شما والي و حاكم آن جا نبوديد ، بازهم از اين هديه هاي به شما مي دادند ؟ چرا در آن سالهايي كه حاكم مسلمانان نبودي ، كسي به تو چنين هداياي نمي داد .

ابن عبد ربه در عقد الفريد مي نويسد :

ثم دعا أبا هريرة فقال له: هل علمت من حين أني استعملتك علي البحرين، وأنت بلا نعلين، ثم بلغني أنك ابتعت أفراساً بألف دينار وستمائة دينار؟ قال: كانت لنا أفراس تناتجت ، وعطايا تلاحقت. قال: قد حسبت لك رزقك ومؤونتك وهذا فضل فأده. قال: ليس لك ذلك. قال بلي والله وأوجع ظهرك. ثم قام إليه بالدرة فضربه حتي أدماه .

عقد الفريد ، ج1 ، ص13 ، باب ما يؤخذ السلطان من الحزم .

پس از عزل وفراخواني ابو هريره ، عمر گفت : آيا مي داني وقتي كه تو را به ولايت بحرين منصوب كردم كفشي براي پوشيدن نداشتي و حالا به من خبر داده داند كه كه اسب هايي به قيمت هزارو ششصد دينار خريده اي؟ ابو هريره در پاسخ گفت : اسب هايي داشتم كه زادو ولد كردند وهدايائي بود كه مي رسيد ، عمر گفت : من آنچه را كه براي زندگي ات لازم و كافي بود تعيين كرده بودم پس آنچه مازاد بر مخارجت بوده بايد پس بدهي ، ابو هريره گفت : آنچه اضافه دارم مال تو نيست و تحويل نخواهم داد ، عمر گفت : سوگند به خدا تو را شلاق خواهم زد ، سپس بلند شد و با شلاق آنقدر بر وي زد تا بدنش را خونين كرد .

ابن أبي الحديد شافعي در شرح خطبه 567 نهج البلاغه به نقل از استادش ابوجعفر اسكافي مي نويسد :

وأبو هريرة مدخول [اي في عقله دخل] عند شيوخنا غير مرضي الرواية ، ضربه عمر بالدرة ، وقال : قد أكثرت من الرواية وأحر بك أن تكون كاذبا علي رسول الله صلي الله عليه !

شرح نهج البلاغه ، ج4 ، ص67.

ابو هريره از نظر بزرگان علمي ما از نظر عقلي مشكل داشته و رواياتش مورد قبول نبود، عمر او را تازيانه زد ، و به وي گفت : تو زياد روايت نقل مي كني سزاوار است كه به تو گفته شود كه تو نسبت به رسول خدا دروغ مي گويي .

آيا به روايت شخصي كه خليفه دوم اهل سنت ، وي را دشمن خدا ، دشمن كتاب خدا و دزد مي داند ، مي توان اعتماد كرد ؟

عمر ، ابوهريره را تهديد به تبعيد مي كند :

روايت هاي عجيب و غريب ابوهريره از رسول خدا (صلي الله عليه وآله وسلم) به حدي رسيد كه صداي عمر بن خطاب را نيز درآورد ؛ تا جايي كه او را تهديد كرد كه اگر از اين كارش دست نكشد ، او را تبعيد خواهد كرد .

ذهبي ، عالم مشهور اهل سنت در ترجمه ابوهريره مي نويسد :

عن السائب بن يزيد : سمع عمر يقول لأبي هريرة : لتتركن الحديث عن رسول الله صلي الله عليه وسلم ، أو لألحقنك بأرض دوس ! .

سير أعلام النبلاء ، الذهبي ، ج 2 ، ص 600 - 601 و كنز العمال ، المتقي الهندي ، ج 10 ، ص 291 .

سائب بن يزيد از عمر شنيد كه به ابوهريره مي گفت : يا نقل حديث از پيامبر را ترك كن و گر نه تو را به سرزمين دوس ( محل تولد ابوهريره) تبعيد مي كنم .

اگر ابوهريره ، احاديثي كه نقل مي كرده است حقيقتاً از پيامبر اسلام شنيده بود ، چرا عمر وي را از اين كار منع و حتي او را تهديد به تبعيد مي كند ؟ آيا امكان دارد كه عمر ، صحابي رسول خدا را بدون هيچ گناهي ، تنبيه كند ؟

در روايت ديگري خود ابوهريره اعتراف مي كند: احاديثي كه الآن نقل مي كنم ، اگر در زمان عمر نقل مي كردم ، سرم را مي شكست :

عن ابن عجلان : أن أبا هريرة كان يقول : إني لأحدث أحاديث ، لو تكلمت بها في زمن عمر ، لشج رأسي .

سير أعلام النبلاء ، الذهبي ، ج 2 ، ص 601 .

امام علي (عليه السلام) ابوهريره را دروغگوترين فرد مي داند :

ابن أبي الحديد شافعي به نقل از استادش ابوجعفر اسكافي مي نويسد :

عن علي عليه السلام أنه قال : ألا إن أكذب الناس ، أو قال : أكذب الاحياء ، علي رسول الله صلي الله عليه وآله أبو هريرة الدوسي .

شرح نهج البلاغه ، ابن أبي الحديد ، ج4 ، ص68 .

علي عليه السلام فرمود: آگاه باشيد كه دروغگوترين مردم و يا فرمود : دروغگو ترين فرد در بين ما بر رسول خدا صلي الله عليه وآله ابو هريره دوسي است .

ابوهريره ، مدلس بوده است :

يكي از مسائلي كه تمامي علماي رجال اهل سنت بر آن اتفاق نظر دارند ، اين است كه ابوهريره مدلس بوده است و سخني را كه از ديگران شنيده بوده ، به رسول خدا (صلي الله عليه وآله وسلم) نسبت مي داده است .

ذهبي در ترجمه ابوهريره مي نويسد :

قال يزيد بن هارون : سمعت شعبة يقول : كان أبو هريرة يدلس .

سير أعلام النبلاء ، الذهبي ، ج 2 ، ص 608 و الكامل ، عبد الله بن عدي ، ج 1 ، ص 68 و تاريخ مدينة دمشق ، ابن عساكر ، ج 67 ، ص 359 و ... .

ابن كثير دمشقي سلفي بعد از نقل اين سخن در نوع تدليس أبوهريره مي نويسد :

أي يروي ما سمعه من كعب وما سمعه من رسول الله صلي الله عليه وسلم ولا يميز هذا من هذا ، ذكره ابن عساكر . وكان شعبة يشير بهذا إلي حديثه « من أصبح جنبا فلا صيام له » فإنه لما حوقق عليه قال : أخبرنيه مخبر ولم أسمعه من رسول الله صلي الله عليه وسلم .

البداية والنهاية ، ابن كثير ، ج 8 ، ص 117 - 118 .

آنچه مي شنيد نقل مي كرد چه از پيامبر ويا كعب ؛ ولي در نسبت سخن به صاحبش دقت نمي كرد وسخن شخص ديگر را به ديگري نسبت مي داد ( اين مطلي را ابن عساكر نوشته است).

ولذا شعبه با توجه به همين سخن به اين حديث از وي اشاره مي كند كه گفت: هر كس صبح بيدار شود و احساس كند كه جنب شده است بر او روزه نيست و باطل است ، سپس مي گفت : اين حديث را از گوينده اي شنيدم ؛ ولي خودم از رسول خدا صلي الله عليه وآله نشنيده ام .

ذهبي بعد از نقل اين روايت در توجيه تدليس ابوهريره مي گويد :

قلت : تدليس الصحابة كثير ، ولا عيب فيه ؛ فإن تدليسهم عن صاحب أكبر منهم ؛ والصحابة كلهم عدول .

سير أعلام النبلاء ، الذهبي ، ج 2 ، ص 608 .

صحابه فراوان تدليس مي كرده اند وهيچ عيبي ندارد، چون هر يك از آنان از صحابي بزرگتري اين روش را آموخته بودند ، واصحاب همه عادل هستند .

اين سخن غير معقول و خلاف تحقيق است ؛ چرا كه ممكن است شخص حذف شده از كساني باشد كه خداوند آن ها را در قرآنش اين گونه توصيف كرده است :

وَ مِمَّنْ حَوْلَكُمْ مِنَ الْأَعْرابِ مُنافِقُونَ وَ مِنْ أَهْلِ الْمَدينَةِ مَرَدُوا عَلَي النِّفاقِ لا تَعْلَمُهُمْ نَحْنُ نَعْلَمُهُمْ ... التوبه / 101 .

و از (ميان) اعراب باديه نشين كه اطراف شما هستند ، جمعي منافقند و از اهل مدينه (نيز) ، گروهي سخت به نفاق پاي بندند . تو آن ها را نمي شناسي ؛ ولي ما آن ها را مي شناسيم .

يا از اشخاصي همچون وليد بن عقبه باشد كه خداوند در باره او مي فرمايد :

يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا إِنْ جاءَكُمْ فاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُوا أَنْ تُصيبُوا قَوْماً بِجَهالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلي ما فَعَلْتُمْ نادِمينَ . الحجرات / 6 .

اي كساني كه ايمان آورده ايد ! اگر شخص فاسقي خبري براي شما بياورد ، درباره آن تحقيق كنيد ، مبادا به گروهي از روي ناداني آسيب برسانيد و از كرده خود پشيمان شويد!

خطيب بغدادي در باره انواع تدليس مي گويد :

والتدليس يشتمل علي ثلاثة أحوال تقتضي ذم المدلس وتوهينه فأحدها ... والثالثة أن المدلس إنما لم يبين من بينه وبين من روي عنه لعلمه بأنه لو ذكره لم يكن مرضيا مقبولا عند أهل النقل فلذلك عدل عن ذكره ، وفيه أيضا أنه إنما لا يذكر من بينه وبين من دلس عنه طلبا لتوهيم علو الإسناد والأنفة من الرواية عمن حدثه وذلك خلاف موجب العدالة ومقتضي الديانة من التواضع في طلب العلم وترك الحمية في الإخبار بأخذ العلم عمن أخذه ، والمرسل المبين بريء من جميع ذلك » .

الكفاية في علم الرواية ، ج3 ، ص287 ، شماره 1146 ، باب الكلام في التدليس و أحكامه .

تدليس در روايت سه حالت دارد كه وجود هر يك از آن در مذمت شخص مدلس و بي ارزشي قدر ومنزلتش كافي است... سومين حالت تدليس اين است كه : شخص مدلس افرادي را كه بين او و كسي كه از وي نقل حديث مي كند ذكر نكند ؛ چون مي داند كه وجود چنين شخصي در سند سبب بي اعتمادي به آن حديث مي شود . يا اين كه عدم ذكر نام موجب شود تا شنونده توهم كند كه اين حديث از سند بلند بالائي بر خورداراست كه اين خود خلاف عدالت ودينداري راوي واهداف علم آموزي است.

حكم تدليس ازديدگاه اهل سنت :

خطيب بغدادي ، از علماي مشهور اهل سنت در باره حكم تدليس آورده است :

سمعت الشافعي ، يقول : قال شعبة بن الحجاج : « التدليس أخو الكذب »

شعبة بن حجاج مي گويد : تدليس ، برادر دروغ است .

سمعت شعبة ، يقول : « التدليس في الحديث أشد من الزنا ولأن أسقط من السماء أحب إلي من أن أدلس »

از شعبه شنيدم كه مي گويد : تدليس در حديث بدتر از زنا است ، اگر من از آسمان سقوط كنم ، برايم بهتر است از اين كه تدليس كنم .

سمعت المعافي ، يقول : سمعت شعبة ، يقول : « لأن أزني أحب إلي من أن أدلس .

از شعبه شنيدم كه مي گفت : اگر من زنا كنم ، برايم بهتر از اين است كه تدليس كنم .

سمعت أبا أسامة يقول : « خرب الله بيوت المدلسين ما هم عندي إلا كذابون »

از أبا اسامه شنيدم كه مي گفت : خدا خانه مدليسن را خراب كند، آن ها در نزد من دروغگو ياني نيستند .

الكفاية في علم الرواية ، ج3 ، ص287 ، شماره 1137 تا 1141 .

با اين حال چگونه مي توان به روايات ابوهريره احتجاج كرد ؟

همين مسأله باعث شده است كه بسياري از بزرگان اهل سنت ، به تمامي روايات ابوهريره عمل نكنند ؛ چنانچه ابن كثير دمشقي سلفي در البداية والنهاية و ذهبي در سير اعلام النبلاء نوشته اند :

وقال شريك عن مغيرة عن إبراهيم . قال : كان أصحابنا يدعون من حديث أبي هريرة ، وروي الأعمش عن إبراهيم . قال : ما كانوا يأخذون بكل حديث أبي هريرة ، وقال الثوري عن منصور عن إبراهيم قال : كانوا يرون في أحاديث أبي هريرة شيئا ، وما كانوا يأخذون بكل حديث أبي هريرة ، إلا ما كان من حديث صفة جنة أو نار ، أو حث علي عمل صالح ، أو نهي عن شر جاء القرآن به .

البداية والنهاية ، ابن كثير ، ج 8 ، ص 118 و سير اعلام النبلاء ، ج 2 ، ص608 و تاريخ مدينة دمشق ، ج67 ، ص360 .

شريك از مغيره و او از ابراهيم نقل مي كند كه مي گفت : اصحاب ما روايات ابو هريره را رها مي كردند و نقل نمي كردند . و اعمش از ابراهيم نقل مي كند كه مي گفت : اصحاب ما همه احاديث ابوهريره را نقل نمي كردند ، و همو نيز مي گويد : در احاديث ابوهريره دوستان ما چيزهايي مي ديدند كه مخالف بود ، و همه احاديث وي را قابل نقل نمي دانستند ؛ مگر رواياتي كه در توصيف بهشت و جهنم بود ، يا بر عمل نيك و شايسته ترغيب مي كرد ، و يا از اعمال بد نهي مي كرد كه قرآن نيز از آن نهي كرده باشد .

رواياتي كه از ديگران نقل شده است :

روايات سنن ابن ماجه :

اين روايات در سنن ابن ماجه ، كتاب الصلاه والسنة ، باب الجهر بالآمين آمده است .

روايت اول :

903 ، حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ أَبِي شَيْبَةَ حَدَّثَنَا حُمَيْدُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِي لَيْلَي عَنْ سَلَمَةَ بْنِ كُهَيْلٍ عَنْ حُجَيَّةَ بْنِ عَدِيٍّ عَنْ عَلِيٍّ قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ،صلي الله عليه وسلم، إِذَا قَالَ (وَلاَ الضَّالِّينَ) قَالَ « آمِينَ ».

حجيه بن عدي از علي عليه السلام نقل مي كند ، از رسول خدا صلي الله عليه وآله شنيدم كه پس از «ولا الضالين» مي فرمود : آمين .

بشار عواد در شرح سنن ابن ماجه در باره اين روايت مي گويد :

إسناده ضعيف لضعف حميد بن عبدالرحمن بن أبي ليلي فإنّه كان سيّئ الحفظ جداً .

شرح سنن ابن ماجة، بشّار عواد معروف ، ج2 ، ص 136 .

سند اين حديث به جهت حميدبن عبد الرحمن بن ابي ليلي ضعيف است ؛ چون وي از حافظه خوبي برخوردار نبود .

عبد الله بن عدي در باره عبد الرحمن بن أبي ليلي مي گويد :

وهذا كله يؤتي عن ابن أبي ليلي من سوء حفظه كما قال شعبة : ما رأيت أسوأ حفظا من بن أبي ليلي .

الكامل ، عبد الله بن عدي ، ج6 ، ص188 .

تمام اين روايات از طريق ابن ابي ليلي است كه قدرت حفظ ونگهداري اش خوب نبود ، همان گونه كه شعبه در باره وي گفته است : بدتر از ابن ابي ليلي از نظر حافظه كسي را نديدم .

و دار قطني بعد از نقل روايتي از وي مي نويسد :

والاضطراب في هذا من بن أبي ليلي لأنه كان سئ الحفظ والمشهور عنه حديث حجية بن عدي قال شعبة ما رأيت أسوأ حفظا من بن أبي ليلي ثنا بن صاعد قال ثنا عمرو بن علي سمعت أبا داود يقول سمعت شعبة يقول ما رأيت أسوأ حفظا من بن أبي ليلي .

علل الدار قطني ، ص186 .

اضطراب در اين حديث از جهت ابن ابي ليلي است چرا كه وي بد حافظه بود .

روايت دوم :

904 ، حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الصَّبَّاحِ وَعَمَّارُ بْنُ خَالِدٍ الْوَاسِطِيُّ قَالاَ حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ عَيَّاشٍ عَنْ أَبِي إِسْحَاقَ عَنْ عَبْدِ الْجَبَّارِ بْنِ وَائِلٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ صَلَّيْتُ مَعَ النَّبِيِّ ،صلي الله عليه وسلم، فَلَمَّا قَالَ (وَلاَ الضَّالِّينَ ). قَالَ « آمِينَ ». فَسَمِعْنَاهَا مِنْهُ .

جبار بن وائل از پدرش نقل مي كند: با پيامبر نماز مي گزاردم ، وقتي كه رسيد به ولا الضالين، آمين گفت .

بشار عوّاد بعد از نقل اين حديث در شرح سنن ابن ماجه مي گويد :

إسناده ضعيف لانقطاعه ، عبدالجبار بن وائل بن حجر لم يسمع من أبيه .

شرح سنن ابن ماجة ، بشّار عوّاد معروف ، ج2 ، ص137 .

سند حديث ضعيف است چون اولا: منقطع است وثانيا: عبد الجبار از پدرش حديث نشنيده و شنيدن از وي ثابت نيست. همان گونه كه در ذيل در سخن مزي آمده است .

مزي در تهذيب الكمال ، در ترجمه وي مي نويسد :

وقال عباس الدوري ، عن يحيي بن معين : ثبت ، ولم يسمع من أبيه شيئاً .

تهذيب الكمال ، ج16 ، ص394 .

و نيز محمد بن اسماعيل بخاري مي نويسد :

قال لي ابن حجر وولد عبد الجبار بعد موت أبيه بستة أشهر .

التاريخ الكبير ، ج1 ، ص69 .

عبد الجبار شش ماه پس از مرگ پدرش به دنيا آمده است.

و ابن حبان در المجروحين مي گويد :

وأما عبد الجبار بن وائل فإنه ولد بعد موت أبيه بستة أشهر ، مات وائل بن حجر وأم عبد الجبار حامل به ، وهذا ضرب من المنقطع الذي لا تقوم به الحجة ، وقد وهم فطر بن خليفة حيث قال : علي أبي إسحاق عن عبد الجبار بن وائل قال : سمعت أبي .

المجروحين ، ابن حبان ، ج2 ، ص273 .

عبد الجبار بن وائل شش ماه بعد از مرگ پدرش به دنيا آمد ؛ چون مادرش حامله بود كه پدرش مرد، پس درحديث نقل كردن وي از پدرش نوعي اقطاع وجود دارد كه بي ارزش مي شود.

بنابراين ، تمامي روايات ابن ماجه ؛ چه از أبي هريره نقل شده باشد و يا غير او ضعيف هستند و ارزشي براي استدلال ندارند

روايات سنن أبي داود :

أبي داود ، اين روايت را در كتاب الصلاة ، باب التأمين خلف الإمام ، در جلد اول از سنن آورده است :

روايت اول :

933 ، حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ كَثِيرٍ أَخْبَرَنَا سُفْيَانُ عَنْ سَلَمَةَ عَنْ حُجْرٍ أَبِي الْعَنْبَسِ الْحَضْرَمِيِّ عَنْ وَائِلِ بْنِ حُجْرٍ قَالَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ،صلي الله عليه وسلم، إِذَا قَرَأَ ( وَلاَ الضَّالِّينَ) قَالَ « آمِينَ ». وَرَفَعَ بِهَا صَوْتَهُ.

رسول خدا صلي الله عليه وآله هرگاه به ولا الضالين مي رسيد با صداي بلند آمين مي گفت.

سفيان ثوري ، مدلس بوده است :

در سند اين روايت سفيان ثوري است كه وي مدلس بوده است و تدليس وي از نوع تدليس «تسويه» بوده است . در تعريف اين نوع از تدليس گفته اند :

ربّما يسقط ... أو اسقط غيره ضعيفاً أو صغيراً تحسيناً للحديث .

تدريب الراوي ، باب النوع الثاني : المدلس وهو قسمان ، ج1 ، ص186 .

گاهي چيزي از حديث كم مي كرد يا ديگري چنين مي كرد ، به اين جهت كه يا آن شخص ضعيف يا كوچك بوده است .

ابن قطان در باره اين نوع تدليس مي گويد :

وهو شرّ أقسامه .

تدريب الراوي ، ج1 ، ص187 .

اين بدترين نوع تدليس است .

سيوطي در ادامه مي نويسد :

قال الخطيب وكان الأعمش وسفيان الثوري يفعلون مثل هذا قال العلائي وبالجملة فهذا النوع أفحش أنواع التدليس مطلقا وشرها قال العراقي وهو قادح فيمن تعمد فعله وقال شيخ الإسلام لا شك أنه جرح وإن وصف به الثوري والأعمش فلا اعتذار أنهما لا يفعلانه إلا في حق من يكون ثقة عندهما ضعيفا عند غيرهما .

خطيب بغدادي مي گويد : اعمش و سفيان ثوري اين كار را انجام مي داده اند . علائي گفته : سخن آخر اين كه اين نوع از تدليس ، زشت ترين و بدترين نوع آن است . عراقي گفته است : هر كسي كه اين كار را عمداً انجام دهد ، به روايتش ضرر مي زند و روايتش مورد اعتماد نيست . شيخ الاسلام [ابن حجر عسقلاني] گفته است : شكي نيست كه تدليس تسويه موجب جرح است و اگر سفيان ثوري و يا اعمش كه مبتلا به اين نوع تدليس هستند ، اين عذر آن ها از آن ها پذيرفته نمي شود كه كسي بگويد آن دو اين نوع تدليس را در مورد كسي به كار مي برده اند كه نزد خودشان ثقه بوده اند ؛ ولي نزد غير آن ها ضعيف بوده اند .

و سخاوي در فتح المغيث مي نويسد:

قال ابنت الصلاح تبعا للخطيب وغيره عن فريق من المحدثين والفقهاء حتي بعض من احتج بالمرسل محتجين لذلك بأن التدليس نفسه جرح لما فيه من التهمة والغش حيث عدل عن الكشف إلي الإحتمال وكذا التشيع بما لم يعط حيث يوهم السماع لما لم يسمعه والعلو وهو عنده بنزول الذي قال إبن دقيق العيد أنه أكثر قصد المتأخرين به .

السخاوي ، شمس الدين محمد بن عبد الرحمن (متوفاي902هـ) ، فتح المغيث شرح ألفية الحديث ، ج 1 ص 184 ، ناشر : دار الكتب العلمية - لبنان ، الطبعة : الأولي ، 1403هـ .

ابن صلاح به تبع خطيب بغدادي و به پيروي از عده اي از فقهاء و محدثين حتي آن هايي كه حديث مرسل را قبول دارند و به آن احتجاج مي كنند ، مي گويد : تدليس به خودي خود جرح و عيب است ؛ زيرا در آن تهمت پوشاندن حق وجود دارد . از آن جايي كه ما به راحتي مي توانستيم بفهميم كه اين فردي كه اين آقاي مدلس از او روايت نقل مي كند ثقه است يا ضعيف يا اين كه او مي توانسته روايت بشنود يا خير ؛ اما اين مدلس با اين كارش ما را از مرحله كشف اين مطلب به احتمال اين كه اين آقا شايد از او شنيده باشد شايد فردي كه نامش ذكر شده ثقه باشد و يا شايد هم ضعيف باشد مي كشاند و اين توهم ايجاد مي شود كه شايد او از اين راوي حديث شنيده باشد ... .

حتي طبق اصول مالك بن أنس روايت مدلس مطلقاً حجت نيست . سخاوي در فتح المغيث مي نويسد :

وممن حكي هذا القول القاضي عبد الوهاب في الملخص فقال التدليس جرح فمن ثبت تدليسه لا يقبل حديثه مطلقا قال وهو الظاهر علي أصول مالك .

فتح المغيث شرح الفية الحديث ، باب التدليس ، ج1 ، ص203 .

تدليس ، اگر ثابت شود كه كسي آن را انجام داده است ، عيب است و هيچ وجه روايت وي پذيرفته نمي شود . قاضي عبد الوهاب گفته است : اين مطلب با مبناي مالك بن أنس موافق است .

و همان طور كه در باره ابوهريره آورديم ، طبق نظر خود علماي اهل سنت ، تدليس برادر دروغ و بدتر از زنا و ... است .

با اين حال ، چگونه مي توان به روايت هاي سفيان ثوري اعتماد كرد ؟ آيا روايت يك مدلس مي تواند مبناي استنباط فقهي قرار گيرد ؟

سفيان ثوري ، از ديوانه ها روايت نقل مي كرده :

ذهبي ، رجالي مشهور اهل سنت در باره سفيان ثوري مي نويسد :

شبابة ، عن شعبة ، قال : إذا حدثكم سفيان عن رجل لا تعرفونه فلا تقبلوا منه ، فإنما يحدثكم عن مثل أبي شعيب المجنون .

ميزان الاعتدال ، ترجمه الصلت بن دينار ، ج2 ، ص371 ، ص3906 .

شبابه از شعبه نقل مي كند كه وي گفت : زماني كه سفيان از مردي براي شما حديث نقل كرد كه او را نمي شناختيد ، از او قبول نكنيد ؛ زيرا او از افرادي مثل أبي شعيب ديوانه روايت نقل مي كند .

سفيان از دشمنان رسول خدا (صلي الله عليه وآله وسلم) روايت نقل مي كند:

سفيان ثوري از كساني همچون خالد بن سلمة بن العاص ، روايت نقل كرده است كه به نقل ابن عائشه ، اين شخص شعرهايي از بني مروان را كه در هجو رسول خدا (صلي الله عليه وآله وسلم) بود مي خوانده است .

رك : تهذيب التهذيب ، ج11 ، ص157 ، ترجمه سفيان الثوري ، شماره2407 .

ابن حجر عسقلاني در باره خالد بن سلمة مي گويد :

وذكر ابن عائشة انه كان ينشد بني مروان الاشعار التي هجي بها المصطفي صلي الله عليه وسلم .

تهذيب التهذيب ، ترجمه خالد بن سلمة ، ج3 ، ص83 ، شماره 181 .

از كجا معلوم كه شخص حذف شده در روايات سفيان ثوري ، چنين افرادي نباشد و ايشان به خاطر صحيح جلوه دادن روايت ، نام وي را حذف كرده باشد ؟!

روايت دوم :

934 ، حَدَّثَنَا مَخْلَدُ بْنُ خَالِدٍ الشَّعِيرِيُّ حَدَّثَنَا ابْنُ نُمَيْرٍ حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ صَالِحٍ عَنْ سَلَمَةَ بْنِ كُهَيْلٍ عَنْ حُجْرِ بْنِ عَنْبَسٍ عَنْ وَائِلِ بْنِ حُجْرٍ أَنَّهُ صَلَّي خَلْفَ رَسُولِ اللَّهِ ،صلي الله عليه وسلم، فَجَهَرَ بِآمِينَ وَسَلَّمَ عَنْ يَمِينِهِ وَعَنْ شِمَالِهِ حَتَّي رَأَيْتُ بَيَاضَ خَدِّهِ .

وائل بن حجر پشت سر رسول خدا صلي الله عليه وآله نماز مي خواند وي مي گويد : آمين را با صداي بلند گفت ، در هنگام سلام نماز به سمت راست وچپ اشاره و نگاه كرد ؛ به گونه اي كه سفيدي صورتش را مشاهده كردم .

در سند اين روايت ، علي بن صالح (العلاء بن صالح) وجود دارد كه علماي اهل سنت در وثاقت وي اختلاف دارند .

ابن حجر عسقلاني در ترجمه او مي نويسد :

وقال ابن معين أيضا وأبو حاتم لا بأس به وقال ابن المديني روي أحاديث مناكير ... وقال البخاري لا يتابع .

تهذيب التهذيب ، ابن حجر ، ج8 ، ص164 .

ابن معين وابوحاتم گفته اند : ايرادي در وي نيست ؛ ولي ابن مديني مي گويد : احاديث غير قابل قبولي نقل كرده است ، و بخاري گفته است : روايات وي قابل پيروي نيست .

روايت سوم :

938 ، حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ بْنِ رَاهَوَيْهِ أَخْبَرَنَا وَكِيعٌ عَنْ سُفْيَانَ عَنْ عَاصِمٍ عَنْ أَبِي عُثْمَانَ عَنْ بِلاَلٍ أَنَّهُ قَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ لاَ تَسْبِقْنِي « بِآمِينَ ».

در سند اين روايت عاصم الأحول وجود دارد كه ابن حجر در باره وي مي نويسد :

كان يحيي بن سعيد قليل الميل إليه وقال ابن إدريس رأيته أتي السوق فقال اضربوا هذا أقيموا هذا فلا أروي عنه شيئا وتركه وهيب لأنه أنكر بعض سيرته .

تهذيب التهذيب ، ابن حجر ، ج 5 ، ص39 .

ضمن اين كه الباني بعد از نقل روايت مي گويد :

ضعيف .

صحيح و ضعيف سنن أبي داود ، شماره 937 .

روايات سنن ترمذي :

ترمذي اين روايت را در كتاب الصلاة ، باب ماجاء في التأمين آورده است .

روايت اول :

249 ، حَدَّثَنَا بُنْدَارٌ مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا يَحْيَي بْنُ سَعِيدٍ وَعَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ مَهْدِيٍّ قَالاَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ سَلَمَةَ بْنِ كُهَيْلٍ عَنْ حُجْرِ بْنِ عَنْبَسٍ عَنْ وَائِلِ بْنِ حُجْرٍ قَالَ سَمِعْتُ النَّبِيَّ ،صلي الله عليه وسلم، قَرَأَ (غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَلاَ الضَّالِّينَ) فَقَالَ « آمِينَ ». وَمَدَّ بِهَا صَوْتَهُ.

وائل بن حجر مي گويد : هنگامي كه رسول خدا صلي الله عليه وآله در نماز به ولا الضالين مي رسيد، مي گفت : آمين و صدايش را مي كشيد .

روايت دوم :

250 ، قَالَ أَبُو عِيسَي حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرٍ مُحَمَّدُ بْنُ أَبَانَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ نُمَيْرٍ حَدَّثَنَا الْعَلاَءُ بْنُ صَالِحٍ الأَسَدِيُّ عَنْ سَلَمَةَ بْنِ كُهَيْلٍ عَنْ حُجْرِ بْنِ عَنْبَسٍ عَنْ وَائِلِ بْنِ حُجْرٍ عَنِ النَّبِيِّ ،صلي الله عليه وسلم، نَحْوَ حَدِيثِ سُفْيَانَ عَنْ سَلَمَةَ بْنِ كُهَيْلٍ.

در سند اين دو روايت سفيان وجود دارد كه وضعيت وي را پيش از اين روشن كرديم .

نتيجه بحث :

اولاً : نماز از عبادات است و به اتفاق تمامي مذاهب اسلامي ، توقيفي است ؛ بنابراين اضافه كردن و يا كم كردن چيزي از آن با استناد به اين روايات ضعيف جايز نيست .

ثانياً : ائمه اهل بيت عليهم السلام ، به پيروان خود به جهت حفظ سنت جدشان دستور ترك آمين را داده اند و اهل بيت عليهم السلام يكي از دو ثقلي هستند كه پيامبر اسلام (صلي الله عليه وآله وسلم ) پيروي و اطاعت بي قيد و شرط از آن ها را بر همه مسلمين واجب كرده است .

ثالثاً : علما و بزرگان اهل سنت در جواز و يا عدم جواز گفتن آمين با يكديگر اختلاف دارند و اين نشانگر عدم تماميت رواياتي است كه در باره آمين نقل شده است ؛ چنانچه پيش از اين اشاره شد .

موفق باشيد

گروه پاسخ به شبهات

مؤسسه تحقيقاتي حضرت ولي عصر (عج)



Share
1 | احمد | Kuwait - As Salimiyah | ١٢:٠٠ - ٠٦ تير ١٣٨٧ |
اقاي سيد
با احترام و كمال تقدير از شما خواهان يك طلب هستم
كه با حسن حسيني از بحرين مناظره اي بكنيد
كه اين شخص واقعا توانسته خيلي شبهات به تشيع وارد كند
ضمن مناظرههاي خود در كانال مستقله
خواهان جواب به ايشان و ب بطلان ادعاي خود در قبيله قضيه مظلوميت فاطمه زهرا
كه در بحار الانوار نوشته كه اهل بيت خانهي انها در نداشت و سقف نداشت بس جكونه مي شود كه فاطمه ضلع ان به وسسيله در مكسور شود
وايا ان حديثها صحت دارد يا نه
خواهان جواب به اين شبهت قوي
ووي يزيد مسوول در قتل حسين مي دارد
بس جواب شما به اين شخص جيست
با كمال تشكر
2 | حسن باريكاني | Iran - Qom | ١٢:٠٠ - ٠٦ تير ١٣٨٧ |
با سلام وآرزوي توفيق .
برنامه المستقله را با حضور آيت الله قزويني ديدم اي سيد واقعا همچون شير عرصه ولايت به ميدان آمديد چرا كه شغالان اين چند ساله المستقله همگي به لانه ها خزيدند.
سيد عزيز ديديد كه اين هاشمي كه دايما دم از دموكراسي ميزند چگونه كم آورد و برنامه را قطع كرد.اينها تا ما از همه عقايدمان دست نكشيم راضي نمي شوند بنا بر اين وحدت چه معنايي دارد؟
اينها آن دو را معصوم ميدانندو تحمل كوچكترين انتقادي را ندارند آن وقت يك جوجه شيعه مي آيد عصمت ايمه را انكار ميكندوالله بايد خون گريست.اينها هرچه به ضررشان باشد را كذب وضعيف معرفي مي كنند.
فقط ميخواستم از شما تشكر كنم كه يك تنه علمدار دفاع از اهل بيت مظلوم هستيد خدا انشالله شما را در دنيا و آخرت وجيه قرار دهد وبا آبائ طاهرينتان محشور گرداند.راستي كه بحث با اين اهل تسنن تهي مغز ومتعصب بسيار سخت است.التماس دعا در اين عالم و شفاعت در آن عالم .
3 | يزدان | Iran - Tehran | ١٢:٠٠ - ٠٩ تير ١٣٨٧ |
واقعا اهل سنت يك روايت قوي هم در اثبات آمين گفتن ندارند و همه آمين مي گويند؟!
چه عقلي و چه درايتي و چه اجتهادي!!!
نكند با همين اجتهاد نيز خليفه انتخاب كردند؟!!!
4 | هم وطن | Iran - Tehran | ١٢:٠٠ - ١٦ تير ١٣٨٧ |
87
با سلام ودرودي قلبي
اميد قلبي من اين است كه اين چند دست نوشته بتواندآغاز راهي باشد براي رفع سوتفاهمات البته از آن جهت كه مي دانم وقت شما بسيار كم وحرف براي نوشتن بسيار زياد است من بي مقدمه وارد اصل مطلب مي شوم
پس از جريان انفجار شيراز وشهادت جمعي از هم وطنان شيرازي بر اثر اين انفجار بسيار مشكوك ، بي هيچ دليل ومدركي قانوني برخورد بسيار تندي عليه جامعه بهائي اغاز شده وهنوز نيز در جريان است.
دستگيريها وزندان كردن نفوس بهائي موضوع تازه اي نيست واز ابتداي انقلاب اسلامي تا به امروز ادامه داشته است ودر همه اين باز داشتها فقط اتهام مطرح بوده وحتي يك بار نيز سند ومدركي ارائه نشده از باز داشت واعدام هاي سالهاي اول انقلاب يك موضع مشترك بوده وان نيز تهمت كاملا بي اساس جاسوسي بوده است.
جالب اينجاست كه در قبال اين اعدام ها هيچ سندي به جامعه بين المللي ارائه نگرديده است، بالاخره پس ازچند سال وبعد ازاينكه كمي از ابر سياه سوتفاهمات بر طرف گرديد از تعداد باز داشتها كاسته شد ولي هرگز متوقف نگرديد اما در اين چند هفته اخير ناگهان سياست تغيير كرده به بهانه هاي ديگر به دستگيري نفوس بهائي اقدام شده است اگر براي اين دستگيريها سند ومدركي در دست است چرا ارائه نمي دهند ؟
قبل از انقلاب بهائيان به بي بند وباري واسلام ستيزي متهم مي شدند وپس از انقلاب به جاسوسي و....هم اكنون نيز به بمب گذاري براستي كدام تهمت است كه به بهائيان وارد نشده وكدام سند در مقابل اين تهمتها ارائه شده است ؟
آيا اين حق من بهائي ايراني نيست كه بدانم دليل اين حركات چيست ؟اگر مدرك ودليلي است آيا نبايد ارائه گردد تا من وديگر ايرانيان بدانند دليل اين بي عدالتي هاچيست ؟
براستي اگر به بهانه اي وبدون مدرك قانوني دويست نفر ازبهائيان اعدام شدند ايا انان كه خون دويست نفر ازبهائيان به نا حق ريختند آيا در عالم بعد در قبال اين خونها نبايد پاسخگو باشند ؟
اگرمسئولين محترم اين مرز وبوم ادعاي دفاع از مظلومان را دارند نبايد دفاعي قانوني از مظلوميت بيش از دويست نفر از بهائيان اعدام شده ونيز مظلوميت خانواده هاي ايشان را به عهده بگيرند ؟وبه گونه اي مانع تكرار اين بي عدالتي ها در يك كشور اسلامي بشوند .
در كجاي تاريخ مملواز رحمت ديانت مقدس اسلام اين نمونه ظلم وبي عدالتي وازهمه بدتر بي توجهي مسئولين نسبت به اين بي عدالتي ها سابقه داشته است ؟
جاي تاسف است در كشوري كه ادعاي حكومت حضرت علي (ع)را دارد جامعه بهائي ايران بي هيچ سند ومدركي بيشترين ظلم وبي عدالتي را تحمل كرده ومي كند وجالبتر اينكه جامعه بهائي به جاي مقابله تنها به تظلم روي اورده ومي اورد ولي هيچ مسئولي پاسخي نمي دهد ودر اين نامه نگاري ها كاملا بي تفاوت پاسخ ميدهند: اين موضوع به ما ارتباطي ندارد !!! ومراجعي كه ارتباط مستقيم با اين موضوع دارند كوچكترين پاسخ واعتنائي نمي كنند براستي در اين كشور چه كسي فرياد رس است ؟
مطلب زير رادر ايرنا مشاهده كردم كه (حميدرضا ترقي" روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار سياسي ايرنا، با اشاره به دستگيري تعدادي از اعضاي گروهک ضاله بهائيت به اتهام دست داشتن در اقدام تروريستي انفجار شيراز و همکاري امنيتي با آمريکا در اين زمينه گفت: تا وقتي که بهائيان به مقابله با نظام برنخواسته بودند، مردم نيز با آنان همزيستي مسالمت آميز داشتند.
وي تاکيد کرد: ملت ايران از مسوولان امنيتي و قضايي، مي خواهد که با اين فرقه که عليه مردم و نظام به اقدامات امنيتي و تروريستي روي آورده اند، همانند ساير گروههاي ضد انقلاب همچون منافقين برخورد کند)
واما سوال من اين است كه : براستي كدام تهمت به بهائيان وارد نشده وكدام سند در مقابل اين تهمت ها ارائه شده است ؟
براي من جالب است كه از ابتداي انقلاب تا به حال(بدون اشاره به دفاع هر ساله اكثر دول عالم ونيز مجامع وسازمان هاي حقوق بشر از بهائيان ) فقط به اين بهانه كه امريكا از بهائيان دفاع مي كند بيش از دويست نفر بهائي را به اعدام محكوم كردند .
تهمت زدن كار ساده اي است مهم اثبات اتهام است هر چند روزي به منزل بهائيان هجوم مي برند كليه كتب وبرگه ها وحتي رايانه را باخود مي برند پس چه شد كه بعد از نزديك سي سال هيچ مدرك وسند به دست نيامد ،ايا وقت ان نشده رفتاري اسلامي داشته باشند ؟
ايا نبايد در عالم بعد پاسخ اين همه خون بي گناه را بدهند ؟چرا از عالم بعد هراسي ندارند و به جاي نفرت وتهمت زدن راه گفتمان را انتخاب نمي كنند ؟
چرا پاسخ ارسالي جامعه بهائي به اين اتهامات را هيچ روزنامه اي چاپ نمي كند ؟اگر لازم بود بفر مائيد تا پاسخ كامل اين تهمتها را براي درج دران روزنامه ارسال كنم
شخص من از تحصيل وكاردلخواه در كشورم محروم شده ام به باز داشت اطلاعات ودوران سخت زندان محكوم شده ام شاهد مصادره اموال واعدام عزيزانم بوده ام با چشم خود شاهد تخريب گلستانهاي (محل خاكسپاري بهائيان )اكثر شهرهاي كشورم بوده ام ولي فقط مسئولين اين جمله را گفته اند كه :بهائيان مظلوم نمائي ميكنند!!!! اگر اين وسعت بي عدالتي مظلوم نمائي است پس سياهي ظلم كدام است ؟
چه كسي جوابگوو چه كسي فرياد رس است ؟؟؟؟
يکشنبه مورخ7/11/1386 ساعت 9 شب زنگ در خانه ي آقاي بهرامي از بهائيان آباده توسط دو نفر زده مي شود.
بعد از2،3 دقيقه آن افراد در را با لگد مي کوبند اما چون پشت در بسته شده بوده، ايشان موفق نمي شوند که به داخل خانه بيايند. ناگهان دو دختر چند نفر را که صورتشان را با چفيه پوشانده بودند روي پشت بام مي بينند و اعتراض مي کنند که در جواب اعتراض با سلام ودرود بر شما هم وطن گرامي ومحترم
چفيه پوشان مي گويند:" بريد تو! خفه شين!"
دخترها ناگهان مي بينند که ديوار بسيار بلند خانه فرو مي ريزد و لودري در حال تخريب آن است. همزمان10، 15 نفر با اسلحه وارد منزل مي شوند. دخترها که وحشت زده شده بودند، فرياد زنان و گريان به سمت در خروجي خانه فرار مي کنند..
ماموران مسلح حدود ساعت 9:45، بعد از تخريب ديوار خانه و بازرسي خانه و گشتن تمامي کمدهاي خانه، سريع محل را ترک مي کنند
فرداي اين اتفاق، نامه اي در منزل آقاي بهرامي انداخته مي شود که مضمون آن چنين است:
بهرامي بهايي، عاشقان امام حسين، ميخواهند وجود تو را از آباده پاک کنند، تا دو هفته براي تخليه ي منزل فرصت داري در غير اين صورت خانه ات با خاک يکسان خواهد شد،
واين در حالي است كه در اكثر شهرهاي ايران تعدادي از بهائيان باز داشت شده ،جوانان بهائي از تحصيل در دانشگاه محروم مي شوند و گلستانها(محل خاكسپاري بهائيان ) شهرهاي يزد ونجف اباد ويران وحتي درختان سبز را از ريشه كشيده مي شود .
خبر ديگر اينكه :ويلاشهر شهركي است كوچك در 30 كيلومتري غرب اصفهان و در كنار شهر قديمي نجف آباد. در منطقه ي ويلاشهر و نجف آباد در حدود 300 خانواده ي بهائي زندگي مي كنند. بعد از انقلاب اسلامي، از طرف ارگان هاي دولتي، زميني كه بهائيان منطقه ساليان دراز اموات خود را در آنجا دفن مي‌كردند و متعلّق به جامعه ي‌ بهائي‌بود، به زور غصب شد و قبرها را خراب كردند و اجساد را با لدر از زير خاك درآورده و به نقطه ي ‌نامعلومي بردند. جامعه ي بهائي براي ساليان دراز مجبور گرديد كه اموات خود را در مكاني بسيار دورتر به خاك بسپارد. در حدود 14 سال پيش در نتيجه ي درخواست هاي زياد از طرف اين جامعه، از طرف دولت زميني به جامعه ي بهائي اين منطقه واگذار گرديد و تا سال 1386 بيشتر از 100 نفر در اين مكان به خاك سپرده شده بودند، اما مجدّداً در سال 1386 اين مكان، شبانه و بوسيله ي مأموران دولتي و با ماشين هاي سنگين به كلّي تخريب گرديد. (فيلم هاي مستند تخريب اين مكان موجود است) به هر حال، از طرف اداره ي ‌اطّلاعات به جامعه ي‌ بهائي شفاهاً – و نه كتباً كه سندي از خود بر جاي گذارند - گفته شد كه ديگر حق ندارد در اين مكان كسي را به خاك بسپارد و عجيب تر اينكه زميني هم معين نگرديد تا بهائيان منطقه اموات خود را در آنجا به خاك بسپارند. به ناچار در دو سه ماه گذشته كساني كه وفات نموده اند در همين مكان دفن گرديدند. بعد از همه ي ‌اين "عدالت پروري" ها كه در يكي دو سال گذشته شدّت هم يافته است،
در روز شنبه 4 خرداد ماه 1387 دو نفر از مسئولين جامعه ي بهائي ويلاشهر به نام هاي‌هوشمند طالبي و مهران زيني به همراه يكي ديگر از اعضاي اين جامعه با نام فرهاد فردوسيان به جرم به خاك سپردن اموات در مكاني كه 15 سال است به خاك سپرده مي شدند، توسّط پليس اطّلاعات بازداشت شده و بدون محاكمه در دادگاه به زندان شهر اصفهان منتقل گرديده و وضعيت شان هم اكنون نامعلوم است.
در عوض رسانه هاي ايران راحت وازادند تا هر تهمتي را به جامعه بهائي بزنند وبنويسند كه بهائيان دست نشانده انگليس وجاسوس اسرائيل هستند و.....ودر مقابل سايتهاي بهائي كه به اين تهمت ها پاسخ مي دهند به سرعت فيلتر مي شوند تا رسانه ها راحت بتوانند در دادگاه يك جانبه خويش پيروزي خود را جشن بگيرند !!!!
براستي ايا اين مطالب اخبار ايران نيستند كه اكثر ايرانيان از ان بي خبرند ؟
در پايان لازم است ذكر شود جامعه ي بهائيان ايران بزرگترين اقليّت ديني در ايران است امّا هيچگاه از حقوق مدني و شهروندي رسمي برخوردار نبوده است. و علي رغم اينكه بهائيان ابداً در درگيري ها و مسائل سياسي داخل نشده و نهايت احترام را هم نه تنها به مقدّسات اسلامي بلكه نسبت به ساير اديان دارند، اما بعد از انقلاب اسلامي بيش از 200 نفر از اعضاي اين جامعه فقط به خاطر اعتقادشان تيرباران و حلق اويز گشتند؛ بسياري ساليان دراز در زندان ها به سر برده و مي برند؛ هيچ كدام از جوانانش حق ورود به دانشگاه و داشتن تحصيلات عالي را ندارند؛ اطقال، جوانان و نوجوانانش در مدارس با تحقير و آزار و بعضاً ضرب و شتم روبرو هستند؛ همه ي اعضايش از حق استخدام در مشاغل دولتي و يا داشتن بعضي مشاغل آزاد ممنوع هستند؛ تمامي اماكن مقدّسه شان ظالمانه تخريب و زمين هايش به زور غصب گرديد؛ اموال و دارائي هاي بي شماري از اين جامعه و اعضايش به حكم شرع، غارت شد و ... آري با وجود همه ي اين ستم ها و مظالمي كه بعضاً در هيچ كجاي اين كره ي خاكي نمونه ندارد، اما جامعه ي ‌بهائيان ايران در درجه ي‌ اوّل يك هدف و يك آرمان متعالي دارد و تا پاي جان در راهش ايستاده است و آن اينكه با تمام توان و نيرو مصمّم است كه براي احياي ايران، بدون تمايلات سياسي، در كنار ديگر هم وطنان عزيز روشن ضمير، آنچه را كه مي تواند انجام دهد تا ايران ، زنده شود؛ تا ايران ، آباد گردد؛ تا ايران روشن شود و عميقاً به اين مطلب اعتقاد دارد كه "نشر افكار عاليه، قوّه ي محرّكه در شريان امكان، بلكه جان ِ جهان است"
متاسفانه مسئولين نظام اسلامي ايران نسبت به جامعه بهائي با سوتفاهم واحتياط نظر داشته وهر گز حاضر نشده است به طور رو در رو و به عنوان شهروند به صحبت دوستانه وتبادل نظر بپردازد بلكه هميشه اين ارتباط را به عنوان حاكم ومحكوم مي بينند آيا زمان اين سو تفاهمات ونفرتها پايان نيافته است ؟
براستي چرا دولتمردان ايران به جاي تهمت زدن بي مدرك ، حاضر نمي شوند از اين پتانسيل موجود در جامعه بهائي در راه آباداني وعزت كشور عزيز مان ايران استفاده ببرند؟
با توجه به اينكه دوباره اين بي عدالتي ها در سراسر ايران عزيز آغاز شده بيم آن دارم كه باز مانند سالهاي قبل خون ناحقي ريخته شده وظلم ديگري صورت گيرد .
قبل از اينكه بار مسئوليت عالم بعد افزون گردد ، عاجزانه در خواست دارم اگر امكان دارد شما در مورد اين بي عدالتي ها تحقيقي كامل بفر مائيد واسناد ومدارك مربوطه را مطالعه بفر مائيد (تا نشاني باشد از رافت اسلامي وحقيقت جوئي بزرگواري چون شما)همانگونه كه نوشتم تهمت بسيار است مهم سند ومدرك قانوني اين اتهام است وحتي اگر لازم بود من با كمال ميل وافتخار خدمت مي رسم واسناد ومدارك اين بي عدالتي ها را ارائه ميدهم فقط كافي است به ايميل من [email protected] امر خودتان را ارسال بفر مائيد
http://jooyya.blogfa.com
منتظر پاسخ وامر شما مي مانم

پاسخ:
دوست گرامي ! وظيفه اين مؤسسه پاسخ گويي به شبهات امامت و ولايت است و اين مسائل به ما مربوط نمي‌شود . شما مي‌توانيد اين موارد را به مسؤولين امير در ميان بگذاريد و درخواست پاسخ نماييد .

موفق باشيد

گروه پاسخ به شبهات
5 | صادق راستگو | Iran - Tehran | ١٢:٠٠ - ١٥ مرداد ١٣٨٧ |
باسلام و تحيت ميخواستم به اين آقا يا خانم هم وطن عرض كنم كه واقعا" مظلوم نمايي تا كي ؟ تو كه اصلا" نميداني رهبرتان عباس افندي ( عبدالبها )
در سال 1911 ميلادي به اروپا ميرود و با انگلستان و آمريكا رابطه ويژه برقرار ميكند و در جريان جنگ جهاني اول (1914) خدمات زيادي براي انگلستان انجام ميدهد فلذا پس از پايان يافتن جنگ بپاس اين خدمات طي مراسمي لقب سر Sir و نشان نايت هود knight Hood بزرگترين نشان خدمتگزاري به انگليس را ميگيرد و بدينصورت بابي گري و بهائييت را بعنوان ستون پنجم و يكي از ابزارهاي سياست استعماري انگليس و نيز آمريكا در ايران در ميآورد و پس از مرگ او,رهبري بهائيان به دست شوقي افندي , نوه دختري ميرزاحسينعلي ( بنيانگذار فرقه ضاله بهائيه و برادر يحيي صبح ازل ينيانگذار فرقه ضاله ازليه )ميافتد كه تا سال 1917 ميلادي ادامه داشته است و پس از مرگ او گروه نه نفري بيت العدل كه مركز آن در حيفاي اسرائيل قراردارد , بهائيان و بهائيگري را اداره ميكنند . پس چطور ميگوئي جاسوس نيستيد ؟
تو كه اصلا" نميداني موضوع سئوال و پاسخ چيست و بزعم خودت يه جائي را پيدا كردي كه مظلوم نمائي كني و مشتي اراجيف و لاطاعلات را بعنوان دادخواهي بنويسي و اسمت را از ترس نمينويسي چطور انتظار داري به حرفت توجه شود ؟
راستي اگر حكومت دست شما بود مثل ما عمل ميكرديد ؟
يا مثل اسرائيل مسلمانان و يهوديان و مسيحيان و . . . از دم ميكشتيد؟
6 | محصل | Iran - Tehran | ١٢:٠٠ - ١٤ شهریور ١٣٨٧ |
به نام خدا
براي اطلاعات بيشتر و تحقيق در مورد اين فرقه ضاله مي توانيد به بزرگترين پايگاه بهايي پژوهي مراجعه کنيد http://www.bahairesearch.ir/
از دوستان بهايي صميمانه دعوت مي کنم که مطالب اين سايت را دنبال کنند شايد حقيقت چيز ديگري باشد!
7 | سهيل | Iran - Tehran | ١٢:٠٠ - ٠٣ آذر ١٣٨٧ |
اگر شما اين همه ادله و برهان داريد چرا در مقابل مفتيان جليل القدر سني به لانه خزيده و جرات بحث نداريد و دم از وحدت مي زنيد راست گفته اند كه خطر شما روافض از يهود و نصارا براي اسلام بيشتر است چون آنان دشمنان آشكار و شما دشمنان پنهان هستيد البته نشان صليب بعنوان وابستگي شما به غير اسلام در ماه محرم بعنوان علم ظاهر مي شود

پاسخ:
جناب سهيل ! ما هميشه آماده مباحثه و مناظره با علماي اهل سنت هستيم . اگر به بخش مناظرات سايت مراجعه كرده باشيد ، در آن جا مناظره&zwnjاي بين استاد قزويني و مفتي اعظم عربستان گذاشته شده است ، شما اين مناظره را گوش كنيد و ببنيد كه چگونه متفي اعظم وهابي&zwnjها در برابر استاد قزويني مناظره مي&zwnjكند !!! .

همچنين مناظره استاد قزويني را با مولوي بزرگتان مولوي مراد زهي كه بيش از پنجاه كتاب نوشته را نيز در قسمت شبكه سلام و قسمت مناظرات مطالعه بفرماييد . مولوي شما حتي يك سؤال از سؤال هاي  استاد قزويني را نتوانست پاسخ دهد .

استاد قزويني از مولوي عبد الحميد دعوت به مناظره كرد ؛ اما ايشان بحث مباهله را پيش كشيد ، وقتي استاد قزويني هم مناظره و بعد مباهله را پذيرفت ، مولوي شما هيچ جوابي جز سكوت نداشت . براي اطلاع بيشتر به اين آدرس مراجعه بفرماييد&zwnj:



http://www.valiasr-aj.com/fa/page.php?bank=khabar&id=68



ما هميشه آماده مباحثه و مناظره با بزرگان اهل سنت هستيم .



والسلام علي من اتبع الهدي



گروه پاسخ به شبهات
8 | رضا | Iran - Tehran | ١٢:٠٠ - ٠٤ آذر ١٣٨٧ |
جناب سهيل خان!اينهمه دليل كه سهل است اگر به اندازه ي تمام عالم هم دليل بيا وريم شما و آن مفتي هاي سني تان آنها را قبول نمي كنيد.
چون...




(قدرت تشخيص خوب از بد را نداريد)
9 | محسن | Iran - Galleh Dār | ١٢:٠٠ - ١٠ دي ١٣٨٧ |
آقاي سهيل
اولا از نظر شيعه حفظ وحدت هيچ منافاتي با بحث و مناظره ندارد بر خلاف شما كه حكم قتل شيعيان را صادر مي كنيد و حاضر به مباحثه و مناظره نيستيد. ثانيا رئيس الازهر مصر كه خود را ام القراي تفكر اهل سنت مي پندارند و پادشاه عربستان كه مروج اصلي وهابيت هستند با رئيس جمهور آمريكا و اسرائيل (نماد نصارا و يهود) در حال مشروب خوري و خوش و بش هستند و نقشه حمله به مسلمين غزه كه اتفاقا سني نيز هستند را مي كشند، دشمنان اسلامند يا ايران (نماد شيعه) كه تمام فشارهاي بين المللي را بخاطر مردم مسلمان و سني فلسطين تحمل مي كند و به كمك آ نها مي شتابد.
10 | العبد | Iran - Tehran | ١٦:٤٣ - ٢٨ ارديبهشت ١٣٩١ |
خدايا ما ارادتمندان به ساحت حضرت اميرالمومنين علي عليه السلام را با آن حضرت و ذريه پاکش و ارادتمندان به جنابان ابوبکر و عمر را با آندو در دنيا و آخرت محشور فرمايد
اينکه ديگه لعن نيست، لذا برادران اعم از شيعه و سني متحدا و متفقا اين دعا را آمين بگويند.
   
* نام:
* پست الکترونیکی:
* متن نظر :
  

آخرین مطالب
پربحث ترین ها
پربازدیدترین ها