2024 March 28 - پنج شنبه 09 فروردين 1403
در آمدي بر ماه مبارک رمضان و روزه داري در کلام اهل بيت عليهم السلام و انديشمندان خارجی
کد مطلب: ١٢٥٨٢ تاریخ انتشار: ٢١ اسفند ١٤٠٢ - ١١:١٧ تعداد بازدید: 4953
مقالات » عمومي
در آمدي بر ماه مبارک رمضان و روزه داري در کلام اهل بيت عليهم السلام و انديشمندان خارجی

اهميت و فضايل ماه مبارك و عبادات در اين ماه

ماه مبارک رمضان، تنها ماهي است که از قرآن در آن ياد شده است. قرآن کريم این ماه مبارک را ماه نزول قرآن معرفي کرده است و روايات اهل بيت عليهم السلام نيز نسبت به اين ماه توصيه هاي فراواني داشته اند که خود حاکي از اهميت و مقام والاي آن مي باشد و حتي برخي از بزرگان نيز مانند علامه مجلسي رحمه الله به جهت قداست اين ماه، اعمال کتاب شريف زاد المعاد را از ماه مبارک شروع کرده است و باب اول کتابش را به تفصيل به ماه مبارک رمضان اختصاص داده است.

آمادگي براي ورود به ماه مبارک رمضان، يکي از نکات مهمي است که بايد بدان توجه کرد. براي مثال امام رضا عليه السلام به عبد السلام هروي توصيه هاي مهمي داشته اند که آن حضرت، به حرمت ماه مبارک رمضان نيز اشاره فرموده اند:

عن عبد السلام بن صالح الهروي قال: دخلت على أبي الحسن علي بن موسى الرضا عليهما السلام في آخر جمعة من شهر شعبان، فقال لي:

يا أبا الصّلت انّ شعبان قد مضى أكثره، و هذا آخر جمعة فيه، فتدارك فيما بقي تقصيرك فيما مضى منه، و عليك بالإقبال على ما يعنيك، و أكثر من الدّعاء و الاستغفار و تلاوة القرآن، و تب إلى اللّه من ذنوبك، ليقبل شهر رمضان إليك و أنت مخلص للّه عزّ و جلّ، و لا تدعنّ امانة في عنقك إلّا أدّيتها، و في قلبك حقدا على مؤمن إلّا نزعته، و لا ذنبا أنت مرتكبه إلّا أقلعت عنه، و اتّق اللّه و توكّل عليه في سرّ أمرك و علانيتك، «وَ مَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدْراً». و أكثر من ان تقول فيما بقي من هذا الشهر: اللّهُمَّ انْ لَمْ تَكُنْ غَفَرْتَ لَنا فيما مَضى مِنْ شَعْبانَ فَاغْفِرْ لَنا فيما بَقِيَ مِنْهُ. فانّ اللَّه تبارك و تعالى يعتق في هذا الشهر رقابا من النار لحرمة شهر رمضان.

السيد ابن طاووس، رضي الدين علي بن موسي بن جعفر (المتوفي664هـ)، إقبال الأعمال، ج1، ص42، تحقيق: جواد القيومي الاصفهاني، ناشر : مكتب الإعلام الإسلامي، الطبعة الأولى 1416هـ .

اي اباصلت، بيشتر ماه شعبان گذشت و امروز آخرين جمعه آن است، در روز هاي باقي مانده، کوتاهي هاي خود را در روز هاي گذشته جبران کن، بر تو باد روي آوردن به آنچه که کمک کار تو است و بسيار دعا و استغفار کن و قرآن تلاوت کن و از گناهان خويش به سوي خداوند توبه کن تا اينکه ماه رمضان به تو روي آورد [و بتواني آن را درک کني] و تو از آنِ خدا، خالص شوي و هيچ امانتي بر عهده تو نباشد مگر آنکه آن را ادا کني و هيچ کينه اي نسبت به مومني در قلبت نباشد مگر آنکه آن را از خود دور کرده باشي و هر گناهي که مرتکب شده باشي مگر آنکه از خود دور کني، تقواي خدا را پيشه خود قرار بده و در هر کارت، چه در خفا و چه در آشکارا، بر او توکل کن چرا که هر کسي بر خداوند توکل کند، او را کافي است [و] خدا فرمان و خواسته‏اش را [به هر كس كه بخواهد] مى‏ رساند؛ يقيناً براى هر چيزى اندازه‏ اى قرار داده است‏ و در باقي مانده اين ماه، زياد بگو: خدايا، اگر ما را در [روز هاي گذشته] شعبان نيامرزيده اي، در [روز هاي] باقي مانده آن ما را بيامرز، چرا که خدواند در اين ماه، افرادي را به حرمت ماه رمضان [از آتش جهنم] جدا مي کند.

وجوى مقدس امام صادق سلام الله عليه نيز با اشاره به روز هاي پاياني ماه شعبان و توصيه به گرفتن روزه، ثواب آن را چنين بيان مي کنند:

مَنْ صَامَ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ مِنْ آخِرِ شَعْبَانَ وَ وَصَلَهَا بِشَهْرِ رَمَضَانَ‏ كَتَبَ اللَّهُ لَهُ صَوْمَ‏ شَهْرَيْنِ مُتَتابِعَيْن.

الصدوق، محمد بن علي بن الحسين (المتوفى381 ق)، الأمالي، ص768، تحقيق و نشر: قسم الدراسات الاسلامية - مؤسسة البعثة - قم، الطبعة: الأولى، 1417هـ.

هر کسي که سه روز آخر ماه شعبان را روزه بگيرد و به ماه رمضان متصل کند، خداوند [پاداش] دو ماه روزه پشت سر هم را به او مي دهد.

اساسا بايد دانست که روزه توسط خداوند متعال واجب شده است و هدفي در پيش دارد. از آنجائي که ماه رمضان، ماه خداوند متعال است، خوبي ها چندين برابر است. در روايتي نوراني، رسول خدا صلسي الله عليه و آله فرمودند:

شَهْرُ رَمَضَانَ شَهْرُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ هُوَ شَهْرٌ يُضَاعِفُ اللَّهُ فِيهِ الْحَسَنَاتِ وَ يَمْحُو فِيهِ السَّيِّئَات‏.

الشيخ الصدوق، محمد بن علي بن الحسين بن موسى بن بابويه القمي (متوفاي381هـ) فضائل الأشهر الثلاثة، ص95، تحقيق : تحقيق وإخراج : ميرزا غلام رضا عرفانيان، ناشر : دار المحجة البيضاء للطباعة والنشر والتوزيع - بيروت – لبنان، چاپ : الثانية، 1412 - 1992 م.

ماه رمضان، ماه خداست و آن ماهى است كه خداوند در آن خوبي ها را مى‏افزايد و گناهان را پاك مى‏كند.

در ادامه رسول خدا صلي الله عليه و آله، اوصاف ماه مبارک رمضان را چنين معرفي فرمودند:

وَ هُوَ شَهْرُ الْبَرَكَةِ وَ هُوَ شَهْرُ الْإِنَابَةِ وَ هُوَ شَهْرُ التَّوْبَةِ وَ هُوَ شَهْرُ الْمَغْفِرَةِ وَ هُوَ شَهْرُ الْعِتْقِ مِنَ النَّارِ وَ الْفَوْزِ بِالْجَنَّة.

الشيخ الصدوق، محمد بن علي بن الحسين بن موسى بن بابويه القمي (متوفاي381هـ) فضائل الأشهر الثلاثة، ص95، تحقيق : تحقيق وإخراج : ميرزا غلام رضا عرفانيان، ناشر : دار المحجة البيضاء للطباعة والنشر والتوزيع - بيروت – لبنان، چاپ : الثانية، 1412 - 1992 م.

[ماه رمضان] ماه برکت و بازگشت به خدا ماه توبه و ماه مغفرت و ماه آزادي از آتش و رسيدن به بهشت است.

از آنجائي که روزه گرفتن تمريني براي سختي و مسيري در انسان سازي و مخالفت با هواي نفس مي باشد، عقابي نيز در اين مسير در نظر گرفته شده است. در روايتي امام صادق سلام الله عليه جزاي خوردن عمدي روزه را چنين بيان فرمودند:

وَ مَنْ أَفْطَرَ يَوْماً مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ مُتَعَمِّداً خَرَجَ مِنَ الْإِيمَانِ.

الكليني الرازي، محمد بن يعقوب بن إسحاق (المتوفى329 ق)، الكافي، ج2، ص278، صححه وعلق عليه علي أكبر الغفاري، ناشر: دار الكتب الاسلامية ‏، تهران‏، الطبعة الثالثة، 1388هـ.

هر كس يك روز ماه رمضان را [بدون عذر] بخورد، روح ايمان از او جدا مى‏ شود.

و از آنجائي که سختي نخوردن و نياشاميدن ماه مبارک رمضان داراي پاداشي مضاعف است، خداوند متعال نيز نسبت به بندگان خويش ويژگي خاصي را عنايت نموده است و آن، باز بودن درب هاي آسمان است تا همه بندگان الهي مشمول عنايات بي حد و حصر خداوند متعال باشند:

قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلي الله عليه و آله إِنَّ أَبْوَابَ السَّمَاءِ تُفَتَّحُ فِي أَوَّلِ لَيْلَةٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ لَا تُغْلَقُ إِلَى آخِرِ لَيْلَةٍ مِنْه‏.

المجلسي، محمد باقر (المتوفى1111ق)، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج93، ص344، تحقيق: محمد الباقر البهبودي، ناشر: مؤسسة الوفاء - بيروت - لبنان، الطبعة: الثانية المصححة، 1403هـ - 1983م.

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمودند: درهاى آسمان در اولين شب ماه رمضان گشوده مى‏شود و تا آخرين شب آن بسته نخواهد شد.

چون ماه مبارک رمضان ويژگي خاصي نسبت به ماه هاي ديگر دارد، ثواب نيز در آن چند برابر گشته و يکي از توصيه هاي دين مبين اسلام، قرائت قرآن کريم مي باشد و در کشور هاي اسلامي نيز جزء خواني قرآن کريم مرسوم بوده و توصيه اهل بيت عليهم السلام نيز به اين مساله حاکي از ويژگي خاص این ماه مي باشد. در روايتي نوراني، وجود مقدس امام رضا سلام الله عليه در توصيف ثواب قرائت قرآن در ماه مبارک رمضان فرمودند:

مَنْ قَرَأَ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ آيَةً مِنْ كِتَابِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ كَانَ كَمَنْ خَتَمَ الْقُرْآنَ فِي غَيْرِهِ مِنَ الشُّهُور.

الشيخ الصدوق، محمد بن علي بن الحسين بن موسى بن بابويه القمي (متوفاي381هـ) فضائل الأشهر الثلاثة، ص97، تحقيق : تحقيق وإخراج : ميرزا غلام رضا عرفانيان، ناشر : دار المحجة البيضاء للطباعة والنشر والتوزيع - بيروت – لبنان، چاپ : الثانية، 1412 - 1992 م.

هر كس ماه رمضان يك آيه از كتاب خدا را قرائت كند مثل اينست كه درماههاى ديگر تمام قرآن را بخواند.

از ديگر ويژگي هاي ماه مبارک رمضان، بخشيده شدن گناهان است چنان چه امام باقر سلام الله عليه از قول رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمودند:

عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِي عليهما السّلام عن رَسُولِ اللَّهِ صلّي الله عليه و آله ... هُوَ شَهْرٌ أَوَّلُهُ رَحْمَةٌ وَ وَسَطُهُ مَغْفِرَةٌ وَ آخِرُهُ إِجَابَةٌ وَ الْعِتْقُ مِنَ النَّارِ وَ لَا غِنَي بِکُمْ فِيهِ عَنْ أَرْبَعِ خِصَالٍ خَصْلَتَينِ تُرْضُونَ اللَّهَ بِهِمَا وَ خَصْلَتَينِ لَا غِنَي بِکُمْ عَنْهُمَا وَ أَمَّا اللَّتَانِ تُرْضُونَ اللَّهَ بِهِمَا فَشَهَادَةُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ أَنِّي رَسُولُ اللَّهِ وَ أَمَّا اللَّتَانِ لَا غِنَي بِکُمْ عَنْهُمَا فَتَسْأَلُونَ اللَّهَ فِيهِ حَوَائِجَکُمْ وَ الْجَنَّةَ وَ تَسْأَلُونَ اللَّهَ فِيهِ الْعَافِيةَ وَ تَتَعَوَّذُونَ بِهِ مِنَ النَّارِ.

الكليني الرازي، محمد بن يعقوب بن إسحاق (المتوفى329 ق)، الكافي، ج4، ص66، صححه وعلق عليه علي أكبر الغفاري، ناشر: دار الكتب الاسلامية ‏، تهران‏، الطبعة الثالثة، 1388هـ.

امام باقرعليه السلام از رسول خدا صلي الله عليه وآله در باره ماه رمضان نقل مي کند: آن ماهى است كه آغاز آن رحمت و نيمه آن آمرزش و پايان آن قبول دعا و آزادى از آتش است و شما در آن از چهار چيز بى نياز نيستيد: دو خصلت كه خدا را با آن خوشنود مى كنيد و دو خصلت كه خودتان از آن بى نياز نيستيد، آن دو خصلتى كه خدا را با آن خوشنود مى كنيد، گواهى دادن به اين است كه خدايى جز خداى يگانه نيست و من پيامبر او هستم و آن دو چيز كه شما از آن بى نياز نيستيد اين است كه حاجت هاى خود و بهشت را در آن ماه از خدا بخواهيد و در آن از خدا سلامتى را بخواهيد و از آتش جهنّم به او پناه ببريد.

و در روایتی دیگر، رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند:

الصَّوْمُ جُنَّةٌ مِنَ النَّار.

البرقي، أحمد بن محمد بن خالد (المتوفي274ق)، المحاسن، ج1، ص287، تحقيق: تصحيح وتعليق: السيد جلال الدين الحسيني (المحدث)، ناشر : دار الكتب الإسلامية – طهران، سال چاپ : 1370 - 1330 ش.

روزه، سپری در برابر آتش جهنم است.

از آنجائي که روزه تمريني براي اخلاص و وسيله اي براي آزمودن اخلاص است، امير المؤمنين سلام الله عليه فرمودند:

فَرَضَ اللَّهُ ... الصِّيَامَ ابْتِلَاءً لِإِخْلَاصِ الْخَلْق‏.

سيد رضي، ابو الحسن محمد الرضي بن الحسن ، نهج البلاغة، خطب الامام علي عليه السلام، ص106، تحقيق: الدكتور صبحي صالح، چاپ : الأولى، سال چاپ : 1387 - 1967 م.

خداوند روزه را واجب كرد تا به وسيله آن اخلاص خلق را بيازمايد.

و از آنجائي که ساعت هاي طولاني انسان به سمت خوردن و آشاميدن نمي رود، معده خالي بوده و چون استراحت مي کند، تندرستي بدن را در پي دارد فلذا رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمودند:

وَ لِكُلِّ شَيْ‏ءٍ زَكَاةٌ وَ زَكَاةُ الْأَبْدَانِ الصِّيَام‏.

الكليني الرازي، محمد بن يعقوب بن إسحاق (المتوفى329 ق)، الكافي، ج4، ص62، صححه وعلق عليه علي أكبر الغفاري، ناشر: دار الكتب الاسلامية ‏، تهران‏، الطبعة الثالثة، 1388هـ.

براي هر چيزي زكاتي است و زكات بدنها، روزه است.

در روايتي ديگر، امام صادق سلام الله عليه فرمودند:

ثَلَاثٌ يُذْهِبْنَ النِّسْيَانَ وَ يُحْدِثْنَ الذُّكْرَ قِرَاءَةُ الْقُرْآنِ وَ السِّوَاكُ وَ الصِّيَامُ.

المغربي، القاضي النعمان (متوفاي 363هـ)، دعائم الإسلام، ج2، ص137، تحقيق : آصف بن علي أصغر فيضي، ناشر : دار المعارف – القاهرة، سال چاپ : 1383 - 1963 م.

سه چيز، فراموشى را از بين مى برد و حافظه را زياد مى كند: خواندن قرآن، مسواك زدن و روزه گرفتن.

جالب است که اين نظريه، در سايت زيست و فناوري آمريکا نيز به اثبات رسيده است:

Fasting has been shown to improve biomarkers of disease, reduce oxidative stress and preserve learning and memory functioning.

ترجمه:

روزه گرفتن باعث بهبودي بيماري ها ، کاهش استرس اکسيداسيوني و همچنين باعث محافظت از عملکرد حافظه و موثر در يادگيري است.

آدرس:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3680567/

همچنين در سايت دانشگاه کاليفرنيا اشاره شده است که روزه داري انسان را در برابر سرطان حفظ مي کند:

Fasting-like diet turns the immune system against cancer.

ترجمه:

روزه داري شما را در برابر سرطان حفظ مي کند.

آدرس:

https://news.usc.edu/103972/fasting-like-diet-turns-the-immune-system-against-cancer/

همچنين دانشگاه کاليفرنياي جنوبي _ ساينس ديلي، تصريح کرده است که روزه، مانع جلوگيري از ديابت مي باشد:

Fasting-mimicking diet may reverse diabetes.

ترجمه:

روزه داري مي تواند ديابت را از بين ببرد.

آدرس:

https://www.sciencedaily.com/releases/2017/02/170223124259.htm

در تحقيقات سال 2012 دانشگاه کاليفرنيا تصريح شده است که روزه داري، باعث تضعيف سرطان مي گردد:

Fasting weakens cancer in mice.

ترجمه:

روزه داري ، سرطان را ضعيف مي‌‌کند.

آدرس:

https://www.sciencedaily.com/releases/2012/02/120208152254.htm

همچنين دانشگاه کاليفرنيا تصريح کرده است که روزه داري، باعث بازسازي سلول هاي بنيادي آسيب ديده مي شود:

Fasting triggers stem cell regeneration of damaged, old immune system.

ترجمه:

روزه باعث بازسازي سلول هاي بنيادي آسيب ديده مي‌شود.

آدرس:

https://www.sciencedaily.com/releases/2014/06/140605141507.htm

همچنين در سايت همان دانشگاه نوشته است:

Fasting and less-toxic cancer drug may work as well as chemotherapy.

ترجمه:

روزه داري به همراه مصرف دارو هاي ضد سرطان در شيمي درماني و درمان سرطان تاثير زيادي دارد.

آدرس:

https://www.sciencedaily.com/releases/2015/03/150330141927.htm

دانشگاه کلمبيا نيز يکي از اثرات روزه را کاهش خطر ابتلا به ام اس بر شمرده است:

Fasting-like diet reduces multiple sclerosis symptoms.

ترجمه:

روزه داري خطر بيماري ام اس در بدن را کاهش مي دهد.

آدرس:

https://www.sciencedaily.com/releases/2016/05/160526151941.htm

جالب است که دانشگاه کلمبيا در نوشته اي ديگر، تصريح کرده است که روزه گرفتن براي افراد مسن، در کاهش ديابت و سرطان و بيماري موثر است:

Results of a randomized clinical trial shows a periodic, five-day fasting diet designed by a esearcher safely reduced the risk factors for heart disease, cancer, diabetes and other age-related diseases.

ترجمه:

روزه داري بيماريي همچون ديابت و سرطان و بيماري قلبي را در افراد مسن کاهش مي‌دهد.

آدرس:

https://www.sciencedaily.com/releases/2017/02/170216103923.htm

سايت نيچر، معتبر ترين منبع علمي جهان در مورد روزه مي نويسد:

New therapeutic approaches are needed to treat leukemia effectively. Dietary restriction regimens, including fasting, have been considered for the prevention and treatment of certain solid tumor types.

ترجمه:

براي درمان سرطان خون نياز به روش هاي جديدي است. يکي از اين روش ها رژيم هاي غذايي محدود از جمله روزه داري است. روزه داري ميتواند در پيشگيري و درمان بعضي از انواع تومورها در نظر گرفته شود

آدرس:

http://www.nature.com/nm/journal/v23/n1/full/nm.4252.html

کالج اسکيدمور نيز در فوايد روزه داري نوشته است:

Research by exercise scientists has found that a balanced, protein-pacing, low-calorie diet that includes intermittent fasting not only achieves long-term weight loss, but also helps release toxins in the form of PCBs from the body fat stores, in addition to enhancing heart health and reducing oxidative stress.

ترجمه:

طالعات نشان ميدهند که رژيم غذايي کم کالري و متعادل از نظر پروتئين همانند روزه داري نه تنها باعث تعادل وزن ميشود بلکه سم موجود در بدن را به شکل PCBs آزاد مي کند، باعث افزايش سلامت قلب و کاهش استرس اکسيداتيو مي شود.

آدرس:

https://www.sciencedaily.com/releases/2017/01/170111184102.htm

ژورنال sage نيز در فوايد روزه داري براي بيماران قلب و عروق مي نيوسد:

Intermittent fasting may help those with diabetes and cardiovascular disease, study suggests.

ترجمه:

مطالعات نشان مي دهند که روزه داري به افراد ديابتي و بيماران قلبي و عروقي کمک مي کند.

آدرس:

https://www.sciencedaily.com/releases/2013/04/130426115456.htm

دانشگاه جانز هاپکينز تصريح دارد که روزه براي بيماري صرع نيز مفيد است:

Fasting may benefit patients with epilepsy.

ترجمه:

روزه داري براي بيمارن مبتلا به صرع مفيد است.

آدرس:

https://www.sciencedaily.com/releases/2012/12/121206203122.htm

نتيجه:

آنچه که دستورات و فرامين الهي مي باشد، همگي مسير صلاح و تندرستي انسان بوده و قدم نهادن در اين وادي، وصول به قله سعادت است. فرصت بهره وري از ماه مبارک رمضان که در روايات متعددي بدان اشاره شده است، از جمله مهم ترين راه هاي تهذيب نفس مي باشد. تصريح اهل بيت عليهم السلام در تبيين جايگاه ماه مبارک رمضان و روزه داري حائز اهميت است. بخش آخر نوشته نيز به تصريحات سايت هاي بزرگ علمي جهان پيرامون فوايد روزه و روزه داري اختصاص داده شد.

موفق باشيد

موسسه تحقيقاتي حضرت ولي عصر عجل الله تعالي فرجه الشريف



Share
1 | محمد محسن | Iran - Tehran | ١٧:٥٠ - ٠٧ ارديبهشت ١٣٩٩ |
خیلی مقاله خوب و جامع و کاملی بود
   
* نام:
* پست الکترونیکی:
* متن نظر :
  

آخرین مطالب
پربحث ترین ها
پربازدیدترین ها